Urte askotan zehar, kriptoaktiboen sektorean ez da egon merkatu horiek erregulatuko dituen araudi espezifikorik, horietan zerbitzuak ematen dituztenentzat eta aktibo horiei eta haien xede ziren transakzioei ondorio osoak aitortu dizkienik. Laster, abenduaren 30ean, Kriptoaktiboen Merkatuei buruzko 2023/1114 (EB) Erregelamendua (MiCA) osorik aplikatuko da, egun hori baino lehen beren jarduera egiten ari diren emaileen araubide iragankorrari kalterik egin gabe, estatu kideen ordenamenduan aurreikusitakoaren arabera.
MiCAk, funtsean, merkatuak, zerbitzu-emaileak eta kriptoaktiboen jaulkipenak arautzen ditu, aktibo mota horiek arautzeko planteatuta dauden arauekin (zuzenagoak izan ala ez). Hala ere, merkatu horiek duela hamarkada bat baino gehiagotik dabiltza berariazko erregulaziorik gabe. Horrek egoera konplexu bat ekarri du, non ezaugarri propioak dituzten eta aktibo fisiko edo finantzarioetatik urrun dauden aktibo horiei buruzko arazoak konpondu diren, beste kasu mota batzuetarako planteatutako erregulazioarekin. Adibidez, kriptoaktiboen maileguei buruzko problematika (bitcoin, adibidez) Kode Zibilarekin (1889) edo Merkataritza Kodearekin (1885) konpondu da.
Aktiboak ez zirenez berariaz jasotzen ikuskatzaileen jarduera-esparruko arauetan (Espainian, BDe, CNMV edo DGSFP; EBn, EBA, ESMA edo EIOPA), beren eskumenen radarretik kanpo geratzen ziren, eta erakunde horiek aktibo horiek planteatzen zituzten arriskuei buruzko abisuak baino ez zituzten eman, orokorregiak batzuetan. Izan ere, Balore Merkatuaren Batzorde Nazionalak kriptoaktiboen publizitatea MiCA baino lehen ezagutu ahal izateko, LMV aldatu behar izan zen, eta berariaz esleitu zitzaion eskumen hori.
Gai horri buruz EBn agertu zen lehen erregulazioa antikeoaren kontrolaren eskakizunetatik eratorritakoa izan zen, 2018/843 (EB) Zuzentaraua onartu ondoren. Zuzentarau horren arabera, “estatu kideek bermatu behar zuten txanpon fiduziarioen truke txanpon birtualak trukatzeko zerbitzuen hornitzaileak eta diru-zorro elektronikoak zaintzeko zerbitzuen hornitzaileak erregistratuta egotea”. Espainian, 7/2021 (EB) Legegintzako Errege Dekretuaren bidez traspatu zen hori, eta Europar Batasunean erregistratzeko eta exchangeak egiteko eskatu zen, AML prozedurak kontrolatuta eta zuzendaritzako langileen ohorea egiaztatuta, baina jardueraren gaineko gainbegiratzerik gabe.
Nahiz eta ia ez dagoen horrelako aktiboei eta merkatuei aplikatu beharreko araurik, hori ez da oztopo izan etengabe garatu eta garatzeko, eta berrikuntza ukaezina izan da, baina, era berean, arazo eta arrisku ugari izan dira, eta, kasu jakin batzuetan, inbertitzaileei kalte egin diete, ez baitzien txio-araudirik. Oraindik ere, herrialde askok ez dute merkatuak, zerbitzu-emaileak eta kriptoaktiboen jaulkipenak arautzen dituen gutxieneko araudirik, eta, hala eta guztiz ere, erabiltzaile askok erabiltzen dituzte aktibo horiek, bai tradingean, bai inbertsioan, bai ordainketetan.
Hori dela eta, kriptoaktiboei (bereziki, kriptomonetei) buruzko erregulazioa beharrezkoa den ala ez eztabaidatu da. Izan ere, kriptoaktiboak fenomeno sozial berri bat dira, eta eboluzionatzen ari da, baina horretarako ez da ezinbestekoa izan, orain arte, erregulazioa. Ezaugarri bereziak dituen aktiboa da, eta, oro har, ez du ikuskapenik egin. Jurisdikzio batzuek, beren araubidea arautu beharrean, debekatu egin diete finantza-merkatuetako eragile tradizionalei sektore horretan zerbitzuak ematea, eta horrek Fintech sektorearen hazkunde handia eragin du, zerbitzu-emaile berriak agertu direlako eta/edo autoostatatutako walletak erabili direlako.