Euskadiko kontsumitzaileak gero eta gehiago aukeratzen du Gabonetako erosketak aurreratzea. Eustatek gaur argitaratu duen Azalera Handietako eta Elikadura Kate Handietako Merkataritzaren Indizetik ateratako irakurketetako bat da. Joan den hileko txostenaren arabera, EAEko azalera handietako eta elikadura-kate handietako salmentak % 1,8 gehitu ziren, aurreko urteko hil beraren aldean. Gainera, estatistika-dokumentuaren arabera, hileko tasan salmentak % 0,6 hazi ziren urriaren aldean, eta horrek adierazten du kontsumitzaileen konfiantza hobetu egin dela.
Enpleguaren martxa onak eta lan-hitzarmen askoren eguneratzeetan jasotako soldata-hobekuntzek kontsumoaren bultzada puntuala ahalbidetzen dute urteko hainbat fasetan. Hala, uztaila izan zen baremorik altuena indize horretan, urte arteko % 2,9ko igoerarekin. Gerora, beherakada bat gertatu zen, baina urteko azken zatian gorakada bat izan da, kontsumo pribatuaren nolabaiteko baikortasuna islatzen duena, azken urtean hazkunde ekonomikoaren arrazoi nagusia arlo horri egozten dioten azterlanekin bat etorriz.
Urte artean, 2023ko azarotik aurtengo azarora, salmenten bilakaera bereziki positiboa izan da elikaduraren atalean, % 2,8ko igoerarekin. Gainerako produktuetan, berriz, salmentek % 0,2 egin dute behera, aurreko urteko hil beraren aldean. Aurtengo lehen hamaika hilabeteetako aldi metatuan, salmentak % 0,5 igo ziren Euskadi osoan, eta horrek adierazten du, halaber, euskal bezeroak inflazioarekin bizitzen ikasi duela. Inflazio hori, nahiz eta iazko mailetan ez egon, oraindik kolpe handiak ematen ditu eta ezin da erabat kontrolatutzat jo. Lurralde historikoka, Gipuzkoan eta Araban salmentak % 0,4 eta Bizkaian % 0,5 hazi dira. Sektoreka, elikaduran salmenten metatuak % 0,8ko igoera izan du aurten, eta gainerako produktuenak, berriz, % 0,3 egin du behera. Bestalde, azalera handietako eta elikadura-kate handietako salmentak % 2,8 gehitu ziren azaroan urte artean Bizkaian, % 1,1 Araban eta % 0,2 Gipuzkoan.
Salmenten hazkunde horrekin, logikoa da pentsatzea enpleguak ere gora egiten duela. Horrela, Euskadiko azalera handietako eta elikadura-kate handietako langile okupatuak % 1,4 hazi dira 2023ko azaroaren aldean. Hil arteko datuei dagokienez, indizeak % 0,3ko igoera izan du. Eustaten datuak INEk aurreratutakoaren ildo beretik doaz; izan ere, joan den hilaren amaieran azpimarratu zuen txikizkako merkataritzaren salmentak % 7,2 hazi zirela Euskadin urrian, 2023ko hilabete beraren aldean, eta sektoreko enplegua, berriz, % 1,4 igo zela. Izan ere, Euskadiko salmenten gorakada Estatuko batez bestekoa (% 4,7) baino 2,5 puntu handiagoa izan zen. Urteko metatuan, txikizkako merkataritzaren salmentak % 5,2 gehitu ziren lehen hamar hilabeteetan Euskadin, ehuneko 1,3 puntu gehiago Estatu osoan baino (% 3,9).
Familien kontsumoaren susperraldia etengabea izan da pandemia amaitu zenetik, eta 2022ko lehen seihilekoan soilik eten da, Ukrainako gerraren hasieraren eta inflazioaren eraginez. Hala, iaz erreferentzia gisa hartuta, EAEko etxekoen unitateen batez besteko gastua 36.331 eurokoa izan zen 2023an, 2022an baino % 4 gehiago. Baina elikaduraren atalean ez da igoera bakarrik gertatu. Pandemiaren ondoren, berriz ere garrantzia ematen dio produktu kulturaletan ere murgildurik dagoen kontsumitzailearen figurari. Etxeko batez besteko gastua, ptzioan eta kulturan, gehien hazi zena izan zen 2023an, % 21,6ko gehikuntzarekin 2022koaren aldean, hau da, etxeko batez besteko gastua 1.745 eurokoa izan zen urtean. Hazkunde hori, batez ere, jolas-, kirol- eta kultura-ondasun eta -zerbitzuetan egindako gastuan oinarritu zen, talde horretan egindako gastuaren % 62 hartzen baitu, pakete turistikoetan egindako gastuaren % 19aren aldean, eta gainerako % 19a ikus-entzunezko ekipoetan, argazkigintzan eta informazioa, prentsa eta liburuak prozesatzeko ekipoetan. Etxeko batez besteko gastua elikagaietan eta alkoholik gabeko edarietan hamarren bat igo zen 2022an zuen pisuarekiko, eta gastuaren % 15,7ra iritsi zen 2023an, hau da, 5.714 euro etxeko. Bi talderen artean -etxebizitza, horri lotutako gastuekin eta elikadurarekin-, etxekoen unitatearen batez besteko aurrekontuaren erdia (% 51,1) batu zuten 2023an, eta % 50,8, berriz, 2022an. Horren adibide da, baikortasuna gorabehera, oinarrizko kontsumoak Euskadiko familien gastu gehienak direla oraindik.