Etxebizitza publikoak eraikitzeko udal lurzorua mobilizatzeko eskatu zien atzo Eusko Jaurlaritzak udalei. Imanol Pradales lehendakariak, Jaurlaritzak Getxon abian dituen hiru promozioetara egindako bisitan, eta Denis Itxaso Etxebizitza eta Hiri Agenda sailburuak, ekitaldi berean eta une batzuk lehenago, Bizkaia Irratian egindako elkarrizketa batean. Pradalesek hirigintzako eta administrazioko izapideak “sinplifikatzearen” aldeko apustua egin zuen, epeak azkartzeko eta etxebizitza publikoak sustatzeko “formula berriak” bilatzeko. “Erritmo handiagoa, eraginkortasun handiagoa etxebizitza-politiketan, udalekiko lankidetza handiagoa eta ikuspegi berriak”, aldarrikatu zuen. Ildo horretan, eskaintza eta eskariaren gainean jarduteko aukera ematen duten “aurrekontu, zerga eta lege” tresna guztiak erabiltzeko eskatu zuen.
Etxebizitza sailburuak bat egin zuen lehendakariarekin, erritmoa “bizkortzeko” eta izapideak desburokratizatzeko beharra azpimarratuta, eta EAEko udalei lurzorua uzteko deia egin zien berriro. Lehenago, Bizkaia Irratian egindako elkarrizketa batean, Itxasok adierazi zuen “badela garaia” udalek lehentasuna eman diezaioten udal lurzoruari “etxebizitzak eraikitzeko, eta ez beste gauza batzuetarako”. Sailburuaren arabera, bere sailak inoizko aurrekonturik handiena duen arren, “ezin dugu bakarrik egin”, eta, beraz, udalerriek lurzorua utzi behar dute. “Bestela, lurzorua erosten hasten bagara, diru hori guztia etxebizitzak egiteko aurreikusitako aurrekontutik ateratzen da”, azaldu zuen.
“Horregatik, udalerrien esku dagoen lursaila lagatzea eskatzen dugu, ahalik eta etxebizitza gehien egiteko. Badakit historikoki lurzoruak garrantzi handia izan duela hirigintzako diru-sarrerak bermatzeko, eta diru-sarrera horiek askotan zerbitzu publikoak finantzatzen dituztela, baina etxebizitzaren arazoa hain handia izanik eta gizartean horrenbesteko kezka sortu duenez, bada garaia lurzoruari lehentasuna emateko etxebizitzak eraikitzeko, eta ez beste gauza batzuetarako”, berretsi zuen.
Eusko Jaurlaritzak etxebizitza-arloan egiten dituen ahaleginak alokairuan oinarritzen dira, Visesa sozietate sustatzailearen jarduera eredu horretara aldatu ondoren. Izan ere, Jaurlaritzak iazko urtearen amaieran aurkeztu zuen jabetzako etxebizitza publikoen azken sustapena.
Etxebizitza hutsak
Baina, eraikuntzaz gain, Etxebizitza Sailaren bultzada ahalik eta etxebizitza huts gehien erakartzera ere bideratzen da, Bizigune programaren bidez etxebizitza horiek alokairuan jartzeko. Gaur egun, Eusko Jaurlaritzaren kalkuluen arabera, 25.000 higiezin inguru daude “benetako eskaria” duten eremuetan, batez ere Bizkaian, eta etxebizitza-parkearen % 2,4 dira. Higiezin horietatik 9.000 inguru hutsik dauden etxebizitzei kanona aplika dakieke, bi urte baino gehiago daramatzatelako jenderik gabe.
Zentzu horretan, Itxasok espero du udalek Azpeitiak kanon hori aplikatzen hasteko egin duen “apustua” kopiatzea. “Herri estrategia bat da”, adierazi zuen sailburuak. Bere ustez, Gipuzkoako Udalaren iragarkiaren garrantzitsuena ez da tasa hori aplikatzea bakarrik, jabeei bidalitako gutunean bitartekotza publikoko programaren berri ematen zaie (Bizigune), etxebizitzak “segurtasun osoz” alokairuaren merkatuan jartzeko.
Jenderik gabeko etxebizitza kudeagarri gehienak Bizkaian daude, 16.000 baino gehixeago, hau da, etxebizitza-parkearen % 2,9. Hori guztizkoaren % 63 da, eta % 58 bi urte baino gehiago jenderik gabe daramatenei begira, 5.310 etxebizitza guztira. Gipuzkoan, eragina txikiagoa da: etxebizitza kudeagarriak 5.128 dira guztira, parkearen % 1,5. Araba, bestalde, bitarteko egoeran dago, guztira 4.109 etxebizitza kudeagarrirekin, parkearen % 2,4.