Datorren urtea berezia izango da EAEko eta Nafarroako ekonomiaren oinarrietako batentzat. Nazio Batuen Erakundeak 2025 Kooperatiben Nazioarteko Urtea izendatu du. Eredu hori sendo finkatuta dago bi lurraldeen egitura ekonomikoan, eta, gizarteentzako maila guztietako erronken garaian, parte-hartzean, jasangarritasunean eta hurbiltasunean oinarritutako funtzionamendua egituratzen du.
“Kooperatibek mundu hobea eraikitzen dute” lelopean, NBEk ekitaldi hau aprobetxatzeko gonbitea egiten die estatu kide guztiei, kooperatibek herrialdeen aurrerapen sozial eta ekonomikoari egiten dioten ekarpena sustatzeko eta zabaltzeko, aukera hori are nabarmenagoa baita 2030 Agendan inskribatutako Garapen Iraunkorreko Helburuak betetzeko ematen duten rola kontuan hartuta.
Zenbakiek argi eta garbi islatzen dute kooperatibismoaren garrantzia. Euskadin 1.400 enpresa inguru daude, 62.000 langilerekin. Nafarroan, bestalde, kooperatiben zerrenda ildo beretik doa, Erkidegoan 20.000 lanpostu inguru baitaude gizarte-ekonomiaren eremu espezifikoan. Estatu mailan, Espainiako gizarte-ekonomiak 2.505.607 enplegu sortzen dituzten 74.606 sozietate biltzen ditu, Gizarte Ekonomiaren Espainiako Enpresarien Konfederazioak (CEPES) berriki egindako txosten baten arabera.
“2025. urtea kooperatibismoaren eta, bereziki, lan elkartuko kooperatibaren balioa ospatzekoa eta zabaltzekoa izango da; izan ere, Euskadin duen arrakastak ez du parekorik munduko gainerako lekuetan, eta nazioarteko erreferentea da”, adierazi du Iñaki Nubla Euskadiko Kooperatiben Konfekoopeko zuzendariak. “Asiako herrialdeetatik, Japoniatik eta Hego Koreatik esaterako, bisita asko jasotzen ditugu, funtzionamendua ezagutzeko interesa dutenak, bereziki Mondragon Taldekoak”, azpimarratu du.
“Kooperatiben azken helburua eredu ekonomiko bat eraikitzea da, non pertsonak izango diren erdigune, ez interes pribatuak edo kapitala”, azpimarratu du Nublak. Helburu nagusi hauek nabarmendu ditu: “kideei ongizate ekonomikoa ematea, ekitatea eta inklusioa sustatzea, garapen iraunkorra sustatzea, komunitatea indartzea eta hezkuntza eta prestakuntza sustatzea”. Hori guztia ahalduntze ekonomikoaren, garapen komunitarioaren, demokrazia ekonomikoaren sustapenaren, ingurumen-iraunkortasunaren eta desberdintasunaren murrizketaren bidez. Gaur egungoa bezalako testuinguru batean, non klima-aldaketa eta gizarte-desorekak mundu mailan premiazkoenak diren arazoetako bi bezala aurkezten diren, kooperatibismoa irtenbideak eskaintzen saiatzen da. “Kooperatiba askok ingurumena babesten duten jardunbide arduratsuekin lan egiten dute, energia garbian, nekazaritza birsortzailean eta hondakinen kudeaketan irtenbide berritzaileak hartuz”, nabarmendu du Konfekoopeko zuzendariak. Konfekoopek azpimarratu du enpresa horiek ahalegina egiten dutela “bazkideei bidezko aukerak emateko, irabaziak modu bidezkoan banatzen direla ziurtatuz, gutxi batzuengan kontzentratu gabe”.
Itxi den urteak “oso emaitza onak” ekarri dizkio Konfekoopi. “Urte askoren ondoren, Lanbideko administrazio-kontseiluan egotea onartu da. Hortik erabaki asko hartzen dira enplegu-politikei buruz. Erabaki horien partaide bihurtzea oso garrantzitsua izango da “, azpimarratu du Konfekoopeko zuzendariak. Gainera, fiskalitatearen arloan, Iñaki Nublak dioenez, aurrerapenak egin dira langile autonomoen Gizarte Segurantzako kotizazioari buruzko legedian. Bestalde, erakundeak Imanol Pradales lehendakariari adierazi dio beharrezkoa dela kooperatibismoarentzat “fiskalitate adimentsua” diseinatzea, zerga-sistemak “enpresa kooperatiboaren eredua babesteko eta ingurune global batean lehiakortasuna bermatzeko”. Zentzu horretan, foru eskumena denez, kooperatibismoa lurralde historiko bakoitzeko Batzar Nagusietako ponentzia fiskalei buruzko eztabaiden emaitzen zain dago, lehen hiruhilekoa fiskalitatearen behin betiko ildo nagusiak ezagutzeko epea baita.
Pandemiaren krisia piztu zenetik bost urte bete eta aste gutxira, kooperatibek ibilbidearen balantze ona egin dute. “Frogatu da ehun kooperatiboak erresilientzia handia duela arazoen aurrean eta oso gaitasun handia duela egoeretara egokitzeko, jabea langilea baita aldi berean”, adierazi du Iñaki Nublak.
Nafarroan ere zeharbidea zimendu solidoetan oinarritzen da. ANELen (Nafarroako Gizarte Ekonomiako Enpresen Elkartea) datuen arabera, kooperatibetako enplegua % 25 baino gehiago hazi da 2021etik, eta kooperatiben kopurua, berriz, % 54. Kooperatibismoak Nafarroan duen indarra erakusten duten beste datu batzuen arabera, 2023an 96 enpresa berri sortu ziren, aurreko urtean baino % 20 gehiago, eta horien % 43 emakumeek sustatu zituzten.
2025ari begira, efemeridea ospatzeko aurreikusitako hitzorduen artean, datorren urtarrilaren 16an, Donostian, “abangoardiako huba” irekiko dela nabarmentzen da. Proiektu estrategiko hori gizarte-ekonomia sustatzeko eta bultzatzeko sortu da, eta mundu osoko figurek osatutako nazioarteko aholku-batzorde bat izango du. “Kooperatibismoa ez da soilik Euskadiren ondare bat, etorkizunerako irtenbide bat da, pertsonak, jasangarritasuna eta demokrazia ekonomikoa lehenesten dituena”, ondorioztatu du.