Zuhurtzia. Laboral Kutxaren mezua da, euskal ekonomiak datorren urterako izango duen hazkunde-itxaropenari buruzkoa. Izan ere, erakundeak “argi-ilunak” dituen panorama aurreikusten du: batetik, ziurgabetasun geopolitikoak, Europako zerga-politika murriztaileak eta energia-erronkek industriaren hazkundea baldintzatzen jarraituko dute (batez ere automozioak eta ekipamendu-ondasunek eraginda), eta, bestetik, lan-merkatuaren eta zerbitzu-sektorearen dinamismoak ekonomiatik tiraka jarraituko du. Aurten bizi izan denaren antzeko egoera; izan ere, 2024an % 1,9ko eta 2025ean % 1,8ko hazkunde ekonomikoa aurreikusten du, EAEko ganberek aste honetan bertan iragarri dituzten proiekzioen azpitik, BPGren hazkundea % 2,2koa izan baita datorren urterako.
Perspektiban, EAEko ekonomiaren bilakaera Eurogunekoa baino hobea da, baina Estatu osokoa baino tasa txikiagoak ditu, BPGa % 3 haziko baita aurten eta % 2,2 hurrengoan, barne-eskariak gora eginda.
Laboral Kutxako azterlan ekonomikoen sailak atzo aurkeztu zuen hurrengo urterako perspektiba ekonomikoei buruzko txostena. “Beharrezkoa da zuhurtziari eustea eta gure industria-sektoreen lehiakortasuna hobetzen lan egitea erronkei aurre egiteko”, nabarmendu zuen Ibon Urgoiti Negozioaren Garapeneko zuzendariak. Erronka horiek zerikusia dute industriak Alemanian eta Frantzian duen egoerarekin, bete-betean eragiten baitu euskal esportazioetan, eta Donald Trump Estatu Batuetako lehendakaritzara itzultzearekin.
Lehiakortasuna hobetzeko hartu beharreko neurrien artean, energia berriztagarrien eta energia-eraginkortasunaren alde batera egiteko beharra nabarmendu zuen, erregai fosilekiko mendekotasuna murrizteko eta, horrela, kostu energetikoek industrian duten inpaktua arintzeko. “Era berean, manufaktura-sektorean digitalizazioa eta berrikuntza sustatu behar dira, lehiakortasuna hobetzeko eta gero eta zorrotzagoa den merkatu globalaren erronkei eraginkortasun handiagoz erantzuteko”, adierazi zuen Urgoitiak.
Manufaktura-sektorearen ahultzea
Euskal erakundeko arduradunek industria hurrengo urterako haztea espero dute, “abiapuntua txikia delako”. Izan ere, urte honen lehen erdia zaila izan da sektorearentzat, nazioarteko koiunturak oztopatu baitu manufaktura-sektorea maila globalean ahuldu izana, bereziki Europan. Alemaniak, kontinenteko motorrak, zailtasun handiak ditu, errusiar gas-hornidura galdu ondoren energia-kostu handiak dituelako eta automozioan Txinako lehia gero eta handiagoa delako. Egoera horrek herrialdearen mendeko hornidura-kateei eragiten die.
“Bestalde, Frantziak kontu publikoak bateratzeko prozesu zail bati egin behar dio aurre. Eta, oro har, eskualdearen arau berriak kontuan hartuta, eurogunearen politika fiskala hurrengo hilabeteetan gogortzera bideratuta dago, eta horrek, zalantzarik gabe, hazkundea sustatzeko maniobra-marjina mugatuko du”, nabarmendu zuen Urgoitiak.
Horri gehitu behar zaio Estatu Batuetako administrazioan izango den hurrengo aldaketa, Donald Trump lehendakaritzara itzuliko baita eta Europa osoan eragina izango lukeen muga-zergen pakete berri bat ezartzeko aukera egongo bailitzateke. “Muga-zerga horiek oztopo handia dira Europako produktuak Estatu Batuetara esportatzeko, gure merkataritza-bazkide nagusietako bat baita. Egoera horrek ziurgabetasun ekonomikoko atmosferari laguntzen dio, hazkunde-aurreikuspenak zaildu eta eurogunearen barruko zerga- eta diru-politikei presioa gehitzen baitie”, ziurtatu zuen.
Zerbitzuak, sektore “dinamikoa”
“Gure merkataritza-bazkide nagusiek ez dute bere unerik onenetatik igarotzen, eta gure kanporako salmentetan nabaritzen dugu”, laburbildu zuen Joseba Madariagak, Laboral Kutxako ikasketa-zuzendariak. Beste muturrean, zerbitzuek eta kontsumoak dinamismo “oso argia” erakusten dute, eta horrek esan nahi du sektore horretako afiliazioa % 1,9 igo dela urte honetan. “Euskadiko ekonomiak ahulezia erakusten du industrian, eta ekonomiaren barne-zatian indarra hartzen du, non lan-merkatuaren, kontsumoaren eta zerbitzu-sektorearen trinomioak zirkulu birtuosoa sortzen duen”, azaldu zuen.
Laboral Kutxako arduradunen aurreikuspenen arabera, enplegua % 1,4 haziko da 2025ean, eta, horrela, aurten 15.795 enplegu sortu dira, eta langabezia-tasa % 7,2ra jaitsiko da. Era berean, inflazioa % 2koa izatea aurreikusten dute, kontsumorako eta barne-eskarirako beti positiboa den datua. Gainera, Laboral Kutxaren arabera, aurrezki-tasak ere gora egiten jarraitu du, eta 2020tik % 10,8tik gora dago, “azken hamarkadan markatu den batez bestekoa”.
Interes-tasak
Kontsumitzaileentzako beste albiste positibo bat. Laboral Kutxako arduradunek interes-tasen jaitsiera nabarmendu zuten (gaur egun % 3), eta egoera hori finantzaketa-baldintzak arintzen ari da bai enpresentzat, bai kontsumitzaileentzat, eta horrek inbertsioa eta kontsumoa pixkanaka suspertzen lagun dezake, bereziki kredituarekiko sentikorrak diren sektoreetan, hala nola eraikuntzan edo higiezinetan. Ildo horretan, tasak % 1,75era jaistea aurreikusten dute urtearen lehen erdian.