Alokairua Nafarroako batez besteko soldata gordinaren % 37 da dagoeneko. Espainiako batez bestekoa baino pixka bat txikiagoa da hozkada ( % 41), eta azken urteotan etengabe hazi da. Azken ondorioa da errentak Foru Komunitateko batez besteko soldata baino ia hiru aldiz gehiago igo direla 2014tik hona, eta etxebizitza eskuratzea da gaur egun batez ere gazteenen arazo nagusietako bat.
Horrela, Nafarroan alokairuaren prezioa etxebizitza baterako gomendatutako gehieneko ahalegina baino zertxobait altuagoa da, diru-sarreren heren bat inguru. Eta horren ondorioz, prezioek goranzko profila marrazten dute ia 2014tik. 6,2 eurotik, garai hartan ordaintzen zen metro koadroa, 2021eko apirileko 8,9 eurora, seriearen maximo historikoa, Idealista higiezinen atariak aldizka argitaratzen dituen datuen arabera.
Izan ere, Nafarroan oraindik ez da antzematen beste higiezinen atari batek, Fotocasak, nazio mailan argi eta garbi antzematen duena. Maria Mateos Fotocasako ikasketa zuzendariak atzo azaldu zuenez, 2021ean “beherakada handiak” ikusten hasi ziren, batez ere Madrilen eta Bartzelonan, “Eta horri esker denbora gutxian 2018 baino lehenagoko zifretara itzuli ahal izango gara”.
Fenomeno bera ez dirudi oraindik eskala handian ikusten denik Nafarroan, nahiz eta etxebizitzen salmentari buruzko datuek erakusten duten interes handiagoa dagoela etxebizitza isolatuak erosteko. Hala ere, Iruñearen tamaina eta ingurune irekietara iristeko erraztasuna eta, batez ere, eskaintzen eskasia direla eta, prezioek gora egiten jarraitzen dute. Azken urtean, % 3,6 inguru hazi dira.
2014tik, hazkundea askoz handiagoa izan da, % 36 ingurukoa, eta batez besteko soldataren igoera ia hirukoiztu egin da, % 13 ingurukoa, EINen Soldata Egiturari eta lan kostuei buruzko Inkestaren datuen arabera. Fotocasaren arabera, etxebizitza bat alokatzeko batez besteko ahalegina 2015eko % 28tik 2020ko % 37ra igaro da.
“Gaur egun etxebizitza alokatzen laguntzeko dauden programak ez dira nahikoak”, azaldu du aste honetan bertan Nafarroako Parlamentuan Javier Enerizek, herriaren defendatzaileak, eta esan du “alokairuko etxebizitza babestua eskuratzeko eskatzaileen erroldak gora egiten duela” eta 10.000 eskatzaile inguru dituela une honetan.
Alokairu publiko babestuko programak eskaeratik oso urrun geratzen dira
Enerizek Emanzipa eta David programei buruz hitz egin zuen zehazki; izan ere, bere ustez, “Eragozpen bat dute: eskatzaileak hain irizpide formalisten mende daude, ezen, zortzigarren hilabetean helbidea markatzeari uzten badiozu, aurrekoetan markatu duzunean, hilabete horretako laguntza galtzen duzu eta ezin duzu konpondu”. “Sistema burokratikoa, formalista eta kafkianoa da. Abisatu egiten dugu, baina Administrazioaren gurpila errukigabea da, eta beti dira behar handiena duten kolektiboak “, esan du.
Gainera, Francisco Javier Enerizek adierazi duenez, “Emanzipa eta David programak oso ondo egongo dira, baina ez dira nahikoak”. “Administrazioak programa nahikoak direla errepikatzen badigu ere, ez dira nahikoak, ez dugu etxebizitzarik esleitzeko eta David eta Emanziparekin dena konpontzen badugu, engainatzen ari gara, ez gara etxebizitzaren arazoa konpontzen ari. Ez dut esan nahi beharrezko programak ez direnik, baina ez dira nahikoak “, esan du.
Pandemiaren urtean, 17 autonomia-erkidegoetatik zazpik errentamendura bideratutako ahaleginaren ehunekoa murriztu dute. Kanarietan jaitsi da gehien deribatu hori, 2019ko % 43tik 2020ko % 36ra. Jaitsiera izan duten gainerako erkidegoak hauek dira: Balearrak (2019an % 50 izatetik 2020an % 44 izatera), Madril ( % 56tik % 50era), Katalunia ( % 56tik % 53ra), Euskal Autonomia Erkidegoa ( % 51etik % 49ra), Andaluzia ( % 35etik % 34ra) eta Valentziako Erkidegoa ( % 34tik % 33ra).
Jaitsiera horiek gorabehera, Madrilen eta Katalunian maizterrek diru-sarreren erdia baino gehiago bideratzen dute etxebizitzara. Euskadin eta Balear Uharteetan, berriz, soldataren % 40 baino gehiago gorde behar da etxebizitzarako.
Probintzien arabera, soldatei dagokienez, Bartzelonan, Gipuzkoan eta Madrilen daude preziorik handienak, maizterrek soldataren % 50 baino gehiago bideratzen baitute alokairura: diru-sarreren % 55, % 54 eta % 50, hurrenez hurren. Bizkaia, Balear Uharteak eta Araba % 40tik gorakoak dira.