Euskadiko pentsio-planen ondare globala 30.826 milioi eurokoa da, eta muga berri bat du. Euskadiko BGAEen Federazioak 2024ko balantzea aurkeztu du astelehen honetan, eta zenbatetsi du kopuru horren % 6 Euskadin inbertituta dagoela, batez ere euskal administrazioaren zor publikoan, eta 352 milioi enpresetan, hau da, guztizkoaren % 1,14. Datu horiek Euskal Finantza Aliantza aurkeztu eta bi astera ematen dira ezagutzera. Aliantza horrek, hain zuzen ere, industria-sektorean inbertsioak bultzatzea du helburu, eta BGAEak sektore horretako kide dira. Helburua ehuneko hori % 1,14 haztea da.
Gobernuak 2025eko aurrekontuak aldatuko ditu, Finantzen Euskal Institutuari 1.000 milioiko baliabide gehigarriak emateko. Horrela, beste 3.000 milioi mobilizatzea aurreikusten du, kapital eta aurrezki pribatuarekin. Asmoa da legealdi honetan 4.000 milioi inbertitzea munduko ziurgabetasunak kezkatzen eta eragiten duen industria batean. Aliantza horretan, euskal BGAEez gain, BBVA, Laboral Kutxa, Kutxabank, BBK fundazioak, Kutxa Fundazioa, Vital, BasqueFik elkartea eta Elkargi elkarren bermerako sozietatea daude. Tresna publiko-pribatu horren bidez, Eusko Jaurlaritzak aurrezkiak industriara joan daitezen sustatu nahi du.
Ignacio Etxebarria BGAEen euskal federazioko buruak balantzearen aurkezpenean adierazi zuenez, “inbertitzeko konpromisoa beti egon da”. Eta, ildo horretan, herrialdeko proiektuak babesteko borondatea dagoela adierazi zuen, baina gogorarazi zuen erakunde bakoitzak bere inbertsio-politika duela eta lehentasuna, nolanahi ere, “pentsioak ordaintzea” dela. Extebarriarekin batera, José Enrique Corchón Finantza Politikako eta Aurrekontuetako sailburuordea eta Iñigo Ansola (Baskepensiones) eta José Antonio Alustiza (LagunAro) presidenteordeak zeuden.
Ansolak azaldu zuen laguntzeko prest daudela inbertsio interesgarriak iristen bazaizkie eta helburuak betetzen badituzte; Alustizak, berriz, adierazi zuen kontuan hartu beharreko bi aldagai garrantzitsu daudela: segurtasuna eta errentagarritasuna. Etxebarriaren ustez, inbertsio zuzenak “baldintzatzaile batzuk” ditu, eta hartzen diren erabakiak kasu bakoitzean proposatzen denaren araberakoak izango dira, proiektu bakoitzaren araberakoak.
Datuak
BGAEen ondarea Euskadiko BPGaren % 31,7 baino gehiago da; ehuneko hori Estatuko sistemena (% 8,40) eta EB-12koa (% 20,40) baino askoz handiagoa da. Urteko ekarpenak 852 milioitik gorakoak izan ziren iaz, hau da, % 4,62ko igoera. Hazkunderik handiena enpleguan izan zen (+% 6,02), 439 milioira iritsi baitziren; banakakoetan, berriz, 413 milioira (+% 3,17). “2024ko ekitaldia positiboa izan da etekinei dagokienez, batez ere finantza-merkatuen portaera onagatik”, adierazi zuen Etxebarriak.
Izan ere, batez besteko errentagarritasuna % 6koa izan da, eta, horren ondorioz, BGAEen ondare globala 30.000 milioitik gorakoa izan da, aurreko ekitaldian baino 2.000 milioi gehiago. “Hala ere, gogoan izan behar da errentagarritasunak aurreikuspen-plan bakoitzaren inbertsio-politikaren mende daudela, eta urteko errentagarritasuna berehalako argazkia baino ez dela; garrantzitsuena, berriz, epe luzeko emaitza da, zerikusi handia baitu egoera eta adin bakoitzari ondoen dagokion inbertsio-profilarekin. Nolanahi ere, 2025ean, bide positibotik jarraitzea espero dugu “, gaineratu zuen.
Etxebarriak azaldu zuenez, erakundeek 4.000 milioi baino gehiago ordaindu dizkiete bazkideei azken bost ekitaldietan; iaz soilik 875 milioi izan ziren ekarpenak, 2023an baino % 6,41 gehiago (509 milioi enpleguko BASE eta 376 milioi banakako). Bazkideei dagokienez, kontu edo posizioen kopuruaren arabera neurtuta (ez pertsonena, batek hainbat plan izan baititzake kontratatuta), zifra 1.169.539 izan zen, hau da, % 1,14ko igoera txikia. Enpleguko BGAEen kasuan, bazkide kopurua 544.666 izan zen, eta banakakoen kasuan, berriz, 623.550.
Ansolak aitortu zuen azken horietan “geldialdi txiki bat” gertatzen ari dela, gazteak sisteman sartzeko zailtasunekin lotu zuena, baina zerga-erreformak kolektibo horretan BGAEak sartzea sustatuko duela espero du. EAJk eta PSE-EEk Podemosekin adostutako zerga-berrikuspenari dagokionez, Etxebarriak nabarmendu zuen “zentzu egokian” doala, eta Federazioak errenta bidezko kobrantzaren tributazioa hobetzeko egindako eskaerari erantzuten diola (etekinak zergapetzetik salbuetsita geratzen baitira), eta BGAEak erretiro publikoaren osagarritzat hartzen dituela, eta ez finantza-tresnatzat. Eta bat etorri zen erreforma horrek gazteen artean BGAEak sustatzen lagun dezakeela esatean.