Ahalegin teknologiko eta berritzailearen falta da Espainiako konpainien produktibitatea hobetzeko faktore garrantzitsuena. Gero eta globalizatuagoa, lehiakorragoa eta teknologikoagoa den mundu honetan, Ikerketa, Garapen eta Berrikuntzako (I+G+B) inbertsioa faktore erabakigarria bihurtu da produktibitatea handitzeko, merkatuan aukera berriak irekitzeko eta enpresen arrakasta bermatzeko.
Hala eta guztiz ere, 2023an, Espainiak BPGaren % 1,41 bideratu zuen I+G+Bra, Eurostaten arabera, eta zifra horrek Europako batez bestekoa ( % 2,2) baino txikiagoa izaten jarraitzen du. Datu horrek agerian uzten du inbertsioa handitzeko premia larria dagoela; izan ere, Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzaren Espainiako Estrategiak 2027rako I+Gko inbertsioa BPGren % 2,12an kokatzeko helburua ezartzen du, eta, horrela, Europar Batasuna-27ren batez bestekoarekin bat egiten laguntzen du, Leytonek, berrikuntzaren finantzaketan mundu mailan liderra den enpresak, egindako azterketa baten arabera.
Espainiako I+Gko guztizko gastua 15.000 milioi eurokoa izan zen, eta horietatik % 55 enpresa-sektoretik etorri zen. Zifra horrek aurreko urteekiko gorakada adierazten badu ere, oraindik Europar Batasuneko batez bestekoaren azpitik dago, sektore pribatuak I+Gko guztizko gastuaren % 65 inguru ematen baitu.
“European innovation scoreboard 2023” txostenaren arabera, Espainia 17. tokian dago rankingean, eta herrialde berritzaile moderatu gisa kokatzen da Europan, oraindik ere Europar Batasuneko batez bestekoaren azpitik dagoen errendimenduarekin. Herrialdeak funtsezko hainbat adierazle hobetu dituen arren, hala nola produktu berritzaileen merkaturatzea, gaitasun digital aurreratuak eta banda zabalerako sarbidea, Espainiak erronka nabarmenak ditu aurrez aurre. Funtsezko arloak nabarmentzen dira, hala nola, enpresa berritzaileetako enplegua, enpresa-prozesuetako berrikuntza, sektore pribatuaren I+G+b gastua eta gobernuak enpresa-ikerketari emandako laguntza.
Alemaniarekin konparatuta – mundu mailan zazpigarren postuan dago eta “berritzaile handi” gisa nabarmentzen da –, lankidetza publiko-pribatu sendoez eta ikerketa aplikatuko azpiegitura sendoaz baliatzen da (Fraunhofer kasu); eta Danimarka (1 zk.) eta Finlandia (3 zk.) bezalako herrialdeak, ikuspegi estrategikoagatik eta I+G+b-n inbertsio esanguratsuagatik aitortuak, Espainiak oraindik erronka nabarmenak ditu. Nazio-estrategia koherenterik ezean eta autonomia-erkidegoen artean ahaleginak sakabanatzean oinarritzen dira.
Eduardo Luzarragak, Leyton Iberiaren Head of Sales izenekoak, ildo horretan honako hau adierazi du: “Espainiaren posizioa eta lehiakortasuna hobetzeko, funtsezkoa da, berrikuntza-politiken koordinazioa indartzeaz gain, enpresa-ikerkuntzarako eta -garapenerako laguntza publikoa eta pribatua nabarmen handitzea ere. Bere indarguneak aprobetxatuz, Espainiak Europako beste herrialde batzuekiko arrakala itxi dezake eta berrikuntzan lider gisa azaleratu, teknologia aurreratuan eta enpresa-sormenean erreferente global bihurtuz “.
Erronkak eta aukerak
Enpresa-eremuan, arazo nagusia da ukiezinetan egindako inbertsioa finantzatzeko funtsik ez izatea (hala nola garapen teknologikoa, ahalmen berritzailea edo antolaketa-kapitala), arrisku-kapitalekoak eta enpresen tamaina txikia ( % 99,8 ETEak dira). 2030eko ETEen Politikako Esparru Estrategikoaren arabera, ETEek gauzatutako I+Gko enpresa-gastuaren ehunekoa % 45 da. Gure inguruko herrialde batzuek, Portugalek edo Herbehereek kasu, antzeko ehunekoak dituzte, baina kasu gehienetan ehuneko hori % 30 ingurukoa da eta, Alemaniaren kasuan, % 9koa.
Hala ere, Espainian I+G+b-n egindako inbertsioa saritzen duten hainbat pizgarri daude eskuragarri:
– I+G+b arloko kenkari fiskalak: enpresek sozietateen gaineko zergaren ikerketa- eta garapen-proiektuetako gastuen % 42 arte ken dezakete. Kenkari hori % 59ra arte igo daiteke I+Gko gastuak aurreko urtearekin alderatuta handitzen badira.
– Gizarte Segurantzarako hobariak: I+G jarduerak egiten dituzten konpainiek % 40ko hobaria jaso dezakete Gizarte Segurantzaren kuotetan, proiektu horietan soilik diharduten langileen kasuan.
– Laguntza eta dirulaguntza nazionalak: Garapen Teknologiko Industrialerako Zentroa (CDTI) eta ENISA lineak edo PERTES ezagunak bezalako programak.
– Eskualdeko laguntzak eta dirulaguntzak: hainbat autonomia-erkidegok beren laguntza-programak eta dirulaguntzak eskaintzen dituzte enpresa-berrikuntza sustatzeko. Adibidez, Valentziako Erkidegoko IVACE, Kataluniako Nuclis edo Euskal Herriko Hazitek lineak.
– Tax Lease: I+Gko enpresa bati eta inbertitzaile bati AIE (Interes Ekonomikoko Taldea) baten bidez elkarrekin elkarlanean aritzeko aukera ematen dien eragiketa triangeluarra, hurrenez hurren finantzaketa eta kreditu fiskalen lagapena lortuz, bientzat onura handia sortuz beste aurrezki-palanka batzuekin baino azkarrago eta arinago.
Lluis Mesquida Leyton Iberiako aholkularitza-zuzendariak azpimarratu duenez, “finantza-erronkak gorabehera, Espainiako enpresek aukera handia dute I+G+Bren esparruan hazteko eta nabarmentzeko. Eskuragarri dauden laguntzak eta hobariak ez dira soilik arintze ekonomikoa, baizik eta pizgarri bat ere badira enpresek teknologian eta garapenean inberti dezaten. Funtsezkoa da ETEek tresna horiek ezagutu eta aprobetxatzea, lehiakortasuna areagotzeko eta herrialdearen aurrerapen teknologikoari laguntzeko “.