Nafarroako ekonomiak hazten jarraitzen du urteko hirugarren hiruhilekoan, batez ere industriaren, zerbitzuen eta kontsumoaren ondorioz, Nastatek astelehen honetan zabaldutako Hiruhilekoko Kontabilitatearen datu banakatuen arabera.
Foru Komunitateko Estatistika Institutuak gorantz zuzendu du (hamarren bat) joan den urrian ezagutu zen foru BPGren hazkundearen aurrerapena. Horrela, gure lurraldea % 0,7 hazi zen udako hilabeteetan bigarren hiruhilekoaren aldean, eta % 3,1 urte arteko alderaketan.
Eskaintzaren, industriaren eta merkatuko zerbitzuen (ondasun ukiezinak) aldetik, eta eskariaren aldetik, kontsumoaren aldetik, ekonomiak osasun onarekin jarrai dezan lagundu dute, eta hori, Gobernuaren eta finantza-erakundeen aurreikuspenen arabera, urtearen amaieran mantenduko da.
Espainiako BPGren portaerarekin alderatuz gero, ikusten da Foru Erkidegoaren hazkunde-erritmoa hamarren bat txikiagoa dela hil artean, Estatua % 0,8 igo baita; eta urte artekoan baino bi hamarren txikiagoa, % 3,3ko hazkundea izan baitu. Turismoaren portaerak eragin handiagoa du herrialdeko gainerako lekuetan, eta horrek azaltzen du zergatik eskaintzen duen Nafarroak emaitza hori, Espainian ez bezala, sektore horren oso mende baitago.
Zergatik jarraitzen du kontsumoak ekarpena egiten?
Etxeetako eta administrazio publikoetako kontsumoak gorantz jarraitu du uztailetik irailera, % 3,7an eta % 2,5ean, hurrenez hurren. Biztanleriaren zati baten soldata eskasengatik etxebizitza eskuratzeko arazoak ez du eragozten kontsumitzaileek gastatzea, konfiantza baitute ekonomiaren progresioaren mezu positiboak eta 2025erako perspektibak jasotzean.
KPIa ehuneko handiagoetan mugitzen da, azaroan negatiboan amaitu zen Nafarroan, urte arteko % 2,1eko ehunekoarekin (EBk inflazioa kontrolatzeko lortu nahi duen ehunekoarekin). Datorren urteko urtarriletik aurrera, oinarrizko elikagaiek % 4ko BEZ supermurriztua berreskuratuko dute.
Gainera, Nastaten txostenaren arabera, soldatapekoen ordainsariak (% 6,6) ustiapeneko soberakin gordinak (% 4,4) baino hazkunde handiagoa izan du. Soberakin hori autonomoen ordainsariek eta enpresa-irabaziek osatzen dute.
Esportazioek (% 0,8) suspertze-seinaleei eutsi diete, hirugarren hiruhilekoz jarraian, eta inportazioek % 0,6ko hazkundea izan dute. Kanpo-eskariak, hau da, esportazioen eta inportazioen arteko aldeak, ehuneko hamarren bateko ekarpen positiboa egiten dio BPGri.
Adi egon beharko da ekonomiek Frantzian eta Alemanian izan duten bilakaerari, Nafarroatik kanpoko salmenten bi helmuga nagusiak baitira, eta une zailak bizi dituzte arlo politikoan, arlo ekonomikoan eragina izan dezaketenak.
Horregatik, 2025-2027 aldirako Nafarroako Nazioarteko Planak merkatu berriak bilatzea aurreikusten du.
Industria eta zerbitzuak
Nafarroako industriak % 31ko ekarpena egiten dio Foru Aldundiko BPGari; horregatik, funtsezkoa da ekonomiarentzat ekoizpena handitzea, eta horrek ez du huts egin, nahiz eta Europako testuinguruak ez duen seinale positiborik igortzen.
Hala, industria-jarduerak eta merkatu-zerbitzuek erakusten dute aldi horretako hazkunderik nabarmenena, % 3,3ko hazkundearekin, eta dinamismorik handiena garraio- eta biltegiratze-zerbitzuek eta jarduera profesional, zientifiko eta teknikoek erakusten dute.
Ez-merkatuko zerbitzuek (% 2,6) areagotu egin dute aurrerapen-erritmoa, eta eraikuntza-adarrek eutsi egin diote aldakuntza-tasari (% 2,3). Bestalde, nekazaritza-adarrek (% 0,4) hazkundea moteldu dute.
Enplegua
Azkenik, 2024ko hirugarren hiruhilekoan enpleguak % 2,4ko hazkundea izan du, soldatapeko lanpostuetan zenbatetsitako tasa baino hamarren bat gutxiago. Merkatuko zerbitzuek utzi dute hazkunderik nabarmenena, Nastatek ondorioztatu duenez.
Foru Komunitateak 300.000 kotizatzaile baino gehiago ditu, nahiz eta azken astean Eskirozeko BSHko hozkailuen eta ontzi-garbigailuen lantegiaren itxiera iragarri den, 655 langile kaleratzeko aukerarekin.
Sunsundeguiko hartzekodunen konkurtsoa ere gehitu behar zaio horri, 370 langile inguru baititu. Bi lantegien artean, ia mila lanpostu zuzen daude arriskuan, zeharkako lanpostu kaltetuak kontuan hartu gabe.