Urtebete eskas igaro da koronabirusaren aurka borrokatzeko alarma-egoera eta konfinamendua deklaratu zirenetik, nahiz eta mende bat igaro den, antza denez, errutina finekin modu zorrotzean hautsi zituzten erabakiak azkar hartu zirelako, eta muturreko bizipenak izan zirelako bakarrik hil ziren pertsona maiteen galerarekin, familia eta lagunen laguntzarik gabe.

Osasunaren ikuspegitik, gizarteak gogora ekarriko ditu azken 365 egunak, gordinak direlako. Izan ere, osasun-arloko eta oinarrizko zerbitzuetako profesionalek ahalegin guztiak egin dituzte herritarren ongizatea agortu arte, eta beldur eta zalantza handia sortu dute birus ezezagun baten ondorioengatik.

Nafarroako enpresek denbora laburrean erreakzionatu behar izan zuten, telelana modu masiboan ezarriz, erakundeetan segurtasun-plan bat onartuz plantillen osasuna bermatzeko, edo negozioak aldi baterako itxiz, Estatuak inposatuta edo COVID-19arekin lotutako kasuak ugarituta.

72.000 milioi euro itzuli beharrik gabe Pandemiarekin amaitzeko neurri murriztaileak onartzeak mundu mailako krisi ekonomikoa eragin zuen, orain arte ezagutu ez den abiaduran. Europak, Next Generation berreraikitze fondoen onarpenarekin erreakzionatu zuen, koronavirusak eragindako atzeraldia aukera bihurtzeko. EBko estatuen arteko negoziazioen ostean, Pedro Sanchez 150.000 milioi eurorekin itzuli zen Bruselatik uztailean, eta horietatik 72.000 milioi zuzeneko laguntzak dira.

Funts horien helburua eraldaketa digitala eta ekoizpen-ereduaren aldaketa sustatzea da, ekonomia berde baterantz.

Espainiako Enpresa Erakundeen Konfederazioak (CEOE) Europako proiektuei laguntzeko bulego tekniko bat eratu zuen udan, funts horien onuradun izan zitezkeen enpresa-inbertsioak bildu eta dinamizatzeko.

CENXEUROPA bulegoa Nafarroako Enpresarien Konfederazioak (CEN) ekimen hori Foru Erkidegoari helarazi nahi izan zion, eta irailean funtzio bera zuen bulego bat jarri zuen martxan, tokiko enpresa-proiektuak biltzeko Cenxeuropa izenekoa.

CEOErekin eta Zabala Innovation aholkularitzarekin akordio bat sinatu zuen, proposamenak aurkezteko eta Europako funtsak eskuratzeko Nafarroako enpresei ematen zaien laguntza indartzeko.

Enpresa-ekimenei dagokienez, %85ek urritik lau pertsonak hartzen dute bulego hori, batek lanaldi osokoa, eta gainerakoek ohiko zereginetan sartu dute jarduera hori. Orain arte, ehun erakundek (85 enpresak eta 15 erakundek) 176 proposamen aurkeztu dituzte, 2026ra arte garatzeko.

Ekimen guztiek berreraikitze-funtsak lortuko balituzte, azken horiek aurrekontuaren %20 eta %25 artean finantzatuko lukete: zenbaki absolutuetan, 420 eta 525 milioi artean.

Carlos Fernandez Valdivielso CENeko zuzendari nagusiak azpimarratu duenez, “Nafarroako enpresa sareak eraldaketa digitalerako eta ekoizpen ereduaren aldaketarako aukera du”. Azpimarratu duenez, “Funts horiek modu egokian erabili behar dira etorkizunean foru ekonomian izango duten garrantziarentzat”.

Manufaktura-industria tradizionalak proiektu horien %41 biltzen ditu; ondoren, nekazaritzako elikagaien sektoreak %22; eta ondoren sektore publikoak %15; bioteknologiko-farmazeutikoak %8, eta beste batzuek gainerako %14. “Proposamenak eraldaketa digitalaren eta trantsizio ekologikoaren ildoetan bilduta daude. Enpresek enplegua eta teknologia sortzearen alde egiten dute, produktiboagoak izateko, eta inbertsioa baliatzen dute lehiakortasuna eredu ekologiko eta garbi baterantz bideratzeko”, argitu du CENeko zuzendari nagusiak.

Industria, inbertsioaren %54 Bulego honek 2.100 milioiko enpresa-planteamenduak eta beste erakunde batzuenak bildu ditu, eta horietatik %54 manufaktura-industriakoak dira. %24 nekazaritzako elikagaien sektorean biltzen da; %12 bioteknologiko-farmazeutikoan; %6 publikoan; eta%4 beste batzuetan.

CENek harreman estua du Nafarroako Gobernuarekin gai horiek azaltzeko, eta Gobernuak erkidegoaren enpresa-kezkak dagozkion ministerioetara eramateko. Gainera, patronalak Industria, Trantsizio Ekologiko eta Ekonomia Gaietarako eta Trantsizio Digitaleko ministerioei ere eman die gai horien berri.

Oraingoz, ez dituzte laguntzak lortzeko deialdiak zehaztu, baina “aurreikuspenak handiak dira”, adierazi du Carlos Fernandez-Valdivielsok. Estatuak 27.000 milioi euro aurreikusten ditu aurtengo aurrekontuetan funts horiei lotuta: %26 trantsizio ekologikorako; %19 garraio eta hiri-agendarako; eta %14 ekonomia eta eraldaketa digitalerako, eta abar.

Espainiako Gobernuak Europari aurkeztu beharko dio orain bere plan nazionala, bere produkzio-sarearen lan-ildoak jasotzen dituena eta autonomia-erkidegoetan egindako proposamenak kontuan hartzen dituena; eta uztailaren 31rako EBk plan hori onartu behar du.

Estrategikoak eta ohikoak Nafarroaren kasuan, CENeko bulegoak bi kategoriatan banatu ditu proiektuak: estrategikoak eta ohikoak. Lehenengoek bost milioitik gorako inbertsioa dute aurreikusita; eta bigarrenek, kopuru horretatik beherako inbertsioa.

Enpresek eta erakundeek 67 ekimen estrategiko diseinatu dituzte, eta ohiko 109, bulego honen arabera. Gainera, 32 proposamen daude, bakoitza 12,1 milioi eurotik gorakoa.

“Pozik gaude Nafarroako enpresa-sareak sortutako proiektuekin: erakundeek horietako batzuk planteatu zituzten koronabirusa baino lehen; beste batzuk ezkutuan zeuden eta bizkortu egin dira funts horien pizgarriengatik; eta beste batzuk pandemia jasan ondoren sortu dira. Inbertitzeko eta hobetzen jarraitzeko gogoa duten enpresa berritzaileak ditu Nafarroak. Diru kopuru nahikoa dugu funts hauetatik dirua jasotzeko”, argitu du Fernandez Valdivielsok.

Finantzatutako proiektu handiak egongo direla iragarri du, baina, era berean, “Deialdi unibertsalagoak argitara daitezke, beste enpresa mota batzuek errazago eskura ditzaketenak”.

Elkarteak CENeko zuzendari nagusiak gogorarazi duenez, patronalaren 43 sektore- eta lurralde-enpresa-elkarteek parte hartu dute proiektu horietan. “Horietako batzuk sektore bereko enpresa guztiei zuzendutako lankidetza-ekimenak sortzeko gai izan dira, eraldaketa globalari ekiteko, hala nola nekazaritzako elikagaien industria, lehen sektorea eta abeltzaintza edo metala”, zehaztu du CENeko zuzendari nagusiak.

Lizarrako merindadeko LASEME elkartearen ahalegina ere nabarmendu du, interes komuneko zeharkako proiektu bat zehaztu baitu bere eremu geografikoko enpresentzat, laguntza publiko-pribatuarekin. Azken hilabeteotan, Bantec proiektuen aholkularitza-enpresak eta Erriberako Garapen Estrategietarako Partzuergoak (Eder) ere bat egin dute tren horrekin.

85 enpresek banakako inbertsioak egin dituzte bulego horretan. Baina Carlos Fernandez Valdivielsok adierazi duenez, “Proiektuak zenbat eta dimentsio handiagoa izan, orduan eta errazagoa izango da parte hartu nahi duten bazkideak aurkitzea”, EBk ere lankidetza ekimenak lehenetsiko baititu.

Cenxeuropak irekita jarraituko du ideiak dituzten erakundeak dauden bitartean, baina orain aurkezpenen erritmoa moteldu egin da.

Egilea Admin