Emakumeen enplegu-sorrera zerbitzuetan soilik kontzentratzen daEmakumeen enplegu-sorrera zerbitzuetan soilik kontzentratzen da

Maiatzean, Euskadik lau hilabeteko hazkundea izan zuen Gizarte Segurantzan, eta maximo historikoetan dago. Eta hazkunde hori, beste behin ere, nabarmenagoa izan zen emakumeen artean gizonen artean baino; hala ere, lan-merkatua ezagutzen eta aztertzen dutenek ohartarazi dute emakumeen enplegu guztia zerbitzuetan sortzen ari dela. Logikoa da, kontuan hartuta lanpostu gehien sortzen ari den sektorea dela, baina, aldi berean, egungo genero-arrakala betikotzen du. “Estatistiketan urtez urte errepikatzen diren eta mantentzen diren arazo kontsakratuetako bat segregazio horizontala da, hau da, gizonen eta emakumeen arteko okupazioen araberako segregazioa. Oso emakume gehiegi ditugu zerbitzuetan, oso gutxi industrian eta are gutxiago eraikuntzan”, esan du CCOOko Goio Martinek.

Izan ere, Lan Ministerioak emakumeek lan-merkatuan duten egoerari buruz berriki egindako azterlan baten arabera, txikizkako merkataritzan afiliatutako pertsonen % 61,5 dira emakumeak (ibilgailu motordunak eta motozikletak izan ezik), % 73,9 osasun-jardueretan, % 66,3 hezkuntzan eta % 53,5 ostalaritzan. “Enpleguari buruzko albiste onak daudenean, sektore horietan igoerak izaten ari direlako da, eta, beraz, arrakala gehiago handitzen ari garelako. Horrek eragina du okupazio-ratioetan eta soldata-arrakaletan”, gaineratu du.

Josu Ferreiro, UPV/EHUko Ekonomia katedraduna, bat dator analisian. “Datuak aztertuz gero, emakumeengan sortutako enplegu guztia zerbitzuen sektorean, nekazaritzan, industrian eta eraikuntzan jaitsi dela ikusiko dugu. Emakumeen enplegu-sorrera guztia zerbitzuetan sortzen ari da”, azaldu du. “Historikoki, emakumea lan-merkatuan sartzearen hazkundeak ez du gizonen baldintza berberetan eragin, eta arazo horrek betikotzen jarraitzen du”, deitoratu du.

Izan ere, diotenez, zerbitzuetan, lan-baldintzak ez dira beste sektore batzuetakoak bezain mesedegarriak eta, are gehiago, eskasak izaten dira. “Zerbitzuetan oinarritutako ekonomia batek lan-baldintzak okertzea dakar, sektore honetan ezegonkortasun handiagoa dagoelako, soldatak baxuagoak direlako eta behin-behinekotasun eta partzialtasun tasa handiagoak daudelako”, dio Edurne Larrañaga Ipar Hego Fundazioko kideak.

“Afiliazio-zenbaki maximo historiko batean gaude, eta horrek esan nahi du jende gehiago ari dela lan bila, egoera ez-aktibo batetik aktibo batera igarotzen ari dela. Emakumeei dagokienez, egiten dugun irakurketaren arabera, bizitza garestia denez, sektore ahulenak jarri dira lan bila. Jarduerarik ezetik jarduerarako urratsa oso handia da etxeko lanetan eta garbiketan diharduten pertsonen artean, gehienak emakumeak baitira. Afiliazioaz ari garenean, erregimen orokorraz ari gara, beraz, ezkutuko ekonomia ezin dugu hainbeste datuetara eraman, baina hor ikusten duguna da azken urtean sortutako afiliazioaren % 88 zerbitzuen sektorean sortu dela”, azaldu du.

Nabarmendu beharreko beste datu bat: emakumeen artean enplegu publikoa nabarmen igo den bitartean, pribatua asko jaitsi da. “Sortzen ari den enplegua, funtsean, enplegu publikoa da. Emakumeak sektore publikoko zerbitzuetan kontzentratzen dira. Eta, sektore pribatuan, merkataritza da jarduera ekonomikotik kanpo dagoena”, adierazi du Ferreirok.

Behin-behinekotasuna eta partzialtasuna
Zerbitzuen sektorearen ezaugarrietako bat da partzialtasun- eta behin-behinekotasun-tasa handiagoak dituela. “Sektore horietan partzialtasun- eta behin-behinekotasun-ratio handienak egoteak gero arrakalak ematen dizkigu”, adierazi du Goio Martinek. “Emakumeak aldi baterako enpleguen % 75 dira”, ohartarazi du. Adibidez, partzialtasun-tasak % 25 dira emakumeen artean eta % 7 gizonen artean, eta behin-behinekotasuna, berriz, % 24 emakumeen artean eta % 17 gizonen artean”.

Gainera, uda garaian gaude orain, aldi baterako eta lanaldi partzialeko kontratuak handitzen direnean. “Iaz aldizkako kontratu finko askoren etena ikusi genuen, batez ere emakumeena. Feminizatutako sektoreetan gertatu zen, hala nola garbitasunean, jantokietan, hezkuntzari lotuta. Eta uda honetan gauza bera gertatuko dela uste dugu. Turismoari lotutako sektoreek gora egingo duten bitartean, Estatuko lan-erreformak ahalbidetu du eta ahalbidetzen ari da, orain udan, aldizkako kontratazio finkoaren zati handi bat bertan behera geratzea. Hau da, emakume askok oporrak soldatarik gabe eta kotizatu gabe igaroko dituzte”, azpimarratu du Edurne Larrañagak.

Ipar Hego elkartearenren arabera, iaz emakumeen aldizkako kontratu finkoen % 65,13 maiatzetik abuztura eten ziren. Zenbakitan, maiatzean 27.058 emakume zeuden aldizkako kontratu finkoekin lanean, eta abuztuan 9.435era jaitsi ziren, 17.600 inguru gutxiago. Behin-behinekotasunari dagokionez, guztiek ohartarazi dute lan-erreformak ekarri zuen murrizketa gelditu egin dela, eta, gainera, azken hilabeteetan berriro ikusten ari dela gora egiten ari dela.