Ura kudeatzeko euskal sistema ikuspegi integral eta jasangarriagatik nabarmentzen da, Garapen Jasangarrirako 2030 Agendak ezarritako printzipioekin bat etorriz. 2030 Agendak, 6. helburuan (“Guztiontzako uraren eta saneamenduaren eskuragarritasuna eta kudeaketa jasangarria bermatzea”), azpimarratzen du garrantzitsua dela edateko ura eta saneamendua guztiek eskura izatea, baliabide hidrikoen kudeaketa jasangarria sustatzen den bitartean.
Ura kudeatzeko euskal sistema
Euskal Autonomia Erkidegoak ura kudeatzeko sistema bat garatu du, giza beharrak ingurumenaren kontserbazioarekin orekatu nahi dituena. Sistema hori bat dator 2030 Agendaren irizpideekin, eta funtsezko hainbat zutabetan oinarritzen da:
1. Ur Baliabideen Kudeaketa Integratua
- Ikuspegi ekosistemikoa: Euskal Autonomia Erkidegoan, uraren kudeaketa ikuspegi ekosistemiko batean oinarritzen da, eta ura, giza kontsumorako baliabidetzat ez ezik, ekosistemen funtsezko elementutzat ere hartzen du. Horren barruan sartzen da ibaiak, lakuak eta akuiferoak babestea, eta uraren kudeaketa lurzoruaren erabileraren plangintzarekin eta biodibertsitatearen kontserbazioarekin integratzea.
- Parte-hartze komunitarioa: Euskal Autonomia Erkidegoan uraren kudeaketak herritarren eta alderdi interesdunen parte-hartzea sustatzen du erabakiak hartzerakoan. Arroko kontseiluek eta parte hartzen duten beste erakunde batzuek aukera ematen dute uraren plangintzan eta kudeaketan ikuspegi eta premia desberdinak sartzeko.
2. Uraren erabileraren jasangarritasuna eta efizientzia
- Efizientzia horniduran: Uraren banaketan eta erabileran efizientzia hobetzeko neurriak ezarri dira, hornidura-sisteman galerak murriztuz eta baliabidearen erabilera arduratsua sustatuz.
- Teknologia aurreratuak erabiltzea: Euskal Autonomia Erkidegoan lehentasuna du ura monitorizatzeko eta kudeatzeko teknologia aurreratuak hartzeak, hala nola kudeaketa adimenduneko sistemak eta industrian eta nekazaritzan ura aurrezteko teknologiak.
3. Uraren kalitatea eta saneamendua
- Tratamendua eta kalitate-kontrola: Ura kudeatzeko euskal sistemak bermatzen du edateko urak kalitate- eta segurtasun-estandarrak betetzen dituela. Ura tratatzeko instalazioek teknologia modernoak dituzte uraren garbitasuna eta osasun publikoaren babesa bermatzeko.
- Saneamendu egokia: Hondakin-uren tratamendu egokia bermatzen duten azpiegiturak eta saneamendu-sistemak garatu dira, ur-gorputzen kutsadura minimizatuz eta ingurumena babestuz.
4. Klima-aldaketara egokitzea
- Klima-aldaketarako plangintza: Euskal Autonomia Erkidegoak uraren kudeaketaren plangintzan sartu du klima-aldaketara egokitzea. Horrek barne hartzen du muturreko fenomeno klimatikoen ondorioz eskuragarri dagoen uraren aldakuntzak maneiatzeko estrategiak inplementatzea eta arriskuak ebaluatzea.
- Ur-baliabideen erresilientzia: Hainbat ekintza egiten ari dira ur-baliabideen erresilientzia handitzeko lehorteen eta uholdeen aurrean, azpiegitura hobetuz eta ur-erreserbak eraginkortasunez kudeatuz.
5. Hezkuntza eta kontzientzia publikoa
- Hezkuntza-programak: Hezkuntza-programak eta kontzientziazio-kanpainak garatu dira, uraren erabilera jasangarria sustatzeko eta herritarrak baliabidea kontserbatzearen garrantziaz sentsibilizatzeko.
- Gardentasuna eta informaziorako sarbidea: Euskal sistemak gardentasuna sustatzen du uraren kudeaketan, eta ur-baliabideen egoerari, politikei eta egindako ekintzei buruzko informaziorako sarbidea errazten du.
Jardunbide egokien adibideak
- Ebroko Arroaren Plan Hidrologikoa: Kudeaketa integratuaren esparruan, Euskal Autonomia Erkidegoak parte hartzen du Ebro ibaiaren arroaren plangintzan, zeinak eskualde zabal batean ura kudeatzeko ikuspegi koordinatua hartzen baitu, eskaeren eta kontserbazioaren arteko oreka ziurtatuz.
- Uraren ziklo integralaren kudeaketa: EAEko ereduak uraren ziklo integralaren kudeaketa barne hartzen du, bilketa eta horniduratik hasi eta hondakin-uren tratamendu eta berrerabilpenera arte. Ikuspegi integral horrek baliabidearen kudeaketaren ikuspegi osoa eta iraunkorra ematen du.
- Leheneratze ekologikoko proiektuak: Ekosistema urtarrak leheneratzeko eta zaintzeko proiektuak gauzatu dira, hala nola ibaiertzak leheneratzea eta hezeguneak babestea, funtsezkoak baitira biodibertsitaterako eta uraren kalitaterako.
Kudeaketa efizientea eta jasangarria
Ura kudeatzeko euskal sistemak konpromiso sendoa islatzen du 2030 Agendaren printzipioekin, eta oreka bilatzen du baliabidearen giza erabileraren eta ingurumenaren kontserbazioaren artean. Ikuspegi integratu, iraunkor eta parte-hartzaile baten bidez, Euskal Autonomia Erkidegoak urarekin lotutako erronkei heltzen die, eta etorkizuneko belaunaldientzat uraren eskuragarritasuna eta kalitatea bermatzeko lan egiten du. Uraren kudeaketan jardunbide egokiak ezartzea, klima-aldaketara egokitzea eta hezkuntza eta kontzientzia publikoa sustatzea funtsezkoak dira ura modu eraginkor eta jasangarrian kudeatuko den etorkizun baterantz aurrera egiteko.
