Industria eta Trantsizio Ekologiko eta Digitaleko Departamentuak, Nafarroako Nazioarteko Planaren (UGP) bidez, “EB-Asia merkataritza libreko akordioak: merkatu berrietara irekitzeko aukera” jardunaldia babestu du, Nafarroako Merkataritza Ganberak antolatuta eta Ekonomia, Merkataritza eta Enpresa Ministerioaren laguntzarekin.
Jardunaldian, Espainia eta Europa mailako merkataritza- eta ekonomia-sektoreko hainbat profesionalek parte hartu dute, Europako eta Asiako merkatuek, zehazki Japoniak eta Hego Koreak, beren merkataritza-harremanetan bizi duten egoerari buruz hausnartzeko. Profesional horien artean zeuden Ana Sobrino Aguirre EBko eta Merkataritza Politika Aldeaniztuneko Idazkaritzako zuzendariorde nagusi ondokoa, Jerónimo Gracián, KOTRAko zuzendari deputy eta Pedro Cordero, Senior Project Coordinator JETRO.
Bileraren hasieran, Iñigo Arruti Nafarroako Gobernuko Enpresa Sustapeneko zuzendari nagusiak adierazi duenez, “horrelako jardunaldiek erakusten dute Foru Gobernuak Nafarroako enpresen nazioartekotzea bultzatzeko duen konpromisoa”. Zuzendari nagusiak gaur egun nazioarteko merkataritzak pairatzen dituen arazo nagusiak aipatu ditu: protekzionismoaren hazkundea eta merkataritza intrablokearen hazkundea, “egoera honen aurrean, merkataritza libreko itunak aukera paregabea dira merkataritza fluxuak errazteko eta eskualdeen arteko inbertsioa sustatzeko”.
Arrutik Nafarroako enpresei nazioarteko merkatuetan lehiatzeko beharrezkoak diren tresnak eskaintzeko Foru Gobernuak egiten duen lana azpimarratu du. Ildo horretatik, abenduaren 12an Nafarroako 2025-2027 Nazioarteko 5. Plana aurkeztuko duela iragarri du zuzendariak: “anbizio handiko neurriak biltzen dituen plana, hala nola multilokalizazioari laguntzea, protekzionismoa saihesteko eta gure enpresen lehiakortasuna helmugako merkatuetan bermatzeko funtsezko estrategia”, azpimarratu du.
Jardunaldien gaiari dagokionez, Arrutik Txinan edo Indian merkatu objektibo gisa Nafarroako Nazioarteko Planaren bidez egiten den ahalegina azpimarratu du. Hala ere, Japoniatik eta Hego Koreatik “bertako ekonomia dinamikoak eta gizarte oso berritzaileak, gure enpresentzat kontuan hartu beharreko aukera direnak” nabarmentzen dira.
Halaber, Espainiako eta Europar Batasuneko Merkataritza Askeko Akordioen egoerari buruzko ikuspegi orokorra emateko, Ana Sobrino Merkataritza Politika Multilateraleko eta EBko Idazkaritzako zuzendariorde nagusiaren albokoak adierazi du tratatuak herrialde bakoitzaren eta izan dezaketen negoziazioaren araberakoak direla. Ilobak bere diskurtsoan EBk inplementatzen dituen “Belaunaldi berriko akordioak” balioetsi ditu, oinarrizko tratatuei hainbat alderdi gehitzen dizkietenak, hala nola inbertsioen babesa, ingurumen- eta lan-arloko zerbitzu edo klausula gehiagoren sustapena. Gehitu diren puntu berri horiek “negoziazioak zailagoak izatea eta ezartzeko konponbide zailenak izatea dakarte, kontuan hartu beharreko faktore gehiago daudelako, baina bide zuzena da”, esan du zuzendariordeak.
Japoniarekin akordioak
Japoniarekiko merkataritza-egoerari dagokionez, Pedro Cordero senior project coordinator en JETRO (Japan External Trade Organization); adierazi du merkataritza, inbertsioa eta kontratazio publikoa direla herrialdearekin akordio onak izateko hiru zutabeak. Hala ere, Japoniak “muga-zergak ez diren hesiak ditu oraindik, hizkuntzazkoak eta kulturalak dira kasu gehienetan”, dio Corderok. Ezinbestekoa da herrialdeko araudiak kontuan hartzea eta “denborak motelak direla jabetzea”.
Gaur egun biztanleria asko jaisten ari den herrialdea da. 2042an, populazioa %30 murriztea espero da. Horregatik, Japonia per capita produktibitatea hobetzera bideratzen ari da, eta enpresek inbertitzen dute gehien ekonomia aurrera ateratzeko.
Hego Korearekiko harremanak
Hego Korearen kasuan, Jeronimo Gracianek, KOTRAko (Korea Trade Investment Promotion Agency) zuzendariak, ziurtatu du “atzerrira oso irekia dagoen herrialdea izan arren, oztopoak dituela tokiko araudiengatik edo kuotengatik, oraindik negoziatu eta baliogabetu behar direnak”.
Herrialde honek baldintza zorrotzekin funtzionatzen du: “berritzailea izan behar da eta produktu bakarrak saldu behar dira, dagoeneko ezagutzen ez direnak. Instalatuta zaudenean, ezin duzu berrikuntzarik egin, desagertu nahi ez baduzu “, adierazi du Gracianek.
Gaur egun, Hego Korea seigarren esportatzailea da mundu mailan, eta zortzigarrena Europar Batasunean. Nafarroatik gehien esportatzen diren produktuak plastikoak eta manufakturak, makineria, altzariak eta elikadura dira.
Nafarroaren esportazioa Asian
Nafarroatik Japoniarako esportazio-datuak 20 milioi eurora iritsi ziren 2023an, 2020tik beheranzko joera izan ondoren, 120 milioi eurora iritsi baitziren. Nafarroak animalientzako elikagaiak, plastikozko manufakturak eta makinak esportatzen ditu Japoniara, batez ere. Eta, gaur egun, bi enpresa nafar daude herrialdean ezarrita, Enpresa Sustapeneko zuzendari nagusiaren azalpenean emandako datuen arabera. Foru Komunitatean, 130 enpresak esportatu zuten iaz Japoniara, horietatik 57k erregulartasunez.
Hego Koreari dagokionez, Nafarroako esportazio-zifrek bilakaera irregularra izan dute, 2020an 40 milioi izatetik 2023an 13 milioi izatera igaro baitira. Koreara, batez ere, plastikozko produktuak, burdinurtuzko, burdinazko edo altzairuzko produktuak eta hirugarren postuan makineria esportatzen dira. Hala ere, gaur egun, ez dago jasota Nafarroako enpresarik ezarrita dagoenik herrialde horretan. Nafarroako 98 enpresak esportatu zuten 2023an Hego Koreara, horietatik 44k modu erregularrean, Nafarroako Merkataritza Ganberaren arabera.