Mikel Ubarrechena gaur egun Gipuzkoako Ostalaritza Elkarteko presidentea eta Espainiako Ostalaritza Elkartearen presidenteordea da. Gipuzkoako Ostalaritza Elkartea Donostian sortu zen 1977an eta ordutik lurraldeko ostalarien alde lan egiten du. Koronabirusaren osasun-krisiak euskal ekonomia astindu du, ez dira garai errazak ezein sektorerentzat, baina ostalaritzarena oso kaltetuta dago. Ubarrechena kezkatuta dago Gipuzkoako ostalaritza gremioaren egoerarekin eta horri buruz hitz egin dugu.

Zer da Gipuzkoako Ostalaritza Elkartea?

Ostalaritza-sektorearen interesak zaintzeaz arduratzen den enpresa-elkartea da, eta negoziazio kolektiborako eta ordezkaritzarako gaitasuna du.

Zer berme eta abantaila eskaintzen ditu zuen elkarteko kide izateak?

Gipuzkoako Ostalaritzak era askotako zerbitzuak eta norbanakoari zuzendutako aholkularitza-zerbitzua eskaintzen die elkartekide guztiei. Hala, defentsa korporatiboa, informazio sektoriala eta doako zerbitzuak (prestakuntza, aholkularitza juridikoko lan-poltsa, promozioak, set) eta ordainpekoak (lan-, zerga- eta kontabilitate-zerbitzua).

Ostalaritzarekin lotutako zenbat enpresa dira zuen Gipuzkoako Elkarteko kide?

Gure elkartean 1.050 bazkide ditugu, zehazki, lurraldean dauden lokal guztien %25. Horietatik 105 ostatuak dira eta 945 jatetxeak (%40 jatetxeak, %45 tabernak eta kafetegiak eta %15 pubak, garagardotegiak, diskotekak eta beste batzuk).

Nola eragin dio COVID-19aren krisiak Gipuzkoako ostalaritzari?

Gipuzkoako ostalaritza sektorea gelditu egin da, ia erabat, eta larrialdietarako hogei bat ostatu eta etxez etxeko janaria prestatzen duten jatetxe gutxi batzuk daude zabalik. Koronabirusa baino lehen, Gipuzkoako ostalaritza sektoreak 2020an 1.685 milioi euro inguru fakturatzea aurreikusten zuen. Baina krisi honen ondorioz, ekitaldian ekoizpenaren beherakada %32 eta %42 artekoa izango da. Horrela, fakturazioa 540 eta 700 milioi euro artean murriztuko da.

Zein dira ziurgabetasun-testuinguru honetan ostalaritzaren erronka nagusiak?

Une honetan, uste dut erronka nagusiak jarduerari eta enpleguari eustea eta ostalaritza-kontsumoaren arloan planteatzen diren gizarte-joera berrietara egokitzea direla. Gure nortasuna eta kalitatearekin eta lehengaiekin dugun konpromisoa galdu gabe egokitzea, horiek bihurtu baitute gure ostalaritza munduko erreferentzia nagusietako bat.

Eusko Jaurlaritzak 568 milioi euro bideratuko ditu enpresa txiki eta ertainentzako eta autonomoentzako finantza-laguntzetara. Nahikoak al dira?

Inola ere ez, pentsatu behar da gehienak kredituak direla (525 milioi) eta, beraz, epe ertainean berreskuratuko direla. Alabaina, itzuli beharrik gabeko laguntzak oso urriak izan dira. Ez datoz bat egoeraren larritasunarekin eta sektoreak Euskadiko ekonomian duen pisuarekin. Ostalaritzaren BPGd %4tik gorakoa da, eta turismoarena, %6 ingurukoa. BPGd-n askoz pisu txikiagoa duten beste sektore batzuek (adibidez, nekazaritzakoak edo kulturakoak) ehunekotan gure sektoreak jasotakoak baino askoz ere garrantzitsuagoak diren laguntzak jaso dituzte.

Zer beste neurri ezarri beharko lituzkete erakundeek sektoreari laguntzeko?

Sektoretik itzuli beharrik gabeko laguntzak behar ditugu jarduerari eusteagatik; %1etik beherako interesetan dauden establezimenduen urteko zirkulatzailearen herena ziurtatuko duen finantzaketa, eta %80tik gorako berme publikoa, udal-tasa eta – zergen salbuespena eta ordainketa fiskalen interesik gabeko postposizioa. Lan-arloan, enplegu-erregulazioko espedienteak malgutzea eta mailakatzea, abenduaren 30era arte. Alderdi ekonomikoez gain, jarduera-lizentzien eta obren irizpideak berrikustea ere eskatzen dugu, gure lokaletan hobekuntza-lanakarin egin ahal izateko, COVID-19aren osteko errealitate berrira egokitzeko.

Nola egiten diote aurre ostalaritzako negozio txikiek beren jardueraren derrigorrezko geldialdi horri?

Etorkizunari buruzko zalantza askorekin, pandemiak gipuzkoarren ostalaritza-kontsumoko ohiturak alda baititzake. Gainera, informazio faltak, irizpideen etengabeko aldaketak eta berragertzearen Damoklesen ezpatak sektorearen nahasmena eta etsipena eragiten du.

Ostalaritzaren sektorean aplikatu diren ABEE guztiak alarma-egoerarekin lotuta daude. Lan horiek berreskuratu ahal izango dira?

Egoera honetan, lanean hasteko malgutasuna behar da, eta erabakia enpresariak hartu behar du, eta ez lan-magistraturak. Eskariaren hobekuntzarekin soilik berreskuratuko da egoera, eta ez da iritsiko 3 edo 4 urte barru arte, 2019an ezagutu ditugun mailetan.

Zenbat lokal eta enplegu desager daitezke sektorean?

Enpleguaren %22 eta %26 artean suntsituko da 2021eko udaberrira arte (5.000-6.000 langile artekoa), eta betirako itxiko dira lurraldean irekitako lokal guztien %10, hau da, 400-450 lokal inguru, guztira.

Nola ikusten duzu etorkizuna epe ertainera?

2019ko zifrak ez ditugu berreskuratuko 4 edo 5 urte igaro arte, honako hauen efektu konbinatuagatik: Erosahalmenaren eta gastu-ahalmenaren galera, Europa pobretzearen ondorioz; Ostalaritzako kontsumo-ohiturak aldatzea (edukierak, kontaktuarekiko beldurra, pilaketetatik ihes egitea…), nazioarteko (eta nazioko) turismoaren murrizketa zorrotza hurrengo bi ekitaldietan. Horren ondorioz, jarduera murriztu egingo da, eta sektorearen eskaintza, prezioak, posizionamenduak eta, oro har, instalatutako ahalmena aldatzeko prozesuei ekin beharko zaie. Delivery eta take away direlakoen merkatua hedatzen ari da, eta, irtenbidea izan ez arren, establezimendu askoren ustiapen-kontua arinduko dute. Arlo hori landu beharra dago.

Egilea Admin