Inflazioak euskal familien patrika ukitu du berriro, udako prezioen ohiko igoeraren atarian. Euskadiko KPIa lau hamarren igo zen maiatzean, eta urte arteko % 3,9an kokatu zen. 2023ko apiriletik izandako daturik altuena da, orduan prezioak % 4,2koak izan baitziren. Prezioak urtebeteko maximoetan kokatzen dira, justu oporraldia iristen denean.
Argindarraren ordainagiriak urtebete egitearekin alderatuta izan duen gorakadak eta erregaien beherakada txikiagoak azaltzen dute, neurri handi batean, bilakaera. Baina, gainera, erosketa-saskiak garestitzen jarraitzen du. Beraz, igoerak etxekoen unitateen eguneroko gastua osatzen duten oinarrizko produktuei eragiten die.
Elikadura eta energia
Estatistikako Institutu Nazionalak (INE) argitaratu berri dituen datuen arabera, aurten prezioak gehien igo dituen kontsumo-taldea Elikadura da (% 5,6), maiatzean bi hamarren igo ondoren. Tarte txikian, Etxebizitza, elektrizitatea eta erregaiak % 5,4 igo da urte artean eta % 1,3 hileko.
INEk ere Estatuko datu aurreratua berretsi du, % 3,6, maiatzean hiru hamarren igo ondoren. Soilik Galiziak (% 4) ditu Euskadik baino prezio altuagoak. Eta ingurua aztertuz gero, EAEko KPI Nafarroa, Kantabria eta Gaztela-Leon baino lau hamarren handiagoa da.
Hiru hilabete su-etenik gabe
Maiatzeko datuarekin prezioek hiru hilabeteko igoerak izan dituzte Euskadin, eta aurten % 2,7ra iritsi da igoera. Erosketa-saskiaren xehetasunera jaitsita, olioa da duela urtebete baino gehien garestitu den produktua, % 51,9ko gorakadarekin, baina zertxobait galdu du apirileko % 55,7arekiko. Antzeko zerbait gertatzen da frutarekin, prezioak % 14 igo baitziren, aurreko hileko % 17,7aren aldean. Aldiz, arrainak azeleragailua zapaltzen du eta % 6,3 igotzen da (apirilean baino ia bi aldiz gehiago), behi-haragitik oso urrun ( % 3,7). Haragiaren batez besteko igoera % 4tik gorakoa da, eta bildotsaren protagonismo berezia du.
Elikaduraren hazkundeak, beraz, familiek ia egunero kontsumitzen dituzten produktuetan du jatorria, eta maiatzean bilakaera apalagoa izan den arren, azken hilabeteetako higadurak EAEko etxeetan eragina izaten hasi da. Batez ere, soldatak KPIren arabera berritu ez dituzten pertsonak bizi direnetan.
Azpiko inflazioa
Estatu mailan, maiatzeko KPI albiste txar batekin dator. Azpiko inflazioa (elaboratu gabeko elikagairik eta produktu energetikorik gabe) hamarren bat igo zen maiatzean, % 3raino, KPI orokorra baino sei hamarren txikiagoa. Horrela, hautsi egin da 2023ko abuztutik zuen beheranzko joera. Dinamika antzekoa da Europa osoan, eta gogoratu behar da Europako Banku Zentrala azpiko inflazioa zaintzen ari dela, hain zuzen ere, hurrengo hilabeteetan interes-tasak jaitsi edo aldatzen ez dituen erabakitzeko.
Gai hori funtsezkoa da familia-ekonomiaren beste alde batean, hipoteken bilakaeran. Hilabete honetan diruaren prezioa puntu laurden murriztu ondoren, analistek jaitsiera gehigarri bat edo bi aurreikusten dituzte uda ostean. Dena azpikoaren bilakaeraren araberakoa da.