Azken bi asteetan izaten ari diren muturreko bero-gertaerek ere eragina dute energia-fakturan. Elektrizitatearen prezioek gora egin dute berriz ere ekainean eta uztailean, energia berriztagarrien ekarpena txikiagoa izan delako eta kontsumo-eskariak gora egin duelako, hozteko gailuak gehiago erabili direlako (aire girotuko gailuak, adibidez).
Udan maiz izaten diren bero-boladek prezioak jaurti ohi dituzte. Batez ere aurtengo udan, batez ere 2024ko elektrizitate-merkatuaren portaera kontuan hartuta. Urte horretan, apirilean, historiaren lehen prezio negatiboak erregistratu ziren handizkako merkatuan, belaunaldian energia berriztagarriak (eguzki-energia, energia eolikoa eta energia hidraulikoa) nagusi izatearen ondorioz, eta horrek, une askotan, prezioak jaistea ekarri du.
Hala, OMIEren (Energiaren Merkatu Iberiarreko operadorea) datuek erakusten dute batez besteko prezioen aldaketa: urtarrileko megawatt-orduko 74,1 eurotik uztaileko 72,3 eurora. Apiriletik igoera jarraitua izan da. Otsailean (40 euro), martxoan (20,3) eta apirilean (13,3) erorketa horiek izan ziren, baina ordutik aurrera igoera mantendu egin da, batez beste 30,4 euro maiatzean, 56,08 euro ekainean eta 72,31 euro joan den hilabetean.
Handizkako merkatuan erregistratzen diren prezioek eragin zuzena dute araututako tarifetan, hala nola KTBP (Kontsumitzaile Txikiarentzako Borondatezko Prezioa). Tarifa-modalitate horretan, handizkako merkatuan jasotako prezioak energiaren termino aldagarrian du eragina, eta faktura osoaren % 30 eta % 35 artean adierazten du. Azken kontsumitzaileak ordaindu behar duen energia elektrikoaren faktura osatzeko, kontratatutako potentziarekiko proportzionala den termino finko bat gehitu da, legeriak ezartzen dituen zergez gain. Elektrizitate-bonu soziala, gizarte-kolektibo ahulenentzat, KTBP tarifari atxikita dago.
Hala ere, merkatu libreari atxikitako tarifei handizkako merkatuko prezioek ere eragiten diete, energia merkaturatzen duten enpresek erreferentzia gisa hartzen baitute beren eskaintzetarako. Bi aukerek, araututakoak zein libreak, kontratatutako potentziari dagokion tarifa finkoa eta kontsumoaren araberako tarifa aldakorra barne hartzen dituzte, bai eta beste kontzeptu batzuk ere, hala nola sistema elektrikoko karguak, bidesariak eta zergak.
Elektrizitatearen prezioek gora egin zuten berriz ere ekainean eta uztailean, eta berriz ere aktibatu ziren BEZa % 10 murriztuta zuten fakturak, handizkako merkatuan orduko megawatta 45 eurotik gorakoa zelako; izan ere, Gobernu zentralak egindako azken aldaketen arabera, ehuneko hori % 21ekoa zen kota horren azpitik. “KTBP duten etxeen batez besteko faktura 60,25 eurora igo da”, gogorarazi du OCUk. Estatuan, bederatzi milioi etxe inguruk dute KTBP tarifa.
Beroa izan arren, iturri fotovoltaikoek mix energetikoari egiten dioten ekarpena txikiagoa da, eta haize gutxiago dagoelako haize eolikoaren pisua murriztu egin da. Hori dela eta, energia fosilak gehiago erabili behar dira, gasa eta petrolioa, esaterako. Horiek ere igoera luzeko hilabeteei aurre egiten ari dira, nazioarteko geopolitikaren arrazoiengatik. Joan den hilean zehar, handizkako merkatuaren eguneko batez besteko prezioa orduko megawattaren baremoa 65 euro ingurukoa izan zen, aurreko hilean baino % 14,8 handiagoa.
Nolanahi ere, irailean jasotako prezioak ezohikoak ziren, ASE energia-aholkularitza-enpresak txosten batean jasotzen zuen bezala. “Prezio txikiago horren arrazoia da gasaren ziklo konbinatuek duela urtebete baino % 43,3 gutxiago eragin dutela. Ez dira hain beharrezkoak izan, aurten gora egin baitute eguzki-sorkuntzak (+ % 27,8) eta hidraulikak (+% 67,4). Horregatik, prezioak % 40 inguru jaitsi dira eguzki-erradiazio handieneko orduetan”, azaldu du bere blogean. Hala ere, Estatuan elektrizitate-eskari handia dago, ez bakarrik tenperatura altuen ondorioz, baita turismo-okupazio handiaren ondorioz ere. Hori dela eta, prezioak berriz igo dira. “Hemen energia-kontsumoa udan gora egiten ari da tenperatura altuen eta turismo-okupazioaren ondorioz, baina Alemanian % 24 jaitsi da eta Frantzian % 18. Eskaria txikiagoa da iparraldeko herrialdeetan, tenperatura leunagoak baitituzte, eta horrek murriztu egiten du elektrizitate-merkatuetako prezioen gaineko presioa, Espainian ez bezala”.