Euskadiko automobilgintzarako beste hanka garrantzitsu bat Mexiko da. Estatu Batuetarako esportazioak handiagoak ez badira, enpresa asko herrialde aztekan ezarrita daudelako da, eta herrialde horrek 47 euskal ekoizpen-fabrika ditu. Hasi duen gerra komertzialean, AEBetako presidenteak tratu berezia ematea erabaki du bere bi bizilagun eta bazkide nagusiei (Mexiko eta Kanada), zeinekin duela 30 urtetik merkataritza libreko ituna partekatzen duen.
Automobilgintzaren kasuan, orain arte iragarritako neurriek ezartzen dute T-MEC delakoa betetzen duten autoparteek ez dutela muga-zergarik izango harik eta merkataritza-agintariek AEBkoak ez diren edukiei kargak aplikatzeko prozesu bat ezarri arte. “Mexiko da ezarritako euskal enpresen lehen helmuga, gehienak automobilgintzan eta makina-erremintan daude. Batez ere administrazioaren konplexutasuna ulertzeko zain gaude. Erabateko interdependentzia dago bi herrialdeen artean. Nahiz eta Trumpek marra bat ikusi, ekosistema bakarra da, batez ere automozioaren sektorean”, azaldu du Nagore Bonilla Internazinoalizazioaren Euskal Agentziako zuzendari nagusiak.
Adibide bat: automobilgintzako pieza batek muga zortzi aldiz pasa dezake. Horregatik, AEBko presidenteak Mexikori buruz hartzen duen edozein erabakik eragina izango du herrialde aztekan ezarrita dauden euskal lantegietan. Baita Estatu Batuetan daudenetan ere, 19 baitira, han balio-kate osoa ez dutelako.
Zazpigarren ekoizlea
Mexiko munduko zazpigarren ibilgailu ekoizlea da, eta, T-MEC akordio komertziala aprobetxatuz, bere produkzioaren % 80 inguru esportatzen du Estatu Batuetara: Latinoamerikako herrialdeak 2,9 milioi ibilgailu bidali zizkion iaz iparraldeko bizilagunari, 78.500 milioi dolarreko balioarekin. Autoparteak eta motorrak batuta, salmentak 182.000 milioi dolarretik gorakoak izan ziren. Eta automobilgintzako euskal industriak presentzia handia du Mexikon, eta gehienbat Ford, General Motors, Toyota, Mazda edo Nissan marka handiak hornitzen ditu.
Datu horiekin guztiekin ulertzen da Trump asko pentsatzen ari dela agindutako muga-zergen aplikazioa Mexikon, nahiz eta Ipar Amerikako merkataritza libreko ituna “historiako akordiorik txarrena” izan. “Ikusi dugu Claudia Sheinbaum (Mexikoko presidentea) negoziazio ona egiten ari dela, ikusten duzue azkenaldian ez dela Mexikori buruz ezertarako hitz egiten ari, eta akordio batera iritsiko direla uste dugu”, adierazi du Bonillak. Marcelo Ebrard Ekonomia idazkariak joan den astean azaldu zuenez, modelo eta marka bakoitzeko deskontuak negoziatzen ari dira.
Mexiko, Estatu Batuak eta Txina dira, hurrenkera horretan, euskal ezarpen gehien dituzten herrialdeak. Lehenengo kasuan, 174 enpresak dute presentzia komertziala edo produktiboa herrialde aztekan, eta, SPRI Taldearen arabera, “alde handia dagoen arren, egindako elkarrizketei esker dakigu Estatu Batuetako merkatuan duten esposizioa handia dela”.