Nafarroako Gobernuak, Nafarroako Enpresarien Konfederazioak (CEN) eta UGT eta CCOO sindikatuek 2025-2028 Enplegu Plana sinatu dute astearte honetan, 552,7 milioi eurokoa, 387 neurri garatzeko.
Inbertsioa 132,96 milioikoa izango da aurten, 135,91 milioikoa 2026an, 140,63 milioikoa 2027an eta 143,24 milioikoa 2028an. Planaren helburua da enpresa txiki eta ertainen lehiakortasuna, kalitatezko enplegua, ezbehar-tasaren murrizketa eta genero-arrakala sustatzea.
Maria Chivite Nafarroako Gobernuko presidenteak, Manuel Piquer CENeko presidenteak, Jesus Santos UGTko idazkari nagusiak eta Alfredo Sanz CCOOko Ekintza Sindikaleko eta Lan Osasuneko idazkariak bigarren Enplegu Plana sinatu dute. Sanzek barkamena eskatu du Chechu Rodriguez idazkari nagusia ez egoteagatik. Sinatzaile guztiek nabarmendu dute dokumentua elkarrizketa sozialaren akordioaren barruan dagoela.
Aurrekontu txikiagoa Europako funtsengatik
Datozen lau urteetarako plan berriaren aurrekontua % 26,7 jaitsi da, aurreko planak COVIDagatik izan zituen funts europarrik ez dagoelako. Santosek bere hitzaldian azaldu duenez, bestalde, Gobernuaren ahalegin ekonomikoa azpimarratu du, planak funts propioak baititu.
701,7 milioitik 552,7 milioira igaro da. Hala ere, Chivitek gogorarazi du 701,7 milioitik 600 milioi baino gehiago gauzatu direla, guztizkoaren % 94.
Malgua eta dinamikoa
Santosek gogorarazi du plan hori duela urtebete hasi zela egiten, egungoa ez bezalako testuinguru ekonomiko eta internazional batean, eta horregatik Enplegu Plana malgua izango dela eta unean-uneko egoeretara moldatuz joango dela lan-batzordeen bitartez.
Maria Chivitek ziurtatu du plana “Nafarroa ondo kokatuta dagoen une batean” sortu dela, ikuspegi ekonomikotik, nahiz eta ziurgabetasunak ere badauden. “2025 giltzarria da gure industriarentzat”, adierazi du.
Lanaldi gutxiago baina soldata bera
Alfredo Sanzek (CCOO) adierazi du bere sindikatuarentzat funtsezkoa dela laneko ezbehar-tasa eta genero-arrakala murriztea. Era berean, gaineratu du aurten azterketa bat egingo dela enpresetan asteko 32 orduak ezartzeko aukerari buruz, soldata berari eutsita.
Dokumentuak proiektu horiekin borondatez bat egiten duten konpainiei finantza-laguntza publikoa emateko neurriak garatzeko konpromisoa islatzen du. Sanzek adierazi du oraindik ez dutela aurkitu ekimenarekin bat egin lezaketen sektoreak, baina helburua ekimen horretan sakontzea dela, martxan jartzeko abantailak eta eragozpenak ikusteko.
Traumatologiagatiko bajak
Bere hitzaldian, Manuel Piquer-ek aipatu du lan-absentismoaren murrizketaren atalean, sinatzaileek hitzartu dutela “mutualitateen parte-hartzea ezartzea eta definitzea, traumatologia-bajak langilearen baimenarekin tratatzeko, iazko uztailaren 31n estatu mailan lortutako esparru-akordioaren arabera”.
Patronaleko presidenteak azpimarratu du helburua langileari arreta onena ematea dela, “lehenbailehen berreskuratzeko”.
Laneko ezbehar-tasa
Aurreko enplegu planak ezbehar-tasaren aurkako neurriak jaso zituen arren, hala nola prebentzio delegatua berreskuratzea, CENek, UGTk eta CCOOk eskatzen zutena, lau urte hauetan Nafarroak ez du hobera egin. 2024aren amaieran, laneko heriotza-tasarik txarrena duen lurraldea da, eta lan-istripu gehien dituen bigarrena.
Datu horien aurrean, planak prebentzio-ordezkariaren figura indartu nahi du, eta ezbehar-tasa handienak dituzten enpresetan eta sektoreetan, hala nola industrian eta eraikuntzan, duen jarduna birbideratu; eta enpresetan mugikortasun-planak egiteko laguntza-proiektu pilotu bat bultzatu nahi du, in itinere istripuak murrizteko. Horrela, helburua da etxetik lantokirako ibilbideko ezbehar-tasa eta istripuak % 20 murriztea.
Lehiakortasuna eta ETEak
Arloka, planaren aurrekontuaren zatirik handiena, 276,18 milioi, ETEen lehiakortasuna eta hazkundea sustatzeko izango da. Bigarrenik, enplegu-politika aktiboak, 269,1 milioirekin; ezbehar-tasari aurre egiteko ekintzetan 4,8 milioiko inbertsioa egingo da, eta beste 2,7 milioi bideratuko dira genero-zeharkakotasunera eta lan-harremanetara.
Plana sinatzeko ekitaldian, Chivite presidenteak berretsi du Nafarroako Gobernuak eutsi egiten diola ezagutzak bultzatutako jarduera industriala eta lan-jarduera indartzeari: “Lanean jarraituko dugu industriaren modernizazioan eta dibertsifikazioan, talentuaren, berrikuntzaren eta euskarri publikoaren ekosistema bultzatzeko ingurune instituzional egoki batetik, eta Nafarroaren aurrerabidean eta oparotasunean konprometitutako eta inplikatutako eragile guztien eskutik, hala nola Enplegu Plan honen sinatzaileen eskutik”.
Presidenteak eskerrak eman nahi izan dizkie gizarte eragileei, guztion aurrerabideari lagunduko dioten adostasunekiko jarreragatik: “Eskerrik asko maila horretan egoteagatik, Nafarroari zerbitzua emateagatik, eragile erabilgarriak eta eraikitzaileak izateagatik. Horrela, elkarrizketatik eta akordiotik aurrera egin nahi dugu lur honetan”.
Bost arlo estrategiko eta 387 neurri
Planak 387 neurri ditu, eta esku hartzeko bost arlo estrategikotan zentratu da: ezbehar-tasa eta laneko arriskuen prebentzioa; aukera-berdintasuna; lehiakortasuna; lan-harremanak eta enpleguaren kalitatea; eta enplegu-politika aktiboak (PAES).
Dokumentuak lehiakortasuna bultzatzearen aldeko apustua egiten du, inbertsiorako baliabide gehiagorekin; laguntza horien irismena hobetzen da ahalik eta kopuru handienera iristeko, batez ere ETEetara, baina baita enpresa handietara ere. Lan-harremanei dagokienez, plan berriak lan-eremu bat ezartzen du aldi baterako ezintasunagatiko edo kontingentzia arruntagatiko lan-absentziak murrizteko helburuarekin, eta gai horrek eragin berezia du industrian.
Enplegu-politika aktiboen berrikuntzarako laborategia
Enplegu-politika aktiboen arloan, hainbat berrikuntza jasotzen ditu, hala nola Nafar Lansare-Nafarroako Enplegu Zerbitzuaren Orientazio eta Ekintzailetza Zentroa (SNE_NL) bultzatzea, enplegu-politika aktibo berriak esperimentatzeko berrikuntza-laborategi gisa; komunikazio-plan espezifiko bat egitea enpresei zerbitzu gehiago eta hobeak eskaintzeko; enplegu-politika aktiboen ebaluazioa eta digitalizazioa indartzea; helburu estrategikoak Enplegu Lege berrian bermatutako zerbitzuekin integratzea, non enpresekin lan egiteak protagonismo handiagoa hartzen duen; eta lehentasunezko kolektiboentzako politikak bultzatzea: emakumeak, gazteak, iraupen luzeko langabeak, migratzaileak, 50 urtetik gorakoak, gizarte-bazterkeriako egoeran edo arriskuan dauden pertsonak edo desgaitasuna duten pertsonak.
Nabarmentzekoa da lan autonomoari ematen zaion laguntza urtez urte handituko dela, eta laguntza berri bat sortuko dela 2026tik aurrera, lehen enplegatua kontratatzeko, lan-proiektu horiek indartzeko asmoz. Guztira 16,7 milioi erabiliko dira 2028ra arte kolektiboa bultzatzeko.
Berrikuntza: berdintasun-agentea
Azkenik, aukera-berdintasuna da beste gakoetako bat. Berrikuntza gisa, berdintasun-agentearen figura sartu da, langileen legezko ordezkaritzarik ez duten enpresetan berdintasun-planen negoziazioa errazteko eta berdintasun-plan bat izatera behartuta dauden enpresen % 100era iristeko (50 langile baino gehiago dituzten enpresetan).
Gainera, LGTBIQ+ kolektiboaren barruan enpleguan berdintasuna aztertzeko ekintzak eta zainketen arraila landu ahal izateko denboraren erabilerari buruzko inkesta bat abian jartzea jasotzen da.
2025-28 Enplegu Plan honi buruzko informazio guztia www.planempleonavarra.com webgunean kontsulta daiteke. Bertan, planaren berrikuntza guztiak, aurrekariak eta testuingurua, erabilitako aurrekontua eta lortu nahi diren helburu eta konpromisoak jasotzen dira.
Azpiegituretarako datak
Enplegu planak Nafarroako azpiegitura handien garapenari lotutako konpromiso zehatzagoa jasotzen du: Nafarroako Ubidea, AHT, aireportua eta nazioarteko irekiera edo errepide sarea.
Piquerrek eta Santosek nabarmendu dute azpiegiturak funtsezkoak direla Erkidegoaren garapen ekonomiko eta sozialerako, enpresetarako eta langileentzako.
Gainera, enpresen lehiakortasuna hobetzeko zuzeneko elementu horiei buruzko lan-ildo estrategiko bat sartzen da, zuzeneko lotura baitute Nafarroako enplegua, produkzio-sarea eta zerbitzu-sarea mantentzearekin eta indartzearekin.
Plan berri honek eremu horietan jartzen du arreta, zeharkako ardatz gisa lurralde-kohesioa eta gizarte-kohesioa ahaztu gabe, eta erronka hirukoitza (demografikoa, digitala eta berdea) egokitzea ahaztu gabe.
Negoziazio kolektiboaren behatokia eta beste gai batzuk
Gainera, plan berriak modu eraginkorrean jasotzen ditu aurreko plana guztiz edo partzialki gauzatzeko dauden neurriak, hala nola negoziazio kolektiboaren behatokia sortzea; Nafarroan mugikortasun-plan bat diseinatzea sailen arteko mahai baten bidez; genero-indarkeriaren biktima diren emakumeentzako enplegu-baliabideen sare bat sortzea; administrazioa sinplifikatzeko proiektu bat, bereziki enpresa txiki eta ertainentzat; edo lan-arriskuen prebentziorako katedra bat sortzea.
Aurreko planean % 94ko betearazpena
Bestalde, aurreko Enplegu Planak % 94ko betetze-maila ekonomikoa utzi du, eta 600 milioi euro baino gehiago bideratu dira Nafarroako enplegu-politiketara.
Azken ebaluaziotik “gauzatze teknikoaren zifra oso positiboak” ondorioztatzen dira. Enpleguari lotutako 394 neurrietatik 92 amaitu dira eta beste 261 jarri dira martxan, ebaluazioa egiteko unean irekita jarraitzen zutenak. Ekintzen % 6 bakarrik (24) ezin izan ziren gauzatu, baina kontuan hartu dira plan berria diseinatzerakoan.
5.579 enpresak jaso zituzten krisialdiak arintzeko enpresentzako dirulaguntzak, eta ia 78 milioi euro bideratu ziren haietara, aurreko planaren zutabeetako bat, pandemia hasi ondorengo hilabeteetan diseinatu eta diseinatu zela kontuan hartuta. Bestalde, ebaluazio-txostenak lan-osasunarekin eta lan-harremanekin lotutako ekintzen irismena nabarmentzen du, hala nola prebentzioko lurralde-ordezkariaren figura, 240 enpresa bisitatu zituena; lantaldeen eta lantokien egokitzapena, 171 enpresari mesede egin ziena; edo zaintza-sektorea duintzeko proiektuak Nafarroan, 69 milioi euro inbertitu baitziren.