“Ez dugu Europako atea ixtea eta inor ez sartzea eskatzen, baina adimen gehiagorekin jokatu behar da”. Esaldiak Mondragon Korporazioak EBri egindako eskaeraren espiritua laburbiltzen du, eta “bizkortasuna” eskatzen dio Donald Trumpen muga-zergen mehatxuari eta beste herrialde batzuen lehiari erantzuteko, bereziki Txinari, Europar Batasuneko merkatura produktu merkeagoekin iristen baita.
Talde kooperatiboko presidentea, Pello Rodríguez, prentsaren aurrean agertu zen, korporazioaren 2025-2028 plan estrategikoaren ildo nagusiak azaltzeko eta iazko emaitzen eta ekitaldi honetako aurreikuspenen lehen balorazioa egiteko. Estatu Batuen politika protekzionista izan da topaketaren protagonista nagusietako bat. Rodriguezek uste du egoera konplexu hori “aukera” bat dela Bruselak “arau bidezkoagoak” ezartzeko eta, muga-zergen gerra batean erori gabe, Europako ekonomia babestuko duten protokoloak ezartzeko.
Txinaren lehia
Horrela, adibide gisa jarri du Europan ezartzen ari diren enpresa txinatarrak fabrikaren jabetza partekatzera behartzea, Asiako enpresa erraldoian gertatzen den bezala. Horrela, auto elektrikoaren baterien garapena gidatzen ari diren enpresek aurrerapenak partekatuko lituzkete, eta horrek teknologia transferitzea eta ekonomia sustatzea ekarriko luke.
Marokon automobilgintzako osagaien enpresa txinatarrak ezartzea ere aipatu du, “Europaren atea”, Mondragonek sektorean duen jardueran “eragin handia” izaten ari dena. Europak ditu “eskumenak”, baina kooperatibak Espainiako Gobernuari eta Eusko Jaurlaritzari (kasu honetan, industriaren defentsa-foroan) esan die Bruselak mugitu egin behar duela. “Europa ezin da geldirik egon. Ezin dugu horrela jarraitu, alde batera AEBra eta bestera Txinara begira”, adierazi du.
Aldeko ikuspegiak
Hala ere, ziurgabetasuna ez da islatzen ez aurreko ikasturteko datuetan, ez egungorako aurreikuspenetan. Mondragonek “nota onarekin” gainditu zuen iaz. Oraindik itxi gabeko datuen arabera, taldeak 11.200 milioi euro fakturatu zituen iaz, eta irabaziak “apur bat handiagoak” izan ziren, 600 milioi inguru. Gainera, plantilla 70.500 pertsonatik gorakoa izan zen, 125 enplegu inguruko hazkundearekin, erretiroak bete ondoren.
2025ari dagokionez, Pello Rodriguezek esan du ikasturte honetan “nahiko eroso” daudela, “dibertsifikatzeko duten gaitasunagatik eta sektoreen arteko orekagatik”. Aurreko ekitaldiko emaitzen aurrerapenaren arabera, industria-sektoreko kooperatibek % 2 gehiago saldu zuten. Makina-erremintaren, ingeniaritzaren, eraikuntzaren edo ekipamenduaren datu onek automobilgintzaren urte “erregularrena” (non kooperatibak hazi ziren) eta linea zuriaren (etxetresna elektrikoen osagaiak) datu onak moteldu zituzten. Banaketak % 2,8 gehiago fakturatu zuen, batez ere Eroskiren bultzadagatik, eta Laboral Kutxak % 23 egin zuen aurrera.
Muga-zergen mehatxua AEBn
AEBetako muga-zergen mehatxuari dagokionez, Mondragon Korporazioko presidenteak onartu du kontseilua “kezkatuta” dagoela. Hala ere, herrialde horretan makina-erreminta edo automobilaren osagaiak bezalako segmentuetan lehiakide zuzenik ez izateak “lasaitu” egiten ditu. “Ez dago horrelako lantegirik” herrialdean, eta, horregatik, talde kooperatiboak zalantzak ditu muga-zergen “teoria” praktikan “jarriko ote den.
Arrasatek ekoizpen gune handia du Queretaron: 19 kooperatiba, 3.000 langile eta unibertsitate bat. Handik 800 milioi euroko balioa duten produktuak saltzen dizkio Ipar Amerikari, % 90, 700 milioi pasatxo, AEBri. Europarako salmenta industrialak 3.500 milioi ingurukoak dira, eta Txinak esportazioaren taula osatzen du 300 milioirekin. Etxeko merkatua 6.600 milioikoa da. Beraz, Donald Trumpen Gobernuaren erabaki zorrotz batek taldearen salmenten % 10 ingururi eragingo lieke, nahiz eta AEBko enpresek fabrikatzaileen produktuekiko duten mendekotasunak, hala nola euskal taldearen kooperatibek, neurri protekzionisten moderazioan pentsatzera gonbidatzen duten.