Bankuen sektoreak, guztizkoaren ia bosten batekin, kontsumitzaileen erreklamazio gehien bildu zituen EAEn iaz, gaur argitaratutako Kontsumobide-Kontsumoko Euskal Institutuaren memoriaren datuen arabera. Bestalde, Kontsumobidek 447 zehapen-espediente ebatzi zituen iaz, eta zehapenen zenbatekoa 1,7 milioi euro baino zertxobait handiagoa izan zen.
Gaur Bilbon egindako agerraldi batean, Turismo, Merkataritza eta Kontsumoko sailburu Javier Hurtadok adierazi zuen Auzitegi Gorenak hipoteka-gastuei buruz iaz emandako epaian bankuei egindako erreklamazioen gorakada hori izan zela, eta epai horren bidez babestu zela Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren doktrina.
Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak honako hau ebatzi zuen abusuzko klausulekin lotutako gai bati buruz: “kontsumitzaile batek bidegabe ordaindutako hipoteka-gastuak itzultzeko akzioaren preskripzio-epearen hasierako eguna izango da ordainketa horiek egitera behartzen zuen klausula deusez deklaratzen duen epai irmoaren data”, adierazi zuen Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak.
Horrela, Auzitegi Gorenak Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak 2024ko apirilaren 25eko epaian jaso zuen doktrina jaso zuen. Bertan nabarmendu zuenez, klausula baten deuseztasuna ezartzen duen ebazpenak irmotasuna hartzen duen egunean hartzen du kontsumitzaileak haren irregulartasunaren berri.
Beraz, data horretatik aurrera, Europako araudiak ematen dizkion eskubideak eraginkortasunez baliatzeko moduan dago, eta orduan has daiteke zenbatzen itzulketa-ekintzaren preskripzio-epea; izan ere, akzio horren helburu nagusia da klausula hori izan ez balitz kontsumitzaileak izango lukeen egoera berrezartzea.
Jarrera horrek Kontsumobideri gai horri eta, oro har, finantza-sektoreari lotutako erreklamazioetan hazkundea eragin du, eta telekomunikazio- eta energia-konpainiekin lotutako gaietatik eratorritakoak gainditu ditu, horiek baitziren, oro har, atal horien buru.
2024an 28.359 erreklamazio, kexa eta salaketa izapidetu ziren kontsumo-bulegoen bidez: 14.732 Kontsumobideren bidez; 10.176 Kontsumitzaileen Informaziorako Udal Bulegoen bidez (KIUB), eta 3.451 kontsumitzaileen elkarteen bidez. Horrela, banku-zerbitzuen sektorea erreklamazio gehien dituzten sektoreen rankingaren buruan dago, guztizkoaren % 18,59 (5.272). Ondoren, telefonia-zerbitzuak (% 12,11) (3.434) eta hornidurak (energia, ura, etab.) daude, % 7,02rekin; azkenik, garraioak, % 6,82rekin.
Bestalde, Kontsumobiden bertan 14.732 erreklamazio, kexa eta salaketa jaso ziren 2024an. Horietatik, % 50,45 establezimenduan bertan kontratatutako produktuekin edo zerbitzuekin egindako erreklamazioen ondoriozkoak izan ziren; Internet bidez kontratatutako produktuekin edo zerbitzuekin egindakoak, berriz, % 45,13 izan ziren, eta establezimendutik kanpo egindakoak, berriz, % 4,42.
Guztizko bolumen horretan, telekomunikazioak izan ziren ugarienak; izan ere, 1.625 erreklamazio izan ziren telefonia-zerbitzuekin lotutakoak, eta horien ondoren, etxetresna elektrikoak (1.500), banku-zerbitzuak (1.301), hornidura-zerbitzuak (1.008) eta garraioak (975). Hala eta guztiz ere, Kontsumobidek adostasun osoa edo partziala lortu du – kontsumitzailearen eta enpresaren arteko akordioa –, bitarteko erreklamazioen % 45,56an.
Bestalde, zehapenei dagokienez, 2024an guztira 565 zehapen-espediente ireki ziren: 102 Araban, 159 Gipuzkoan eta 304 Bizkaian. Zehapen-espedienteak bi bidetatik hasten dira: merkatua ikuskatzeko eta kontrolatzeko kanpainetan hautemandako arau-hausteen ondorioz, edo jasotako erreklamazio gisa.
Urteko memorian jasotako zehapen larriei dagokienez, ohikoena da 10.000 eurokoa izatea kasu bakoitzeko, eta gehien agertzen den arrazoia da “erositako produktua ez ematea dirua itzuli gabe, web orri baten bidez egindako erosketa batean”.
Zehapen horietako gehienak eta zenbateko handienak etxetresna elektrikoetan eman dira, besteak beste, ekipo informatikoetan eta ikus-entzunezkoetan, ibilgailuen konponketan eta ehungintzan, bai eta oinetakoetan eta osagarrietan ere. Aurtengo memorian, lehenengo aldiz, zehapenen kasu zehatzak argitaratu dira, baita horien arrazoiak ere, kasu berriak errepika ez daitezen “eredugarri eta disuasio-asmo” batekin. Era berean, 1.001 arbitraje-eskaera jaso ziren, 501 laudorekin eta alderdien arteko 228 akordiorekin. Azkenik, 22 ikuskapen-kanpaina egin ziren, batez ere elikaduraren, arroparen, oinetakoen eta gailu elektronikoen sektoreetan.