Pleitesía

Ez daramagu bi aste eta dagoeneko entretenituta gaude ikusten nola munduak hainbeste eman dezakeen erabat hautsi gabe, ezer ez dela gertatzen pentsatzen dugun bitartean. Dagoeneko baieztatu da iazkoa planetako urterik beroena izan zela, Parisko akordioen muga desiragarriaren gradu eta erditik gora gaudela, eta inor ez da horretaz gogoratzen, noski. Bitartean, Afrikako meatzeetako haurren irudiak, baldintza beldurgarrietan esplotatuta hiltzen direnak, munduak behar dituen metalak lortzen dituzten bitartean, ez ditugu ikusten, inork ez dituelako jartzen. Gazako genozidioaren zifrak noizean behin agertzen dira, baina ez ditugu asko ikusten, are gutxiago hiltzaileen aurkako ekintzak eskatzen. Baina milaka milionario ikusten eta kontsolatzen ditugu, eta haien etxeak suteetan erretzen dira, giza erokeriak eragindako beste hondamendi batzuekin batera.

Bitxia da nola egin zen ezagun Edward Lorenz-en tximeleta efektuaren metafora, duela 60 urte baino gehiago deskribatu zena, agerian uzteko atmosfera bezalako sistema konplexuak nola aldatzen diren luzarora tximeleta baten hegada bezain arina den zerbaitengatik. Paradoxikoa da, hala ere, gertatzen diren gaitz horien eta gure ekintzen arteko lotura ikusi nahi ez izatea, datu eta eredu gehiago baititugu horiek nola hedatzen diren ulertzeko, orain dakigunez danak, lehorteak edo suteak zenbat eta auto eta megagranja gehiago egin, zenbat eta ricachone eta lowcosts hegazkin gehiago hegan egin, eta zenbat eta ukatzaile gehiagok politika erabilgarriak eragotzi. Mundu zaharkitu bati amore ematen diogu, klase ertainen bizi-erritmoari eusteko gai ere ez den mundu bati. Aurten badator harrapari lotsagabea, abusua, gerra… Tximeleta hori ez genuen garaiz gelditzen jakin.