Euskal Herria da industriari zuzendutako goi-mailako prestakuntza duen populazio-maila handiena duen Europako eskualdea, eta Irlandaren atzetik dago unibertsitate-hezkuntza, masterrak eta goi-mailako prestakuntza orokorra duten pertsonei dagokienez, biztanleria osoaren % 53ra iristen baita, duela bi hamarkada % 33koa zen bitartean. Industriaren aldeko apustu sendo hori funtsezkoa da sektorearen ahultasun-testuinguru batean, eta Gaindegia behatokiaren azken bi hamarkadetako txosten sozioekonomikoak jasotzen duen ondorioetako bat da.
Gaindegiak hogeigarren urteurrena bete du aurten, 2004an sortu zenetik, Euskal Herriko errealitatearen argazki finko bat eskaintzeko helburuarekin. Argazki hori EAEk, Nafarroak eta Iparraldeak osatzen dute, eta Euskal Autonomia Erkidegoko Eustatek, Nafarroako Nasdatek eta Frantziako administrazioaren Inseek Iparralderako emandako datu estatistikoetan oinarritzen da. Ospakizun hori dela eta, arduradunek dokumentu bat egin dute aldi hori aztertzeko, eta Donostian aurkeztu dute. Bertan iragarri dute behatokiak batzorde zientifiko bat sortzea erabaki duela, bildutako datuei sendotasuna emateko.
Goi-mailako prestakuntza handia
Anjeles Iztueta koordinatzaileak azken azterlan horretako datu esanguratsuenak aletu ditu. Bertan, Euskal Herriko biztanleen prestakuntza-maila handia nabarmentzen da, bereziki industria-sektoreari zuzendua, eta horrek “aparteko giharra” ematen dio ekonomia globalek planteatzen dituzten erronkei aurre egiteko, eta sektore hori Europan suspertzeko apustu instituzionalaren ildotik doa. Oinarri hori sendoa da, herrialde horietako BPG bikoiztu egin baita 2000. urtetik, 112.811 eurora iristeko. Biztanle bakoitzeko, zifra 35.309 eurokoa da, eta, Iztuetak ohartarazi duenez, Europako taulatik oso urrun dago oraindik. Taula horretan buru Danimarkako Hovedstaden eskualdea (90.400 euro) eta Brusela (77.800 euro) dira.
Gaindegiaren azterketa sozioekonomikoan agertzen denez, goi-mailako prestakuntza industriala aipagarria den arren, azken urteetako bilakaerak erakusten du zerbitzuen sektoreak gora egin duela Euskal Herriko BPGn eta behera egin duela industrian. Gaur egun, lehenengoa % 65,33 da, eta bigarrena % 26,12. Nekazaritzak, bestalde, antzeko mailari eutsi dio. Euskal behatoki sozioekonomikoaren arduradunek emandako datuek, oro har, Euskal Herriko ekonomiaren egoera ona islatzen dute Europa osoan, nahiz eta Luxenburgo, Irlanda edo Danimarka bezalako herrialdeei dagozkien adierazle altuenen azpitik egon.
Ahuleziak
Analisiak ahuleziak ere aurkitu ditu. Demografiaren arloan, populazioaren zahartze progresiboa berresten da. Aurrerapen sanitarioen ikuspegitik positiboa bada ere, arlo ekonomikoan ez da hain positiboa, lan egiteko adinean dagoen populazioa gutxitzen ari delako eta hori “erronka” bat delako, Iztuetaren hitzetan. Hainbat erakunderen arabera, irtenbidea immigrazioagatik etor daiteke, eta, zentzu horretan, Gaindegiak gorakada bat egiaztatzen du, Euskal Herriko biztanleria hazi egiten delako heriotza-tasa handitu arren jaiotzena jaitsi egiten den bitartean.
Eskualdearen beste ahulezietako bat bere energia-mendekotasun handian eta petrolio-kontsumo handian oinarritzen da, hau da, duela bi urte guztizkoaren % 43an. Horrek esan nahi du 2011n erregistratutakoa ehuneko hiru puntu igo dela, Europar Batasun osoaren aurkako bilakaera batean, non kontsumo horrek % 4 egin baitu atzera. Berriztagarrien kontsumoa ere hazi egin da, % 6tik % 8ra; energia elektrikoa % 24 da eta gasa % 22.