Joseba Madariaga, Ikerketa Saileko zuzendaria, eta Ibon Urgoiti, Laboral Kutxako Negozioen Garapeneko zuzendaria.
Azterlan Saileko zuzendari Joseba Madariagak eta Laboral Kutxako Negozio Garapeneko zuzendari Ibon Urgoitik aurkeztu dute Laboral Kutxako Ikerketa Zerbitzuak egindako 2023ko Euskal Ekonomiari buruzko Txostena, 2024rako aurreikuspen ekonomikoak ere jasotzen dituena.
2033. urtea izan da Euroguneko ekonomiak pandemiaren ondoren eta Errusiaren eta Ukrainaren arteko gerraren hasieran sortutako inflazioari aurre egin dion urtea. Europako Banku Zentralak hamar interes-tasaren igoera egin behar izan ditu 2022tik, eta horietako sei 2023an gertatu dira, gordailatzeko erraztasun-tasa % 4ra eramanez. Hori guztia prezioen hazkunde-tasen zuzenketa handiaren atzean egon da, 2023ko urtarrilean azpiko prezioak markatzen zuen urteko % 7,1etik abenduko % 3,9ra. Moneta-politika murriztailearen ondorioek ere eragina izan dute arloko jarduera ekonomikoan; izan ere, BPGaren hiruhileko batez besteko hazkunde-tasak ia baliogabeak izan dira ia atzeraldi teknikoan amaitzen den urtean zehar. Eta nabarmentzekoa da industria-sektorearen portaera eskasa, ia maila globalean, eta bereziki Eurogunean, non, adibidez, Manufakturako Erosketa Kudeatzaileen Indizeak edo Manufakturako BMIk uzkurtze-eremuan (50etik behera) baitarama 2022ko uztailetik. Gerra hasi ondorengo krisi energetikoak eta hornidura-katearen arazoek, hein batean, epe labur eta ertainean erronka garrantzitsuei aurre egiten dien sektorearen atonia azaltzen dute.
Espainiako estatuaren egoera: aurreko urteetan baino hazkunde txikiagoa 2023an
Dinamismo ekonomiko txikiagoko nazioarteko testuinguru horretan, Estatuko BPGren hazkundea % 2,5era mugatu da 2023an, aurreko bi ekitaldietan lortutako % 6 inguruko aurrerapen nabarmenen aurrean, hiruhilekoko dezelerazio argiko profilarekin, ekitaldiko azken hiruhilekoan gorakada txiki batekin bada ere.
Hala eta guztiz ere, Estatuko lan-merkatuak bilakaera positiboa izan du 2023an, eta biztanleria landuna % 3,1 gehitu da.
Munduko egoera: nazioarteko gatazkek eragindako dezelerazioa
Munduko ekonomiak bere hedapen-erritmoa moteltzen jarraitu du 2023an, eta % 3,2raino iritsi da ( % 6,5 eta % 3,5 2021ean eta % 2022an, hurrenez hurren), tentsio geopolitiko handiek nabarmen mindutako nazioarteko ingurunean.
Gainera, kontuan izan behar da gaur egun ziurgabetasuna handia dela oraindik, besteak beste, dauden gerra-gatazken, tentsio geopolitikoen eta inflazioaren eta interes-tasen bilakaeraren ondorioz.
EAEko datu zehatzagoak
- 2023an, EAEko BPGa % 1,8 handitu zen; kopuru hori oso txikia da, Nafarroako Foru Komunitatean izandako % 1,9ko hazkundearekin, eta Estatu osoan izandakoa baino nabarmen txikiagoa, BPGaren % 2,5eko hazkunde-tasarekin.
- Lan-merkatuaren magnitude nagusiek 2023an izan duten portaera bat dator aipatutako BPGren datuekin: enpleguaren hazkunde-tasak % 2,9 izan dira EAEn, % 1,1 Nafarroako Foru Erkidegoan eta % 3,1 Estatu osoan.
- Era berean, eragin handiena duen magnitudea, langabezia-tasa, % 7,7koa da EAEn, eta ehuneko 1,2 puntu jaitsi da 2022ren aldean; aldiz, Foru Erkidegoan erregistroa % 9,9an geratu da, bi hamarren handituz, eta Espainian % 12,2koa da, hau da, zortzi hamarren jaitsi da 2022ren aldean.
- Eskaintzaren ikuspegitik, nabarmendu behar da sektore guztiek markatzen dituztela balio erantsi gordinaren hazkunde positiboko erregistroak aztertutako hiru eremu geografikoetan, lehen sektorea izan ezik, bai EAEn, bai Estatu osoan.
- Prezioei dagokienez, abenduan urteko hazkunde-tasak % 3,1 izan dira EAEn, % 2,9 Nafarroako Foru Komunitatean eta % 3,1 Estatu osoan. Hala ere, adierazi behar da urte arteko zifrak ezkutatu egiten duela inflazioak urtean zehar izan duen beheranzko joera; izan ere, ikasturtea % 6 inguruko urteko tasekin hasi zen, eta abenduan amaitu, urte arteko % 3,1eko tasarekin Estatu osoan.