ETEen kostu operatiboak % 24,5 igo dira 2019ko azken hiruhilekotik, eta salmentak, berriz, % 6,2 baino ez dira hazi aldi berean, Cepymek egindako 2024ko laugarren hiruhilekoko ETEen egoerari buruzko txostenaren arabera.
Bertan, nabarmentzekoa da intsumoen (energia, kontsumoa, bitarteko ondasunak eta ekipo-ondasunak) kostuak 2024ko azken hiruhilekoan % 34,9 handiagoa izaten jarraitzen duela pandemiaren aurreko hiruhilekoarekin alderatuta, nahiz eta urte arteko tasan % 0,2 jaitsi den.
“Ez dago tarte gehiagorik ETEa estutzen jarraitzeko, ezin dute gehiago. Ezin dugu daramagun bidea jarraitu. Salmenten hazkundea errentagarritasunak mantentzeko nahikoa ez izateak asko kezkatzen nau “, adierazi du Gerardo Cuerva Cepymeko presidenteak ikerketaren aurkezpenean.
Azken 12 hilabeteetan, ETEen kostu operatiboak % 1,2 igo ziren mikroenpresen kasuan, % 1,1 enpresa txiki guztien kasuan eta % 1,3 enpresa ertainen kasuan.
Salmentei dagokienez, % 5,4 igo ziren laugarren hiruhilekoan, 2023ko aldi beraren aldean. Azken zazpi hiruhilekoetako hazkunderik handiena izan zen, baina prezioen aldaketak deskontatuta, urte arteko igoera % 4,6ra jaitsi zen, nahiz eta 2022ko abendutik izandako emaitzarik onena izan.
2019ko azken hiruhilekoaren aldean, salmentak aldatu egiten dira enpresaren tamainaren arabera: saldutako bolumenak % 2,5 handiagoak izan ziren enpresa txikietan, eta % 13,9 handiagoak enpresa ertainetan.
Lan-kostuak eta enpresa txikiak
Bestalde, 2021etik 2024ra arte, enpresa txikiek eta mikroenpresek lan-kostuen gorakada metatua % 25,1ekoa izan zen, eta % 19koa enpresa ertainen kasuan. Ehuneko sei puntu baino gehiagoko aldea da hori, eta tamaina txikiagoko enpresen ahultasuna adierazten du, Cepymeren arabera.
Urte arteko tasari dagokionez, 2024aren itxieran, ETE guztien lan-kostuak moteldu egin ziren lau hiruhilekoz jarraian, % 3,6ko igoerarekin. Datua banakatuz gero, kostuak % 3,7 igo ziren batez besteko soldata arruntaren igoeragatik, eta igoera % 3,3koa izan zen gainerako lan-kostuengatik (kotizazio sozialak, sariak, bonuak, aparteko orduak, etab.).
Hazkunde horrek garrantzi berezia hartzen du pandemiaren aurreko hamar urteetako lan-kostuen urteko batez besteko aurrerapen-erritmoarekin alderatuz gero, urte horretan batez beste % 0,3 hazten baitziren.
Bestalde, azken hiru hiruhilekoetan, lan-kostuak gehiago hazi ziren enpresa txikietan (% 3,7) ertainetan (% 3,2) baino, eta mikroenpresaren kasuan igoera pixka bat handiagoa izan zen (% 3,8).
Cepymetik azaldu dute lanbide arteko gutxieneko soldataren (LGS) igoera azkarraren ondoriozko arrakala hori, batez ere batez besteko produktibitatea txikiagoa duten enpresa txikiei eragiten diena.
Horrela, gaur egun LGSa 14 ordainsaritan dagoen 1.184 euroak mikroenpresen batez besteko soldataren % 73,1 eta enpresa ertainen % 57,2 dira.
11.300 mikroenpresa gutxiago
Azken bost urteetan ETEen kopurua ia aldatu ez bada ere, tamainaren arabera aztertuz gero, mikroenpresen kopurua % 1 jaitsi zen azken bosturtekoan; aldiz, enpresa txikien kopurua % 9,8 igo zen, ertainena % 8,7 eta handiena % 19,5.
Balio absolutuetan, 11.300 mikroenpresa desagertu dira 2019tik, eta 15.300 gehiago dira enpresa txikien parkea, 2.200 konpainia ertain gehiago aldi horretan, eta 954 enpresa handi gehiago.
Gainera, zenbat eta txikiagoa izan enpresen tamaina, orduan eta lan gutxiago sortzen du. Horrela, enpleguaren hazkundea urte arteko % 0,8koa izan zen mikroenpresetan, % 3,2ko igoeretatik urrun ertain eta txikietan eta % 6,5eko gorakadatik enpresa handietan.
Horrela, sektore pribatuak 2024an sortutako 640.600 soldatapeko enpleguetatik % 66,4 enpresa handietatik datoz, hau da, 425.400 enplegu), eta enpresa txiki eta ertainen multzoak emandako gainerako herenetik (215.200) soldatapekoak dituzten milioi bat enpresa baino gehiagok 27.500 enplegu ekarri zituzten, guztizkoaren % 4.
Produktibitatearen hazkunde eskasa
Enpresa txiki eta ertainen batez besteko produktibitateak % 0,4ko igoera txiki bat lortu zuen 2024ko azken hiruhilekoan, baina ez da nahikoa 2016 eta 2019 artean lortutako produktibitate-mailak berreskuratzeko.
Hala ere, enpresen tamainaren arabera, konpainia txikien produktibitatea — mikroenpresak barne — % 1 igo zen urte batetik bestera, eta enpresa ertainena, berriz, % 0,8 jaitsi.
Bestalde, enpresako errentagarritasun gordinak (salmenten eta saldutako ondasunen kostuen arteko aldea) % 1,9 egin zuen hobera 2023ko laugarren hiruhilekoarekin alderatuta, baina 2019. urtearen amaieran erregistratutako balioaren % 11,7 azpitik mantendu zen.
Enpresa txikien kasuan, aurreko urtearen aldean % 2,1 hobetu zen, baina 2019an baino % 15,4 beherago jarraitzen du; enpresa ertainen kasuan, berriz, % 1,2 murriztu zen errentagarritasun gordina, % 10,4ko galera metatuarekin.
Gainera, enpresa txiki eta ertainen zorpetze-ratioa ehuneko 1,6 puntu jaitsi zen duela urtebetekoaren aldean, % 85,3ra arte, eta enpresa txiki eta ertainek fakturak kobratu zituzten batez besteko aldia 0,1 egun jaitsi zen urte arteko tasan, 2024aren itxieran 79,5 egunekoa izateraino.
“Lan-kostuen estresa”
Cepymeko presidentea kezkatuta agertu da enpresa txiki eta ertainen errentagarritasun eta produktibitate txikiagatik, eta hori enpresa txikietan berrikuntzarako “espiral arriskutsua” izan daitekeela adierazi du. Hori dela eta, “lan-kostuen estresa” arintzeko eskatu du.
“Kostuen igoera eteteko eskatzen dugu. 2025era begira jarri gara, eta egoera tamalgarria da; izan ere, LGSak eragindako kostuen igoeraren ondorioz, benetan kezkatuta gaude”, azaldu du azterlanaren aurkezpenean.