Euskadik, 2024ko abenduaren 31n, 3.474 milioi euro bildu ditu Europako berreskuratze-, eraldatze- eta erresilientzia-funtsetatik (MRR); horietatik 1.301 Estatuak esleitu ditu, eta 2.173 Estatuak edo beste autonomia-erkidego batzuek kudeatzekoak dira, baina eragina dute EAEn. Hala zehaztu du Mikel Torres Ekonomia sailburuak Eusko Legebiltzarreko batzorde batean, eta zehaztu du 2024ko azken hiruhilekoan 233,5 milioi bildu direla; horietatik 34 autonomia-erkidegoen kudeaketakoak eta Estatuak esleitutakoak eta 199,5 estatuarenak.
Torresek baieztatu duenez, Euskaditik kudeatu gabeko 2.173 milioietatik 1.922 Estatuaren kudeaketakoak dira (183 milioi maileguetan eta 135 bermeetan sartzen dira) eta 252 milioi euskal enpresek eskuratu zituzten beste autonomia erkidego batzuetako dirulaguntza eta lizitazioen bidez. Ildo horretan, Eusko Jaurlaritzak kudeatzen ez dituen funtsen eragina azpimarratu du sailburuak, eta Mercedesen kasua aipatu du adibide gisa. Mercedesen egoitza soziala Madrilen dago, baina bildutako dirua Arabako hiriburuko lantegira bideratuko du.
Funtsen % 75 enpresetara iristen da
MRR funts horiek 22.801 onuradun izan dituzte Euskadin: % 47 mikroenpresak eta ETEak dira, eta % 28 enpresa handiak. Ehuneko hori % 42ra igotzen da ABEEak gehituz gero. Gainerakoak fundazioei (% 9) eta familiei (% 4) dagozkie. Onuradun nagusien profila azaldu ondoren, Mikel Torresek azpimarratu du “onuradunen % 75 enpresa-munduan” dagoela. Euskadik bildutako funtsetako 3.474 milioi euroetatik, 3.291 milioi esleitu dira dagoeneko, eta, beraz, 183 geratzen dira azken onuradunari emateko.
Lurraldeka, nabarmentzekoa da Araban ia 339 milioi esleitu direla, guztizkoaren % 12, Bizkaian 1.029,7 milioi (% 31) eta Gipuzkoan 797,6 milioi (% 24). Gainerakoa beste autonomia-erkidego batzuetatik dator, zehaztu du, baina Euskadira ekartzen du eragina: 1.074,5 milioi euro, hau da, guztizkoaren % 33.
Jarduerak
Ekonomia sailburuak azaldu duenez, mikroenpresak eta ETEak dira zenbateko horien onuradun nagusiak, eta jarduera motaren arabera, ‘Hiri eta landa agenda’ k jaso du bolumen ekonomiko handiena, 421 milioirekin. Atal honetan, etxebizitzak birgaitzeko eta hiria berroneratzeko plana (286 milioi) eta hiri-mugikortasunak talka egiteko plana (136 milioi) nabarmentzen dira. Gainera, zaintza eta enpleguko ekonomiaren sektoreak 207 milioi bildu ditu, hezkuntzak eta prestakuntzak 196 milioiko partida jaso dute, eta industriaren modernizazioak beste 150 milioi, Torresek zehaztu duenez.
Eusko Jaurlaritzaren barruan, halaber, Industria Saila da diru gehien biltzen ari dena, 420 milioirekin; ondoren, Etxebizitza eta Hiri Agenda (198), Hezkuntza (169) eta Ongizatea, Gazteria eta Erronka Demografikoa (121) daude.
Torres “harro” agertu da euskal erakundeek funtsak “kudeatzeko duten gaitasunaz”, deialdiak ebazteko tasa % 76koa baita, Estatuko batez bestekoa baino % 62 handiagoa. Kudeaketaren eraginkortasunari esker, EAEk etorkizunean gehigarri berrietara aurkeztu ahal izango du eta soberako funtsak lortu ahal izango ditu.
Ia 1.000 milioi
Orain arte Euskadira iritsi diren 996 milioietatik, gehienak ibilgailu elektrikoentzat (366), energia berriztagarrientzat (334) eta sektore aeroespazialarentzat (58) izan dira. Balantzean, sailburuak azpimarratu du Estatuko Perte navalaren ia % 20 euskal proiektuetara bideratu dela, eta ehuneko hori % 12,6ra igotzen dela ekonomia zirkularraren kasuan eta % 12ra ibilgailu elektrikoaren kasuan. Ehuneko horiek eman ondoren, urtarrilean ‘Ibilgailu elektrikoaren eta konektatuaren balio-katea bultzatzeko proiektuetarako laguntzak’ deialdia ebatzi zela adierazi du Torresek. Deialdi horren onuradun izan dira hainbat euskal enpresa, 208 milioi jaso dituztenak: Mercedes-Benz enpresak 130 milioi lortu ditu, Irizar enpresak 20, Gestamp enpresak 9, Sidenor enpresak 4 eta Global Laser enpresak 3,6.