Diru gutxiago biltzea ekonomia bultzatzeko, herritarren bizi-baldintzak hobetzeko eta gutxien dutenak babesteko. Hori da Bizkaiko Foru Aldundiak datorren urteko lehen hiruhilekoan onartuko duen zerga-berrikuspenaren filosofia. Familia, berdintasuna, kontziliazioa, familia eta gazteria dira aldaketen ardatz nagusiak, eta ekonomia suspertzea, trantsizio digitala bultzatzea, etxebizitzarako sarbidea erraztea edo enpleguko BGAEak bultzatzea dute helburu.
Zaila da zerga-eskema berriaren eragina kalkulatzea, hainbat frontetan eragiten duelako. Hala ere, zerga-aldaketetako bik errenta baxuko 179.000 zergadun ingururi eta 40.000 gazte ingururi egingo diete mesede. Zehazki, alde batetik, 14.000 eurotik 19.000 eurora igo da (Lanbide Arteko Gutxieneko Soldataren 15.876 euroetatik haratago) Ogasunari aitorpena aurkezteko nahitaezkoa den diru-sarreren mailaren muga. Bestetik, 30 urtetik 36 urtera igo da gazteek gaur egun dituzten onura fiskalak eskuratzeko adina.
Berrikuspen harmonizatua
Bizkaiko Ogasun diputatu Itsaso Berrojalbizek zerga berrikuspenaren “ildo nagusiak” aurkeztu ditu Batzar Nagusietan. Itziar Gonzalo (Araba) eta Itziar Agirre (Gipuzkoa) aldi berean ari dira beren lurraldeetan. Aldaketa harmonizatuak dira, baina lurralde bakoitzaren errealitatera egokituak, eta dagoeneko hiru foru gobernuak sostengatzen dituzten bi alderdien babesa dute, EAJrena eta PSErena.
Akordio horrek Bizkaian onarpena bermatzen du, baina Arabako eta Gipuzkoako aldundiek beste talde baten babesa behar dute. Beraz, negoziazio-prozesu bat irekiko da proiektua bi lurralde horietan aurkeztu ondoren, eta horrek eragina izan dezake hiru ogasunen azken emaitzan. Bizkaiko Foru Aldundiaren kasuan gehiengoa handitzeko borondatea dago, beharrezkoa ez bada ere. Izan ere, Berrojalbiz buru duen taldeak uda baino lehen hasi zuen gizarte-eragileekin eta alderdi politikoekin elkarrizketa prozesua, eta dagoeneko zirriborroan jasota daude bere eskaeretako batzuk.
Datorren urteko aitorpenean aplikatuko diren aldaketa guztiak, etxebizitzaren kapituluan ñabarduraren bat izan ezik, oinarri batetik abiatzen dira: PFEZaren eta sozietateen azken erreformek helburua bete dute. Beraz, ez dute iraultzarik behar, baina bai trantsizio energetikoa, biztanleriaren zahartzeak pentsioetan duen eragina edo gazteek emantzipatzeko dituzten arazoak bezalako gaietara egokitzeko ukituak.
Azken gai horri dagokionez, foru-aldundiek adin-maila igo dute, 36 urtetik beherakoek zerga-pizgarriak jaso ahal izan ditzaten, eta 30 urteko muga hautsi dute, ez baitu adierazten bide propioa hartzeko unea. Ildo horretan, zergapetzetik salbuesten dira zuzeneko ahaideek etxebizitza erosteko egindako 30.000 eurorainoko dohaintzak, sei urtetik hamar urtera luzatzen da etxebizitza-kontu bati emandako dirua erreskatatzeko epea edo, beste neurri batzuen artean, notario-gastuengatiko kenkaria handitzen da.
Helburua gazteek etxebizitza eskura dezaten erraztea da, bankuen finantzaketa-horma saihestuz. Banketxeek pisuaren balioaren % 80an baino ez dituzte kredituak ematen. Era berean, alokairuaren kanala bultzatzen da, jabearentzat eta errentatzailearentzat zerga-baldintza hobeak dituena edo higiezinak eraberritzeko pizgarri handiagoak dituena.
Kolektibo kalteberak
Kolektibo ahulenei emandako babesak beste palanka batzuk ditu. Ogasunarekiko betebeharretan 19.000 euroko diru-sarreren muga berriaren kasua da. Muga horrek ez du ondoriorik izango PFEZren tarifan, baina atxikipenen taulan ukituak ekarriko ditu.
Aurrezkiaren tarifa bost tartetik seira igaroko da, eta 200.000 eurotik gorako errentek egungo % 25 baino gehiago zergapetuko dute 30.000 eurotik aurrera. Aldaketa horrek eragin neutroa izango du diru-bilketan. Errenta altuek gehiago ordainduko dute, baina doikuntza konpentsatzailea egingo da doitzeke dagoen gainerako taulan.