Euskadiko alokairuaren prezioa maximo historikora iritsi zen ekainean, metro koadroko 16,1 euroko kotarekin, Fotocasa higiezinen atariak egindako txosten baten arabera. Arazo hori Estatu osoan zabaldu da; izan ere, txostenaren arabera, guztira 14 erkidegok gainditu zituzten etxebizitzak alokatzeko hileko batez besteko errenten erregistro absolutuak.
Fotocasako datuak beste txosten ofizial batzuetakoen antzekoak dira. Horrela, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailak egiten duen Alokairu Merkatuaren Estatistikaren arabera, lehen hiruhilekoan, gordailututako fidantzen hileko batez besteko errenta 793,3 eurokoa izan zen, gehieneko kota historikoa (2023ko hirugarren hiruhilekoa) baino euro bat gutxiago. Hala ere, metro koadroaren prezioari dagokionez, estatistika ofiziala Fotocasak markatutakoa baino baxuagoa da, 10,5 euroko errentarekin eraikitako metro koadroko. Nolanahi ere, bi baremoak, bai guztizko errentarena bai metro koadroarena, indartsu hazi dira urte arteko tasan.
Hala, iazko lehen hiruhilekoaren aldean, hileko batez besteko errenta % 5,3 igo zen, eta metro koadrokoa, berriz, % 3,9. Errentamenduen kostuaren igoera adierazten duten ehunekoak. Pixka bat beherago daude alokairu guztien balioak, lehen hiruhilekoari buruzkoak baino gehiago. Etxebizitza libreak alokatzeko kontratuen batez besteko errenta – merkatuko prezioak-, Euskadin aurtengo martxoaren 31n indarrean zeudenak eta ohiko erabilerako etxebizitza kolektiboei lotutakoak, hilean 747,3 eurokoa zen, eta metro koadroan 9,9 eurokoa.
Fotocasaren analisiak bereziki azpimarratzen du “16 erkidegotan gainditu direla jada gehienezko prezioak”, 2007an lortutakoak, higiezinen burbuilaren urteen gorakada handia, handik gutxira lehertuko zena, hamarkada horren amaieran eta hurrengoaren hasieran euroa jo zuen zorraren krisiaren ondoren. Kasu batzuetan, aldi horrekiko igoera % 50 ingurukoa edo handiagoa izan da.
Horrela, aurtengo lehen erdian, Andaluzia (10,56 euro), Asturias (10,35), Balear Uharteak (18,09), Kanariak (13,87), Kantabria (13,74), Gaztela eta Leon (9,05), Katalunia (17,26), Valentziako Erkidegoa (12,43), Extremadura (6,92), Galizia (9,61), Madril (19,71), Nafarroa (11,21) eta Murtzia (9,53) izan dira alokairuaren merkatuko preziorik altuenak. Bestalde, Errioxa (8,57) maximoetara iritsi zen 2023ko abuztuan. Gehieneko prezioak gainditu ez dituzten bi erkidegoen kasuan (Aragoi eta Gaztela-Mantxa), Fotocasak aurreikusten du hurrengo hilabeteetan egitea, baita urtea amaitu aurretik ere.
Era berean, Estatuko batez bestekoak maximoa gainditu zuen aurtengo ekainean, hilean metro koadroko 12,65 eurora iritsi baitzen, urte arteko % 9ko igoerarekin. Probintziako hiriburuen kasuan, Fotocasak ez du datu zehatzik ematen, baina adierazi du aztertutako 48 hiriburuetatik 40k prezio gorena lortu dutela 2024an, eta horietako seik (Donostia, Almeria, Cadiz, Leon, Valentzia eta Logroño), berriz, lehenago ere lortu zutela, iaz. Igoera horren arrazoien artean, higiezinen atariak eskariaren eta eskaintzaren arteko desoreka aipatzen du, eskaria “nabarmen” hazten ari delako, eta eskaintza “bat-batean” uzkurtzen ari delako.
Baina etxebizitza-arazoetarako konponbideak ez dira inoiz berehalakoak. Denis Itxaso Etxebizitzako sailburuak gaur aitortu duenez, “hirigintzaren garaiak beti oso motelak” badira ere, “arindu” egin behar dira, dauden “gizarte-larrialdiak” direla eta. Radio Euskadiri egindako adierazpenetan, Denis Itxaso sailburuak esan zuen “etxebizitza ez dela arazo bat, eta arazoa bere eskasia dela, batez ere alokairuan”. Itxasok azpimarratu zuen beharrezkoa dela bai eskaintzan bai eskarian jardutea, baina “kontu handiz” jokatu behar dela, “merkatuan egiten den edozein esku-hartzek nahi ez diren ondorioak ekar baititzake”.