EAEko higiezinen merkatuak hobekuntza-seinaleak ematen jarraitzen du, iazko zailtasunen ondoren. Gizarteko gazteen artean etxebizitza eskuratzeko arazoak (erosketan edo alokairuan) bere horretan jarraitzen badu ere, EAEn etxebizitzen gaineko hipoteken sinadurak gora egin du etengabe. Zehazki, 2.402 eragiketarekin, % 39,7 hazi zen otsailean, aurreko urteko hil beraren aldean, urte arteko seigarren hilabeteko ondoz ondoko igoerarekin. Daturik onena da 2022ko ekainetik, eta bigarren nabarmenena 2020ko ekainetik, pandemiak eragindako konfinamenduak atzean utzi ondoren merkatua asko suspertu zenetik. Egia da, gainera, 2024ko otsaileko erreferentzia urria dela, 1.720 eragiketa egin baitira guztira.
Estatistikako Institutu Nazionalak zabaldu dituen datuen arabera, Euskadin etxebizitzen gainean eratutako hipoteken kopurua ia % 40 igo zen urte arteko tasan, eta Estatuan, berriz, % 4,32 igo zen. Aurreko hilabetearekin alderatuta, eragiketa mota horietan igoera % 24,1ekoa izan zen. Horrela, bada, hipoteken merkatuak sei hilabetez jarraian gehitu ditu urte arteko igoerak: % 40,5 irailean, % 68,9 urrian, % 27 azaroan, % 15 abenduan eta % 23,8 joan den urtarrilean.
Urte hasiera positiboa izaten ari da etxebizitzen salerosketarako, abenduan eten egin baitzen uda ostean hasitako bolada ona. Interes-tasen jaitsierak eta finantza-erakundeen arteko lehiak hipoteka-kredituen proposamenak suspertu dituzte, eta, aldi berean, eskaintzaren eta eskariaren arteko berregokitzea gertatzen ari da. Aldi berean, prezioen igoera gorabehera, lan-merkatuaren egonkortasuna eta ekonomiaren iraunkortasun-aurreikuspenak ere (industriaren geldialdia gorabehera) erosketara bultzatzen ari dira. Estatistikako Institutu Nazionalaren datuen arabera, otsailean 3.049 hipoteka sinatu ziren mota guztietako finken gainean, mailegatutako 506,9 milioi euroko kapitalarekin. Kontratu horietatik 3.018 hiri-finkak erosteko izan ziren, 500,6 milioiko kapitalarekin. Horien artean, 2.402 etxebizitza erosteko izan ziren, 371, 9 milioiko gastuarekin, hau da, etxebizitzarako batez besteko hipoteka 155.000 euro ingurukoa izan zen. Beste datu garrantzitsu bat da mailegatutako kapitala duela urtebete baino % 38,12 gehiago dela. Gainera, bolumenik handiena da 2022ko ekainetik, orduan 396,2 milioi eurora iritsi baitziren. Azken serie historikoaren beste daturik altuena 2020ko ekainekoa da, 344,5 milioikoa.
Bi erreferentzia horiek, 2022 eta 2020koak, oso une desberdinetan gertatu ziren, baina testuinguru zailetan ere bai. 2022ko ekaineko kasuan, zegoen inflazio handiak markatzen zuen; 2020ko ekainean, berriz, osagai psikologiko handia nagusitzen zen merkatuan, aurrezpen handia baitzegoen konfinamenduko hilabeteetan, eta, ahal zuten askoren artean, etxebizitza berri bat eskuratzeko nahia, ezaugarri desberdinekin, non konfinamendu berri bati aurre egin ahal izango zitzaion, pandemiak murrizketa gehiagori aurre egitera behartzen bazuen.
Salerosketako kasuistika askotarikoa bada ere, eta eroslearen profil bakarra ez badago ere, badira azken urteotan sendotu diren joerak, adituen arabera. Horien artean, aurrezkia metatuta duten eta orain erosketaren alde egiten ari diren pertsonak nabarmentzen dira, baina baita, familiaren laguntza finantzarioarekin, ahalegin garrantzitsu hori egitea erabakitzen duten gazteak ere. Hori guztia, EAEko etxebizitzen prezioen maila 2008an higiezinen burbuila lehertu baino lehenagokoen antzeko erregistroetara bideratzen den arren. Espainian, oro har, etxebizitzen gaineko 39.084 hipoteka eman ziren otsailean, hau da, 2024ko otsailean baino % 4,3 gehiago. Hazkunde handienak izan zituzten erkidegoak Kantabria (% 55,6) eta Errioxa (% 53,3) izan ziren. Euskadi dago hirugarren (% 39,7), eta atzetik daude Andaluzia (% 20,2) eta Murtzia (% 19,9).
Simone Colombelli i iAhorro finantza-konparatzailearen Hipoteken zuzendariaren iritziz, urteko lehen bi hilabeteetako datuak aurreko ekitaldietakoekin alderatuz gero, “igoera are esanguratsuagoa da”. 2025eko lehen bi hilabeteetan 77.142 hipoteka sinatu dira Espainian, hau da, 2024ko aldi berean baino % 8,79 gehiago. “Horrek esan nahi du jendeak etxebizitza erosi eta hipotekatu nahi duela, prezioak igo arren”, nabarmendu zuen analistak ohar batean.
Otsailean Espainian hipoteken batez besteko prezioa 157.018 eurokoa izan zen, urte arteko % 16,2rainoko igoera. “Baina prezioen igoera hori nolabait ere interes-tasen jaitsierarekin konpentsatzen ari da”, azaldu du Colombellik, tasa finkoko hipoteken hedapenari eta euriborraren jaitsierari erreferentzia eginez.