Burtsako adituek diotenez, hamar urtetik aurrera, metal nobleen eta artelanen balioek gora egiten dute. Uste dut beti goranzko beste balio bat faltako litzatekeela, baina baliteke inoiz ez kotizatzea begi-bistako arrazoiengatik: ezkutuko ekonomia, Espainian etengabeko goranzko joera historikoa duena.
Azken asteotan, kutsatzeen, ospitaleratzeen eta koronabirusak eragindako heriotzen kurbarekin batera, behin eta berriz gosaldu dugu youtuberrekin, zeinek Andorran bizitzea erabaki duten. Andorrako, fiskalitate nasaiaren printzerria, baina benetako delinkuentziara iritsi gabe. Eztabaida sare sozialetara atera da. Zerga gutxiago ordaintzera joatea aurpegiratzen diete, baina eskola, osasuna, gizarte-zerbitzuak, errepide-sareak, telefonia-sareak eta denon artean ordaintzen —haiek izan ezik— ditugun azpiegiturak erabiltzen jarraitzea.
Tira, ondasun publikoarekin insolidarioak izatea leporatzen diegu, eta ahaztu dugu ez direla aitzindariak kapitalen eta zergen ihesean; kirolariak, enpresariak, politikariak, nobleak, eta abar izan dituzte aurretik Pirinioetako erretiro errentagarrirako bidean. Era berean, ez dut defendatu nahi zerga-ordainketari buruzko haien jarrera, ezta Estatuko zerga-taulak definitzen dituztenak ere, batzuek ihes egiten dutelako eta beste batzuek diru-gosea erakusten dutelako hileroko nominaren kondenaren pean geratzean.
Ezkutuko ekonomia handia
Kontua da youtuberren auziak mahai gainean jarri duela ezkutuko ekonomia; Espainiako BPGaren % 25 da. Espainiako osasunaren aurrekontua baino 3 aldiz gehiago. 2020an, 91.000 milioi euroko iruzur fiskala egon dela kalkulatzen da, 60.600 milioi ihes egindako zergetan eta 31.000 milioi Gizarte Segurantzari iruzur egitean. Are tristeagoa da ezkutuko ekonomia handiena duten erkidegoak (Galizia, Extremadura, Gaztela-Mantxa, Kanariak) pobreenak direla egiaztatzea. Argi dago: eremu pobreenetako aberatsak hobeto deslokalizatzen dira.