Denda fisikoetan, ‘online’ dendetan, plataforma espezifikoen bidez… epeka erostea inoiz baino eskuragarriagoa da. «Orain erostea, gero ordaintzea» (BNPL ingelesezko sigletan) kontsumo-eremu asko kolonizatzen ari da, eta jada ez da ordainketa handietarako bakarrik eskaintzen.
Erosketa apalagoetarako aukera ere bada. Finantza Erabiltzaileen Elkartearen (Asufin) arabera, normalean 60 eurotik gorako erosketetan ordain daiteke modalitate horretan, saltokietako ordainketa-terminaletan (ST). Elkarteak epeka erosteko formaturik hedatuenak zeintzuk diren eta horien arrisku nagusiak azaltzen ditu.
Modalitate erabilienak
– Kreditu-txartela. Hilabete kopuru jakin batean ordainketa bat kuota finko batean zatitzeko aukera ematen dute, produktuaren kostu osoa ordaintzeko. Beste txartel batzuek ordainketa bakarra eskaintzen dute lehen hilabetea igaro ondoren.
– Mikrokredituak: diru kopuru txiki bat azkar eskuratzeko aukera ematen dute, bezeroari inolako bermerik eskatu gabe eta itzultzeko epe oso laburrarekin. Arazoa da abantaila horien truke ordaindu beharreko interesak oso handiak izaten direla.
Horregatik, Asufinek aholkatzen du «beti irakurtzea kontratua, eta ziurtatzea hitzartutako interesak eta dirua ezarritako epean itzultzeko aukera izango duzula». Gainera, kontsumitzaileak atzera egiteko eskubidea baliatu ahal izango du kontratazioaren ondorengo 14 egun naturaletan, «arrazoiaren berri eman behar izan gabe eta zigorrik jaso gabe».
– Dendak: enpresa handien kasuan oso modalitate hedatua da. Ohikoena da finantza-erakundeekin akordioak izatea, bezeroari erosketa finantzatzeko aukera eskaintzeko. Oro har, ez da eskakizun askorik eskatzen, oso kopuru handiak ez dituzten erosketak egiteko erabiltzen baitira.
Arrisku nagusiak
Asufinen arabera, hauek dira ordainketa-modalitate horrek dakartzan arrisku nagusiak:
– Ordainketak atzeratzea edo kuotak garaiz ez ordaintzea. Komisioen edo interesen errekarguak ekarri ohi dituzte.
– Erosketen kontrola galtzea, eta horrek epe luzerako zorpetzea ekar dezake.
– Epekako erosketa gehienek lotutako interesak ordaintzea dakarte.
– Arazo gehiago itzulketak lortzeko garaian, epeka erositako artikulu bat itzuliz gero.
– Fidagarriak eta ezagunak ez diren webguneetan erosketak egiteko arriskua.
Asufineko adituen arabera, zatikako erosketak «erosoak eta errazak dira auto bat, altzari bat, mugikor bat edo prezio handiko beste edozein produktu erosteko adina diru bilduta ez duzunean». «Garrantzitsua da metodo hori gehiegi ez erabiltzea, ordainketa askok, aldi berean, epe luzerako zorrak sor diezazkizuketelako», ebatzi dute.