Lenacapavir
2024ko aurrerapen zientifiko nabarmenena, Science aldizkariaren arabera, gaurko zutabearen izenburuan jartzen dudan substantzia da. Sendagai hori duela bi urte hasi zen erabiltzen, arrakasta handiz, GIBa duten pertsonentzako erreskate-tratamendu gisa, beste antirretrobiral batzuek funtzionatzen ez zieten pertsonentzat. Aurten egiaztatu da, gainera, lenakapavirrak kutsatzea saihesteko aukera ematen duela, sei hilean behin injekzioak eginez, orain erabiltzen diren profilaxien ordez, hau da, egunero pastilla bat hartuz. Txerto osorik ez badago ere, substantzia hori oso eraginkorra da, % 99,9ko babesa baitu. Baina enpresa farmazeutiko handi baten patente esklusiboa da, eta erabaki du tratamenduaren urteko prezioa 38.000 euro baino gehiagokoa izatea paziente bakoitzeko. Molekula horren masa-ekoizpen baten kostu materiala mila aldiz txikiagoa da, ideia bat egiteko. Zilegi al da birus hilgarri eta nahiko infekzioso baten aurkako osasunean eta babesean aurrerapen handi bat mugatuta geratzea hori ordaintzeko diru asko dutenei? Horrelakoa da bizi garen mundua. Egia da konpainiak erabaki duela zenbait herrialdetarako eskubide esklusiboen liberazio partziala egitea, horien artean Afrikako ia herrialde guztietarako, GIB infekzioa oso handia baita oraindik (mundu osoan ia milioi bat pertsona berri daude kutsatuta urtero). Baina hori ez dago nazioartean araututa, eta ez du irizpide etiko argirik jarraitzen. Izan ere, beste sendagai askotarako farmazialarien kontratuak sekretuak dira oraindik ere, edo kontrol eta gardentasun publikotik at dauden gehiegizko klausulak dituzte, Civio Fundazioaren lanak askotan agerian utzi duen bezala. Zientziaren aurrerapen bat ezin da sekretua, garestia eta gehiegizkoa izan. Hori ez da zientzia, merkatu krudela da.