Europako finantza sistemak gehiegizko likidezia du, eta horrek interes tasa minimoak izatea ahalbidetzen du; hortaz, azken egunotan kopuru zorabiagarria eman du: 4,03 bilioi euro. Euroguneko finantza-erakundeek duten diru-soberakina da, bezeroen diru-eskaria bermatzeko gutxieneko erreserbak bete ondoren. Azken batean, Europako bankuek ez dute aurrekaririk gabeko likidezia-itsaso batean, bankuen kolapsoa izateko edozein arrisku urruntzen baitu eta finantzaketa-kostuak baxu mantentzea bermatzen baitu. Baina horrek ez du esan nahi kreditua esku beteka eman behar denik.

Bankuak erabiltzen dituen 4,03 bilioi diru-soberakin horiek erakunde bakoitzak bere banku zentralean dituen kontu korronteetan eta EBZren gordailu-erraztasunean gordailatuta daude. Kopurua joan den astean iritsi zen lehen aldiz, eta bikoiztu egin da pandemiaren eztandarekin. Gehiegizko likidezia hori 2 bilioi eurora iristen ez bazen (ez da gutxi), 2020ko otsailean modu geldiezinean gizendu zen, EBZk krisiari aurre egiteko diru-artilleria guztia atera ahala.

2008ko urritik Europako Banku Zentralarekin likideziarik gabeko barra bat zuen Europako Banku Zentralak, berme nahikoak ematearen truke. Banku zentralak, orduan, Lehman Brothersen porrota eragin zuen bankuen arteko merkatuaren sarrailatxoaren aurrean erabaki zuen: bankuek elkarri maileguak emateari utzi zioten eta likidezia ondasun preziatu bihurtu zen, kredituen interesak gora egin zuelarik.

Gaur egungo egoera kontrakoa da, eta EBZk bankuen arteko merkatuko tentsioak neutralizatu ditu bankuen finantzaketa handiko urteetan – Lehenik merkea, gero doakoa eta orain hobariduna –. “Gehiegizko likidezia horren ondorioz, merkatuko interes tasak baxu mantendu dira”, azaldu du erakundeak. Baina oraingo krisian areagotu da gehiegizko diru hori. Europako Banku Zentralak indarrez aktibatu ditu likidezia injekzioak – Hiru urterako TLTRO enkanteak egin ditu sektorea finantzatzeko, kreditua emateko – Eta bonuak erostea – Zati handi batean bankuek beraiek erositakoak –.
Kreditu merkea, helburua

Likideziak finantziatzioa handitzea ahalbidetzen du

Bezeroak lasai egon daitezke beren bankuak diru-eskariari erantzungo diolako, baina zer gertatzen da kredituarekin? Banka gehiago ematen ari da? Jakina, gehiegizko lau bilioiak ez dira kreditu bihurtuko, baina EBZk bankuei emandako likidezia zaparradak finantzazioa handitzea ahalbidetu du krisi honetan. Euroguneko gobernuek aktibatu dituzten abal publikoko maileguak banka sustatzeko formula izan da, autonomoen eta enpresa txiki eta ertainen biziraupenerako salbazio-taula. Bankuak beharrezko bitartekariak dira EBZren likidezia eta abal publiko horiek ekonomia errealerako finantzaketa bihur daitezen. Eta banku zentralak ez du zalantzarik izan bankua alfonbra gorriz janzteko.

Europako Banku Zentralak 1,3 bilioi euroko ezohiko zenbatekoa eman zuen iazko ekaineko TLTRO enkantean, eta beste 330.501,02 milioi euro eman zituen martxoan, programaren zazpigarren txandan. Bankuentzat likidezia hori kreditua ematera bideratzea da baldintza, eta erakundeentzat, erreklamazioa mamitsua da: %1eko hobaria.

Kredituak gora egin du, baina bankuek ere formula bat aurkitu dute berehalako errentagarritasuna lortzeko EBZri esker. Diru hori lanean hasten den bitartean, eta kreditu bat ematea aztertzen ari diren bitartean, bankuek dagoeneko %0,5eko errentagarritasuna lortu dute EBZren gordailu-erraztasunean aparkatuta uzteagatik, orain 734.000 milioi eurora iristen baita. Eta likidezia bonuak erostera bideratzea erabakitzen badu, errendimendua ia %1,4koa izan daiteke 10 urterako espainiar bat erosten bada: %1eko hobaria gehi %0,38ko kupoia.

“EBZren likidezia zorra erostera eta rating ona duten enpresei kreditua ematera bideratzen ari dira orain bankuak, eta, gero eta gehiago, administrazio publikoei finantzaketa ematera”, azaldu du Fernando Rojas AFIko adituak. Gogorarazi duenez, Espainian, KOIk sustatutako finantzaketari esker, “Kreditua hazi egin zen 2020an, 10 urtean lehen aldiz”. 2021eko uztailera arte eskatu ahal izango dira kreditu horiek abal publikoarekin, baina aurten jada ez da espero enpresa eta autonomoentzako banku-finantzaketaren gorakadarik, formula horrekin 2020an ikusiko dugun moduan.

“Likidezia eskatzen zaio EBZri, zentzu osoa duelako. Garrantzitsuena TLTROen %1eko hobaria kredituen prezioetan sartzea eta lehiakorragoak izatea da”, azaldu dute bankuko iturriek. Zorraren erosketa, gehiegizko likideziarako aukera izatearekin batera, errentagarritasun baxuek eta gehiegizko arrisku subiranoa ez hartzeko nahiak mugatzen dute. “Eta krisi garaian dagoen kreditu eskaria da”, gaineratu dute.

Egilea Andoni Beitia