Nafarroan, 2024an, 319.000 pertsona ari ziren lanean, baina kopuru hori ez zen erregistratu orain arte, Estatistikako Institutu Nazionalak (EIN) zabaldutako Biztanleria Aktiboaren Inkestaren (BAI) datuen arabera, ekitaldiko azken hiruhilekoari dagozkionak.
Gainera, BAIk Foru Komunitatea uzten du Espainian langabezia-tasa txikiena duen lurralde gisa (% 6,6). “Erronkak eta lan egiteko kolektiboak izaten jarraitzen dugu, baina inoiz ez zen hainbeste pertsona aktibo egon, eta 17 urte baino gehiago ziren, 2008tik, langabezia-tasa hori ez genuela. Bide egokian gaude sektore publikoaren eta pribatuaren arteko lankidetzarekin”, adierazi du Carmen Maeztu Gizarte Eskubide, Gizarte Ekonomia eta Enpleguko sailburuak.
Azken urtean, Nafarroak 16.200 lanpostu sortu ditu, batez ere industria-sektorean, eta neurri txikiagoan zerbitzuen eta eraikuntzaren bitartez. Nekazaritzak, ordea, lanpostuak suntsitu ditu aurreko ekitaldian.
Horrela, industriak 14.400 landun berri sartu ditu lan-merkatuan; zerbitzuek 2.200, eta eraikuntzak 400 besterik ez. Nekazaritzan, berriz, 800 enplegu gutxiago daude. Aldakuntza horrekin, industriak 2024an 88.700 lanposturekin amaitu zuen (errekorra); zerbitzuek, 203.900 lanposturekin; eraikuntzak, 16.900 lanposturekin; eta nekazaritzak, 9.500 lanposturekin.
Industriaren portaera
Astelehen honetan bazekiten Nastaten arabera, abenduan ere, Nafarroan industriak duen jarduerari buruzko konfiantza ia aurreko hileko mailetan mantentzen dela. Horrela, zuraren eta altzarien, garraio-materialaren eta, bereziki, mineralen eta metalen adarrekiko konfiantzaren hobekuntzak konpentsatu egiten ditu nekazaritzako elikagaien industriako eta ehungintzaren, larruaren eta oinetakoen eta produktu metalikoen adarretako iritzi ezkorrenak. Gainerako adarrek egonkortasun-profila dute.
Industriak Nafarroako BPGaren % 31 hartzen du, eta urteko hirugarren hiruhilekoan ekonomiari ekarpenak egin zizkion, etxe eta zerbitzuen kontsumoarekin batera, udan % 0,7 haz zedin. Asteazken honetan, INEk argitara emango du Nafarroako ekonomiak 2024an izan duen hazkundea.
Maeztuk industria-sektoreak erkidegoan duen indarra nabarmendu du, eta honako hau adierazi du: “datu positiboak dira, eta agerian uzten dute lan-merkatua ondo jokatzen ari dela, nahiz eta ziurgabetasun eta albiste batzuek zuhurtziaz jokatzea eragiten duten”.
Emakumeen enplegu gehiago, gizonena baino
Iaz landunen kopurua landunena baino gehiago hazi zen: 9.600 enplegu gehiago, 6.500 gehiago eta bigarrenak. Hala ere, 169.500 gizon ari dira lanean 149.500 emakumeen alde. Nagusiki, industrian (+ 5.800), zerbitzuetan (+ 3.100) eta nekazaritzan (+ 800) erabili dira.
Gehien hazi den adin-tartea 55 urtekoa edo hortik gorakoa da, 8.700 gehiago; ondoren, 25-54 urtekoa dago, 6.400 gehiago; eta 20-24 urtekoa, mila besterik ez. Horrek erakusten du lanean hasteko adina atzeratuz doala, eta gazteak geroago hasten direla kotizatzen; eta jaiotza-tasa txikiagoko piramide alderantzikatua sendotu egiten dela.
Lanaldi osoko eta mugagabeko langile gehiago
Kontratazioak gora egin du lanaldi osoko lanetan (17.300 gehiago); izan ere, murriztuak gutxitu egin dira aldi horretan, baina gizonen kasuan (- 2.400). Sexuen arabera aztertuz gero, ordu gutxiago dituzten kontratuak gehitu egin dira emakumeen artean eta jaitsi gizonen artean iaz.
Enpresek bikoiztu egiten dute sektore publikoan sortzen den enplegua: 11.100 lanpostu jarduera pribatuan eta 5.000 Administrazioan. Gainera, kontratazio mugagabea aldi baterakoa baino handiagoa da soldatapekoen artean, azken hori murriztu egin baita azken urtean enplegu finkoaren mesedetan. Horrela, urtea 16.000 mugagabe gehiagorekin amaitzen da, 227.300 izan arte; eta 1.400 behin-behineko langile gutxiagorekin, 43.500 izan arte.
Orain arte ez da inoiz hainbeste soldatapeko egon Foru Komunitatean; eta norberaren konturako langileen kopurua hazi egiten da, baina erritmo motelagoan, 48.000 izatera iritsi arte.
Langabeziak behera egin du sektore guztietan
Bestalde, langabeziak behera egin du sektore guztietan azken urtean, eta lanik gabeko pertsonen kopurua 22.500 da, 2007tik izandako zifrarik txikiena, EINen arabera.
Nekazaritzan 400 langabetu gutxiago daude, 500 langabetu arte; industrian 800 gutxiago, 3.400 langabetu arte; zerbitzuetan beste 800 gutxiago, 9.000 langabetu arte: eraikuntza enplegu betean dago; eta jaitsiera handiena izan duen kolektiboa lan-merkatuan lehen aldiz sartzen direnena edo lanik gabe urtebete baino gehiago daramatenena da, izan ere, hamabi hilabetean 15.800 langabetu izatetik 9.600 izatera igaro dira, 6.200 gutxiago.
Kolektibo horri esker, enplegurik gabeko 22.500 pertsonara jaitsi da Euskal Autonomia Erkidegoa, % 6,6ko tasarekin, autonomia-erkidego guztietan txikiena.
Bostetik bat iraupen luzeko langabeak dira
Adin-talde guztietan jaitsi da langabezia, 20 eta 24 urte artekoetan izan ezik, 1.800 pertsona gehiago baitaude (5.000). Gainera, lan-bilaketak irauten duen denboraren arabera, tarte guztiak jaisten dira, baita iraupen luzeko langabeak ere (ariketa bat baino gehiago egiten dutenak, erabili gabe). Hala eta guztiz ere, enplegurik gabeko bost pertsonatik batek bi urte baino gehiago daramatza egoera horretan.
Sexuei dagokienez, emakumeen langabezia 4.800 pertsonatan jaitsi da, eta gizonena 3.500 pertsonatan.
Langabetu gehienen profila bat dator 20 eta 44 urte bitarteko emakumeenarekin, bigarren hezkuntzako edo goi-mailako hezkuntzako lehen etaparekin, EINen datuen arabera.
Bestalde, biztanleria aktiboa (landunen kopurua gehi langabetuena) 7.800 pertsonatan hazi da azken urtean, 341.500 pertsonara iritsi arte, EINen arabera.
“EAErekin batera, Nafarroan dago Estatuko emakumeen langabezia-tasa txikiena. Emakumeen langabezia-tasa ere % 7,65ekoa da 2008az geroztik, eta horrek adierazten digu emakumeak lan-merkatuan berdintasunezko baldintzetan sartzea lortzen ari garela”, adierazi du Maeztuk.
Hiruhilekoen arteko portaera
Nafarroan landunen kopurua % 1,77 igo da 2024ko laugarren hiruhilekoan, aurreko hiruhilekoarekin alderatuta, 5.600 lanpostu berrirekin. Termino desestazionalizatuetan, hiruhileko aldakuntza % 1,25ekoa da.
Bestalde, langabetuen kopurua % 14,04 jaitsi da aurreko hiruhilekoarekin alderatuta, 3.700 gutxiago.
Erreakzioak
Merkataritza Ganberak ohar baten bidez adierazi duenez, 2024 urte “oso positiboa izan zen Nafarroan enplegurako, lan-merkatuan sartu nahi duten pertsonen kopuruak gora egin zuelako, okupazioa handitu zelako eta langabeen kopuruak behera egin zuelako”. Gainera, industriak enplegu-zifretan duen zeregina azpimarratu du.