Urtarrileko aldaparen ohiko prezio-igoeren eta Espainiako Gobernuak inflazio arinari aurre egiteko bultzatutako arintze-neurri nagusien amaieraren artean, urte berriaren nota positiboa hipoteketan dago. Izan ere, 2022a historiako mailegu horien garestitze handienaren urtea izan bazen, 2024a da 2012tik gehien merkatu dena. Erakusketarako, botoi bat: urtarrila % 3,609an hasi zen Euriborrarekin, eta abendua puntu bat beherago amaitu zuen, % 2,4 inguruan.
Eta zer espero dezakegu 2025ean? Bada, jarrai dezala jaisten, kontuan hartuta inflazioa egonkortzen ari dela. Hala ere, analistek ohartarazi dutenez, igoerak azkarrak izan ohi dira, baina jaitsierek zerbait gehiago balio dute. “Normalean, adierazle honek gero jaitsierak baino igoera askoz ere zorrotzagoak izaten ditu. Horren adibide garbia da 2022tik 2023ra bitartean euriborraren igoera oso azkarra izan zela, baina ezin dugu espero erritmo eta denbora berean jaistea; pazienteak izan behar dugu”, azaldu du Simone Colombelli hipoteka-aholkulariak.
“Aldaketa handirik gabeko urte batean, erreferentzia-indize hori ez da ehuneko 0,5 puntu baino gehiago igotzen edo jaisten. Egia da 2022an aldaketa horrek igoerako hiru puntuak gainditu zituela (urte horretako urtarrileko -%0,477tik abenduko % 3,018ra), baina 2024ko jaitsiera motelagoa izan da, puntu bat pasatxokoa “, azaldu du iAurrezki Hipoteken zuzendariak. “2025erako, asko jota, espero dezakegu beste portzentaje-puntu bat jaistea, % 1,5era arte”, baina “balio horretara iristeko, ekaina baino lehen, euriborra % 2 inguruan kokatu beharko litzateke, eta beheranzko joerarekin jarraitu”, gehitu du. Kalkulu kontserbadoreenak estinam geratzen da inguruan % 2.
Jaitsieren erritmoa Europako Banku Zentralak interes-tasa ofizialekiko ematen dituen urratsek baldintzatuko dute: Christine Lagardek tasen jaitsiera berriak iragartzen jarraitzen badu, Europan gehien erabiltzen den erreferentzia-indizeak neurri berean gutxi-asko jaisten jarraituko du. Hurrengo bilera urtarrilaren 30ean izango da, Gabonek inflazioari nola eragin dioten ikusteko egun garrantzitsua. Estatuan, INEren datu aurreratuak erakusten du abenduan % 2,8ra igo dela. Baina, gainera, Europako Banku Zentralaren erronka da, aurten, oreka bat aurkitzea Europako ekonomia ahuldu bat (tipo-jaitsiera berriekin) suspertzeko beharraren eta, aldi berean, balizko zurrunbilo geopolitikoetarako prest egotearen artean (hau da, egutegian zuhur jokatzeko).
Erosteko ahalmenaren galera
Igoerak azkarrak eta jaitsierak motelagoak izaten dira euriborrarekin, inflazioarekin gertatzen ari den bezala. Azken batean, datu horiek erlazionatu egiten dira, eta herritarraren poltsikoari eragiten diote. Itxi den urtea izan da batez besteko soldatak urteko batez besteko inflazioa baino pixka bat gehiago igo diren lehena. Normala da inflazio bat lasaitzen denean, soldatak, normalean, urtearen hasieran eguneratzen baitira aurreko urtean itxi zen inflazioarekin (kasu honetan 2023, inflazio-urtea ). Arazoa da herritarrek erosteko ahalmenaren galera nabarmena dutela, eta erosteko ahalmena pandemiaren aurretik zegoena baino askoz txikiagoa dela oraindik. 2025, ildo horretan, funtsezkoa izango da.
Eta, hipoteken bilakaera ikusteko, adibide bat: 2021etik hipoteka aldakor bat 150.000 euroko hasierako zenbatekoarekin eta urteko berrikuspenarekin kontratatuta duen pertsona baten kasuan, ikusten dugu 448,04 euroko hileko kuota ordaintzen hasi zela, urte horretako abenduan erreferentziazko indizea – % 0,502koa zelako. Hala ere, 2022an kuota hori izugarri garestitu zen euriborraren igoeragatik, hilean 707,04 eurora iritsi arte (258,39 euro gehiago hilean, adierazlea % 3,018ra iritsi zelako).
Hortik aurrera egoera egonkortu egin zen, eta 2023an euriborrak gora egiten jarraitu bazuen ere eta abenduan % 3,679ko hileko batez bestekoa izan bazuen ere, bere kuota gutxiago igo zen: 54,53 euro, hileko 761,57 euroraino. Bada, orain, euriborra % 2,434raino jaitsita, kuota hori hilean 98,28 euro inguru murriztuko da, eta, beraz, pertsona horrek 663,28 euro ordainduko ditu berrikuspenaren ondoren. Ondorioa: bere kuota 98 euro merkatu da 2023an iritsi zen gailurretik, baina 2021ean baino 215,24 euro garestiago dago oraindik.
Zalantza nagusia, beraz, hiru urte hauetan, Ukrainako gerra hasi zenetik, herritarren erosteko ahalmenari eragin dioten datu guztiak noiz amaituko diren jakitea da: inflazioa, euriborra (kasu honetan hipoteka aldakorra kontratatuta dutenei bakarrik) eta soldatak. Hor bakarrik hitz egin daiteke gainditutako krisiaz. Izan ere, hipoteken malgutzea higiezinen merkatua animatzen ari da, eta Euribor handi baten zaparrada noiz pasako zain zeudenak etxebizitza erostera animatzen ari dira.