Azken hilabeteetan areagotu egin da erabilera turistikoko etxebizitzen inguruko eztabaida. Sektore horretan, beste askotan bezala, bat egiten dute hiru lurralde-administrazioren eskumenek: estatukoa, autonomikoa eta tokikoa. Izan ere, Estatuak eskumen esklusiboa du legeria zibilean (horrek jabetza horizontalaren arloan eragiten du), autonomia-erkidegoek eskumenak dituzte turismoaren antolamenduaren arloan, eta udalek eskumenak dituzte hirigintzaren antolamenduaren, kudeaketaren eta diziplinaren arloan.
Eskumen-banaketa horren ondorioz, udalek erabakiko dute, hirigintza-antolamenduaren eta plangintzaren esparruan, udalerriko zein espaziotan egin daitezkeen turismo-jarduerak, eta zehapen-araubide egokia ezarriko dute zehaztapen horiek betetzen ez badira. Bestalde, autonomia-erkidegoko administrazioak turismo-araudiaren ikuspegitik arautu ahal izango ditu jardueran aritzeko eskatzen diren baldintza zehatzak eta horretarako behar den gaikuntza-titulua.
Hala ere, turismo-erabilerako jarduera udalerriak horretarako antolatutako espazioan egiten bada ere, eta zuzenbide pribatuaren ikuspegitik beharrezkoak diren baimen autonomikoak eduki arren, beharrezkoa da jabeen erkidegoek jarduera hori egitea ez debekatzea, baldin eta jarduera jabetza horizontalean eratutako bizitegi-multzo batean egin nahi bada.
Debeku hori zuzenean ezarri ahal izango da eratze-tituluan (jabeen erkidegoaren estatutuetan), edo geroago ezarri ahal izango da, jabeen erkidegoaren akordio egokiaren bidez; eta akordio horri eta beharrezko gehiengoei dagokienez planteatu da eztabaida juridikoa.
Hain zuzen ere, jabetza horizontalari buruzko uztailaren 21eko 49/1960 Legea aldatzen duen martxoaren 1eko 7/2019 Errege Lege Dekretuaren arabera, turismo-erabilerako jarduerak “mugatzeko” edo “baldintzatzeko” aukera sartu zen, partaidetza-kuoten hiru bostenak ordezkatzen dituzten jabe guztien hiru bostenen aldeko botoarekin hartutako akordio baten bidez (Jabetza Horizontalaren Legearen 17. artikuluaren 12. araua).
Arau horren edukia kontuan hartuta, eta kontuan hartuta adostasuna lortzea “oztopo gaindiezina” izango litzatekeela (organo judizial batzuek ondorioztatu duten bezala), jabeen erkidego batzuek akordio bat egin dute aipatutako gehiengo kualifikatuarekin erabilera turistikoko jarduera “debekatzeko”; hala ere, epaitegiek eta auzitegiek ateratako ondorioak desberdinak izaten ari dira.
Izan ere, aurrekari batzuk daude (hala nola Madrilgo Probintzia Auzitegiaren hamargarren sekzioaren epaia, 2022ko uztailaren 6koa, 249/2022 apelazio-errekurtsoa ebazten duena, edo Malagako Probintzia Auzitegiaren hamargarren sekzioaren epaia, 2022ko uztailaren 6koa, 249/2022 apelazio-errekurtsoa ebazten duena, besteak beste), eta horietan ondorioztatzen da jarduera hori debekatzeko akordio bat hartzeko nahikoa zela parte hartzeko kuoten hiru bostenak ordezkatzen zituzten jabe guztien hiru bosten gehiengoa. Ondorio hori lortzen da, hain zuzen ere, 17. artikulu horretako 12. arauak “debekatu”, “mugatu” esamoldea erabiltzen ez badu ere, higiezinaren etxebizitza pribatiboetan jarduera zehatz bat egitea debekatzen dela esaten denean.
Hala ere, beste aurrekari batzuetan kontrako interpretazioa jasotzen da, eta ondorioztatzen da etxebizitzetan alokairu turistikoak debekatzeko Erkidegoko akordioa ezin dela hartu Jabetza Horizontalaren Legearen 17. artikuluko 12. arauan ezarritako gehiengoekin; aitzitik, aho batez hartu behar da.
Bada, aipatutako manuaren interpretazio logiko eta finalista baten ondorioz ondorioztatu beharko balitz ere, haren babesean jabekideen erkidego batek turismo-erabilerako jarduera debekatzeko aukera duela, kontua da une honetan Auzitegi Gorenak ez duela gaia interpretatu, eta, beraz, itxaron egin beharko dela orain arte onartutako kasazio-errekurtsoak ebatzi arte, Auzitegi Gorenak interpretazio hori berresten duen egiaztatzeko.