Espainiako inflazio-tasa % 2,8ra jaitsi zen uztailean. Azpian dagoenak ere, Eurostaten arabera neurtuta, % 2,8 egin zuen. Euroguneko inflazioa % 2,6koa izan zen hilabete berean, eta azpikoa % 2,9koa. Estatu Batuetan % 2,9 eta % 3,2 lortu ziren, hurrenez hurren.
Zifra horiekin esan genezake, dirudienez, udak inflazioaren kontrolerako behin betiko trantsizioa markatuko duela. Horrela, kopuru horiek banku zentralen estatutuetan definitutako % 2ko helburura bideratzen dira modu egonkorrean. Hiru urte pasatxo zorigaiztoko hondamendi batzuen segidak prezioak ikusi gabeko hamarkaden araberako igoeretara eraman zituenetik, badirudi normaltasun desiratua lortuko dugula.
Horren aurrean, udan, adierazle horien arabera, tasen murrizketa bizkortu egin daiteke. Hainbat herrialdetako enplegu-datuek (uztaileko datu txar erlatiboa Espainian baieztatzen den ikusiko dugu) eta zenbait finantza-merkatutan gertatzen diren tokiko ekaitzek diru-politikaren balaztan oina altxatzera behartzen dute, duela hilabete batzuk arriskutsutzat jotzen zen erritmoan.
Hori guztia esanda, zutabe horri jarraitu badiote, jakingo dute une oro inflazioa, moneta-politika erreakzio gisa eta horren ondorioak aztertzen saiatu direla, betiere ekonomia-zientziak garatutako datu eta ereduetan oinarrituta. Datu eta eredu horiei esker, inflazioaren izaera ikuspegi moderno batekin azaltzeaz gain, berriki bizitako gertakariaren kausak ere azaldu ahal izan dira. Beraz, gertakari horri karpetazoa ematen diogunean (gerora etor litekeenak faktore desberdinei erantzungo lieke), inflazio-fase honetan ikasitako ikasgai nagusiak zerrendatu daitezke.
Lehenengoa, eta hori duela hamarkada batzuetatik ikasgeletan azaltzen genuen arren, inflazio oro ez da eta izango moneta-fenomeno bat. Hala ere, badira hori sinesten jarraitu nahi dutenak, kausalitatea korrelazioarekin nahastuz (eta hori ere ez). Eta hori izango da, jakina, kasu batzuetan hala izan zelako eta bai izango delako, hala nola paradigmatikoetan eta Argentina edo Venezuelako ezagun guztiengatik (nahiz eta nik beti esango dudan batez ere arazo fiskal eta instituzional bat dela, eta ez monetarioa; baina hau iruntzi fina da).
Hala ere, urte hauetan gertatu dena kostuen inflazioaren eskuliburu baten adibide bat da, orain arte egindako lan ugarik berresten dutena, AEBetan zerga-ukituekin eta lan-merkatu tentsionatuek bigarren fasean jokatutako paperen batekin. Kostuen shockak igaro ondoren (energetikoak, elikagaienak eta hornidurenak), inflazioa moteldu egin zen, baita soldatak ere.
Bigarrena da beti egongo dela ziurgabetasuna prezioetan tentsioak aplikatzen dituen moneta-politika nola, noiz eta zenbat aplikatu. Hemen eztabaidak oso interesgarriak izan dira. Zenbaitek kritikatu du esku-hartzearen motela. Beste batzuetan, esku-hartzea bera; izan ere, kostuen inflazioa ezin da eten, kostuen arabera, tasak igota. Beste batzuk, diru-politikaren epeltasunagatik. Beste batzuk, birbanatze-ondorioengatik. Hala ere, ikasi duguna da erabaki horiek ez direla inoiz informazio guztiarekin hartzen, eta huts egiteko arriskua handia dela. Hala ere, inflazio-itxaropenetan oinarrituta, batzuek igoera defendatu genuen, kostuen inflazio baten aurrean egon arren. Tasen igoera ez zen izan egungo inflazioa jaisteko, baizik eta etorkizuneko inflazio handiagoa saihesteko.
Izan ere, gai hau aste honetako Jackson Holeren hurrengo bileran egongo da. Goi-bilerako gai nagusia “moneta-politikaren eraginkortasuna eta transmisioa” izango da, eta garrantzi berezia hartuko du. Arreta, zalantzarik gabe, Jerome Powell Estatu Batuetako Erreserba Federaleko presidentearengan jarriko du. Haren hitzaldia mundu osoko inbertitzaile eta analistek espero dute, eta planetako ekonomia handieneko interes-tasen etorkizuneko bideari buruzko pistak bilatuko dituzte (zutabe hau entregatzeko unean oraindik ez zen esku-hartze hori gertatu).
Hirugarren ikasgaia, Nacho Álvarezek beste zutabe batzuetan eta berriago egunkari honetan aurreratu zuena, inflazioa Phillipsen kurbaren prismapean aztertzearen konplexutasuna da. Izan ere, gogoratu behar dugu “kurba” horrek, batez ere, lan-merkatuaren tentsioaren eta inflazioaren arteko erlazioa ezartzen duela, inflazio-tasaren zehaztapenean esku har dezaketen beste elementu batzuekin batera, hala nola espektatibekin.
Horrela, lan-merkatu horrek eragin handiagoa edo txikiagoa izan dezake inflazioan ekuazioaren bi aldeen arteko kutsatze-kanalen arabera, eta hori lan-harremanak diseinatzeko moduaren, soldaten zehaztapenaren, lanpostu hutsen, aldaketa teknologikoen edo globalizazio handiago edo txikiagoaren, edo beste faktore askoren mende dago, inflazioari buruzko itxaropenak sortzeko moduaz gain. Horrek esan nahi du Phillipsen kurba ez dela inflazioaren eraketa aztertzeko tresna baliagarria; aitzitik, ekuazio multidimentsionala denez, hainbeste faktore daudenez, kontuz ibili behar dugu aldagai bakarraren eta sinplistaren analisia egiteko orduan.
Laugarrenik, gatazka belikoak edo klimatologikoak bezalako tokiko gertaerek prezio globalak sakon alda ditzakete, eta, herrialde bakoitzaren egitura eta mendekotasunen arabera, talka horiek inflazio-tasetara transferitu. Gasaz hitz egin dezakegu, eta Europako Banku Zentralak berriki egindako azterlan batek oso garrantzitsutzat jo du gasaren eragina inflazioan. Edo teorian txikiagoak diren baina inflazio-tasari puntu asko gehitu dizkioten beste produktu batzuei buruz hitz egin dezakegu, kakaoa, garia edo ekilore- edo oliba-olioa kasu, tokiko gertaerek, bereziki ingurumenekoek, eragin globala izan baitute. Ez dezagun ahaztu, halaber, gasak elikagaien prezioetan duen kutsadura, ongarrien prezioen bidez.
Beraz, badirudi fase hau berandu baino lehen itxiko dugula. Horrek eragin duen kostu soziala alde batera utzita, gertatutakoa aprobetxatu behar dugu inflazioari buruz dakiguna, inflazioaren kausa potentzialei eta transmisio-kanalei buruz dakiguna eta une bakoitzean informazio inperfektuarekin egokitu behar den diru-politikaren eraginkortasunari buruz dakiguna gehitzeko. Zalantzarik gabe, makroekonomiako eskuliburuetan ikasitakoaren zati handi bat sartuko da, etorkizuneko ekonomialariei helarazteko.