Goizeko mezurik errepikatuena izan zen. Ez hain originala (beste martxa batzuetako musika-joko eta errimarik gabe), baina askoz zuzenagoa, gordinagoa, kezkagarriagoa, sektorea bizitzen hasten den egoera bezalakoa: “Industriarik gabe ez dago etorkizunik”. Milaka pertsona, 4.000 Gobernu Ordezkaritzaren arabera eta 10.000 inguru deitzaileen ustez, Iruñeko kaleetara atera ziren ohartarazteko Nafarroako industria, hamarkada askotan zehar lur hau oparoa bihurtu duen zutabe ekonomikoa, zeinetara alde guztietako jendea etortzen baitzen lan egitera eta ondo bizitzera, une nahasi batetik pasatzen ari dela.
Gaur egun 88.000 langilek (oro har, soldata onak dituzte) eta foru BPGaren % 31k osatzen duten muskulu ekonomiko hori indarra galtzen ari da. Eta sintoma horiek Nano Automotive, Siemens-Gamesa, Sunsundegui, BSH, Tasubinsa eta Tenerias Omegako langileek eta familiek jasan dituzte, beste enpresa-batzorde batzuekin batera (Volkswageneko batzordearekin, esaterako).
Ziurgabetasunean elkartasuna dago
Baina egoerak hori baino askoz gehiago behar du. Batez ere eragile politikoena, atzo manifestazioaren bozeramaileak, Juanjo Hermoso de Mendoza BSHko enpresa-batzordeko presidentea denak, igorritako mezuetan zuzenean “interpelatu” baitzituzten: “Industria Lege on bat behar dugu eta deslokalizazioaren aurkako araudia hobetu, bermeak eskaini behar baititugu jendeak bere bizi-proiektua hemen garatu ahal izateko”. “Ez gaitzazue huts egin”, bukatu zuen, Gazteluko Plazaren erdia bete zuen jendetza baten aurrean, tartean klase politiko eta sindikalaren zati handi bat zegoela. Baina, egia esan, inork ez du tekla erabiltzen odolustea eteteko, ezta Gobernuak ere. Eta gaiak kezka sortzen du.
Ez da gutxiagorako. Kopuru hori Hermoso de Mendozak ekarri zuen gogora: itxierako azken iragarkietan (azkena, Nano Automotiverena, Erriberan 120 lanpostu dituena) 2.000 lanpostu daude konprometituta zuzenekoen eta zeharkakoen artean. Gainera, “Nafarroaren garapenean eta ongizatean giltzarria den” sektore batean enpleguak dira, eta “zenbakizko ordezkaritza baino askoz gehiago dira, jardueraren beste sektore batzuen aktibazio ekonomikoa bultzatzen duelako”. Hori dela eta, Hermoso de Mendozak “itzulera sozial” baten beharraz hitz egin zuen.
“Langileen klasea da enpresek duten aktiborik handiena. Laguntza publikoak jasotzean, haren ekarpenetik dator. Gizarte-itzulera bermatu behar da, industria-proiektuak mantenduz bizitza-proiektuak garatu ahal izateko, lanpostuak mantentzeko konpromisoa barne”, azaldu zuen.
Egungo egoera zailean, Hermoso de Mendozak enpresak eta Nafarroako Gobernua seinalatu zituen. “Enpresen aldetik konpromiso bat egon behar da, baina Nafarroako Gobernuak benetako legeria bermatzailea izan behar du deslokalizaziorik izan ez dadin edo enpresa batek bere jarduera edozein modutan eten ez dezan, langileak babesik gabe utziz”.
Deslokalizazioa
Martxaren amaieran ere jaso zituen hitzak izan ziren. Hauek, lasaiagoak, esker onetarako tarte handiagoarekin eta animo mezuren batekin. Politikariei egindako eskaera “zuzena, argia eta zintzoa” dela esan zuen, klase politikoak “egoerak eskatzen duen mailan egon behar duelako”. Eragile politikoei berariaz eskatu zien sektoreari ez ezik, gizarte osoari ere “huts ez egiteko”, industriaren eragina funtsezkoa baita “etorkizunerako, ekarpenerako eta ongizaterako”.
Eta irakurketa politiko batek ere izan zuen bere diskurtsoaren zati bat, non sindikatu batzuek hamarkadak abisatzen daramatzaten errealitate mingarri bat adierazi zuen. Nafarroan aspalditik ematen da patroi bat: gurasoek sortutako tokiko enpresa arrakastatsuak atzerriko funtsei saltzen dizkiete seme-alabek. Eta horrek, noski, ondorioak ditu. Hermoso de Mendozak zifra bat gehitu zuen bere hitzaldian: Nafarroan dauden 136 multinazionalena, baina erabakigunea “Foru Komunitatetik kanpo” dagoena. “Horrek ahalbidetzen du jasaten ari garen egoera, gure lurraren deslokalizazioekin, eta horrek bere ateak itxi dituzten enpresa askori eragiten die, Nafarroan kostu txikiagoko ekoizpena utzi baitute, etekinak izugarri handitu diren arren”. Eta beste mezu politiko baten arabera, “trantsizio ekologikoaren prozesua sektoreko profesionalen eskutik egin behar da”.
Azkenik, Hermoso de Mendozak interpelazioa “Nafarroako Gobernuari, baina baita Espainiako Gobernuari eta Europako erakundeei ere, industria-sarea indartzeko politika publikoak hedatzeko”. Eta harenga bat utzi zuen: “Inork ez dezala bidea utzi. Luzea izango da. Baina horrela jarraitu behar dugu. Gora Nafarroa!, gora Nafarroako langileak!”.
2.000 lanpostu zuzen eta zeharkako konprometitu
Industriaren aldeko martxa bultzatu zuten zazpi enpresa-batzordeen kalkuluen arabera, azken mugimenduekin 2.000 lanpostu baino gehiago konprometituta daude sektorean, zuzenean zein zeharka. 88.000 pertsona inguru ari dira lanean Nafarroako industrian.
120 lanpostu azken itxieran, Nano Automotiven
Azken iragarkia Nano Automotivek egin zuen, eta Erriberako lantegia itxi zuen, orain arte 120 langilek lan egiten baitzuten bertan. Atzo martxaren buruan egon ziren.