JON AZUA // Aztertutako bi espazioek esparru zabalago batean kontuan hartzera garamatzate, “Guztion onerako teknologia humanitarioaren” inguruan zehaztu genezakeena, eta, teknologiaren beraren garrantzia ez ezik, batez ere, teknologia horiek benetan eta modu bidezkoan erabiltzeko aukerak ere balioesten ditugu, inklusio-printzipio eta -helburuen arabera.
Beharrezko kontrol eta gobernantza demokratikoak, etengabeko berrikuntzaren eginkizun eraginkor eta motibatzailea, hezkuntza eta prestakuntza eskaintzeko aukera kualifikatuak, hura ulertzeko, menderatzeko eta gizartean duen eragina kudeatzeko ezinbestekoak direnak, gure arreta bereziaren xede izan behar dira. Gure ehun ekonomikoen, etorkizuneko gure industrien, administrazio publiko berrituen, gure hirien erreimajinazioaren eta, jakina, batzuek eta besteek munduan zehar gaur egun abian dagoen laugarren “iraultza industrial-ekonomiko” honetan eta/edo Japoniak hasieran etiketatutako 5.0 gizartean aldarrikatzen ditugun eraldaketa eta trantsizioen berezko domeinua, duela urte batzuk, digitalizazioaren eta behar sozialen ikuspegiak irauliz.
Ekonomia berderanzko trantsizioa, uraren eta ozeanoen ekonomia urdinerantz, 4.0 industriarantz, eta, haren zeharkako izaeran oinarrituta, teknologia esponentzialen erabilera orokortzera (data, adimen artifiziala eta robotizazioa nagusiki) saihestezina, lanaren etorkizunari, enplegagarritasunaren, aberastasunaren eta enpleguaren kontzeptuei dagokienez, horiek funtsezkoak baitira ongizate desiragarria duen gizarte ororentzat.
Esparru horretan, eta abiapuntu gisa, Euskadi eta Nafarroa, lehen aipatutako Talentuaren Mapan autonomia-erkidegotzat hartuta, Estatuko erkidegoen buruan daude (lehenengo eta laugarren posizioen artean Espainiako Estatuko ranking orokorraren kapituluetan erabilitako konparazio-espazio edo -blokearen arabera txandakatzen dira: erraztasunak ematea, erakartzea, atxikitzea, haztea, gaitasunak eta bokazioak, teknikak eta ezagutza). Hala ere, alde batera utzita benetan garrantzitsua ez dela hain ondo kokatzea Estatuko beste erkidego batzuekin (egoera oso desberdinak) edo Espainia nazioarteko testuinguruan gaizki kokatuta dagoela, eta ranking mota horren eta guztien balio absolutua alde batera utzita, baizik eta proposatutako helbururako behar den talentua sortzeko, erakartzeko, atxikitzeko, kudeatzeko eta antolatzeko munduko benetako liderrengandik bereizten gaituen distantzia kualitatiboa.
Gure ekonomiaren digitalizazioari dagokionez, orkestrak Europako testuinguruan egindako txosten konparatuak sentsazio positiboak ematen ditu, Europako testuinguruan posizio nabarmenean, industria-eraldaketa – Funtsean, jazarri daitekeena – Sustatzeko mezuekin. Euskadi zazpigarren postuan dago Europar Batasuneko estatu kideen artean (EB-28/2020). Desi).
Hala ere, gure etorkizuna baldintzatu beharko luketen teknologia esponentzial kritikoetara jauzi egiteko, ahalegin handiegia egin behar da, ez horiek gure egungo azpiegituretara eta ereduetara egokitzeko, baizik eta gaitasun eta gaitasun berriez hornitzeko, esparru, azpiegitura eta eredu berriez hornitzeko, bai eta etorriko den agertoki berrirako (gure artean) hezkuntza eta jarrera egokiez hornitzeko ere.
Singularity University unibertsitateak bere ezagutza-komunitateetan egindako ekarpen aberasgarriei eta World Economic Forumeko Eraldaketa Globaleko Sare Adituen ekarpenei jarraituz, eta beste iturri garrantzitsu batzuei jarraituz (Nazioarteko Diru Funtsaren argitalpena izateko beti bezala harrigarriak), finantzak eta garapena, funtsezko elementu batzuetan sakondu dezakegu (edo sakondu behar dugu), eta horiei erantzun beharko diegu etorkizuneko aukera egokiei eta teknologia egokiei dagokienez. Jakina, gako erabakigarri globalak ez daude gure “esku txikietan”, baina bai gure eta gure jarrera estrategikoaren artean izan behar duten eraginari eman beharreko erantzuna, “Ondorio onak, txarrak eta mugagabeak” bereiziz, Gita Bhatt Finantza eta Garapeneko zuzendari editorialak esango lukeena. Zein da gure zeregina ondorio kaltegarriak edo gaiztoak desagerrarazteko edo arintzeko, eta zein da gure erantzunik onena gure esku dauden etorkizuneko olatu onak hartzeko?
Zalantzarik gabe, ezin dugu lortu pasatu zaizkigun eta gure talentua garatu ez dugun espazioen buru izatea, munduko jokalari handiengan (Estatu Batuak eta Txina) edo nolabaiteko hirugarren paper batean sartu nahi duen Europar Batasun batean kontzentratuta daudela dirudiena, baina elkarlaneko plataformak, elkartutako jokalariak eta gure dimentsio mugatuan, interkonektatuan, jokatzeko aplikatutako rolak interpreta ditzakegu. Nolanahi ere, jakin behar dugu aldaketa erradikal bat gertatzen ari dela (potentziari dagokionez, oso baztertzailea) horri aurre egiteko beharrezko gaitasunik ez dutenentzat. Aldi berean, eta alderantziz, aukera paregabea da erabaki egokiak hartzen dituztenentzat, beren jendea hezten eta prestatzen dutenentzat, diseinu akademikotik haratago doazenentzat eta benetako irtenbide sozialak bilatzera eramaten dutenentzat, beren ehun ekonomiko, enpresarial, sozial, zerbitzu eta gobernantza publikoetan aplikazio eraldatzaileak inplementatzen dituztenentzat eta datozen garapen inklusiboarekin bat datorren jarrera indibidual eta kolektiboa sortzen dutenentzat.
Abian den aldaketa oso bat da, baina ez da iritsiko, ez osorik, ez berehala, eta ez du esan nahi egungo aldaketaren jabe erraldoietatik kanpo arrakasta- eta oparotasun-nitxoak eraikitzeko nahikoa lekurik ez dagoenik. Teknologia denon eskura egongo da. Erabilera da garrantzitsuena. Zer egingo dugu berarekin? Nola erabili, kontrolatu eta kudeatuko dugu? Neurri handi batean, gure esku dago alternatibei ekitea (ziurrenik disruptiboak eta erradikalak).
Teknologia esponentzial nagusia da, eta horrek, jakina, onura orokorrak ekarriko ditu, baina hainbat garaitan eta esleipenetan. Baiezko borobila teknologia horri, baina humanismoaren saihestezintasunarekin batera, baita horrek dakarren datuen etikarekin ere. Ezin dugu, ez dugu egin behar, teknologiaren eta gizatasunaren arteko garapen integratuaren beharraz jabetzen ez bagara, eta azken faktore hori da bere benetako bektorea. Printzipioa eta funtsezko binomioa.
Jakina, apustu handien garaia da. Ekimen eta proiektu bultzatzaile eta ilusionagarri handien garaia da. Mugimendu berriak, ikertzaile berriak, zientziaren eta teknologiaren espazio eta jauzi berriak produktu berrien zerbitzura kontzeptu eta aukera berrietan. Baina, batez ere, pertsonen garaia da. Gobernu eta lidergo sendoak, sendoak, sinesgarriak eta konfiantzazkoak behar ditugu. Ezin da izan enpresa baten edo jenialtasun baten interes partikularrean eta esklusiboki oinarritutako garapena, zientziaren ikuspegi eta perspektiba esklusiboan eta bakarka emaitza arrakastatsua lortzeko gai den pertsonarenean. Erabaki handien, politika handien eta lidergo publiko handien unea da, eta, definizioz, sorburu dituzten gizarteen zerbitzura egon behar dute. Inoiz baino gehiago, arlo publikoaren eta pribatuaren arteko lankidetzaren, enpresaren eta gizartearen arteko balio partekatuen, elkartasunaren garaia da.
Erronka politikoa eta benetako erronka soziala, belaunaldien artekoa. Zibilizazioen eta haien bilakaeraren benetako erronka. Eboluzioak, trantsizio erradikalek eta giza garapena ekarri duten eraldaketa-olatuek benetako erronka dute gaur egun. Gizartearen zerbitzura dauden aukeren garaia da.
Gaur, EU Next taldearen eskutik urrats eraldatzaileen zain, pentsa dezagun benetako erronka eta erronketan. Aurrera pauso bat emateko aukera.