Pandemiaren ondoren kontu publikoen desorekari aurre egiteko herrialdeen arteko desberdintasuna gero eta handiagoa denez eta diru-bilketa areagotzeko premia larria dutenez, herentzien eta dohaintzen gaineko fiskalitatea “tresna garrantzitsua” izan daiteke, Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundearen (ELGA) arabera.

“Krisiak areagotu egin ditu dauden desberdintasunak, eta gehiago kolpatu ditu etxe ahul asko, eta diru-bilketaren ikuspegi tradizionalak, hala nola laneko diru-sarreren eta kontsumoaren gaineko zergak handitzea, 2008ko krisian bezala, ez dira hain desiragarriak izan, ekitatearen eta hazkundearen ikuspegitik”, ohartarazi zuen ELGAk oinordetzen gaineko zergari buruzko azterketan.

Hala, bere ustez, litekeena da krisiak gogoeta bat eragitea diru-sarreren iturri berri edo gutxiegi erabilitakoetara jotzeko beharrari buruz, eta horiek bateragarriak izan daitezke desberdintasuna murrizteko helburuekin, eta oinordetzen gaineko zergak gaur egungo testuinguruan zeregin bereziki garrantzitsua izan dezakeela adierazi zuen.

Herrialde aberatsetako think tank delakoaren arabera, ELGAko herrialde gehienek (24 guztira) herentziak edo dohaintzak zergapetzen badituzte ere, zerga horiek oso diru-sarrera gutxi sortzen dituzte, eta gaur egun zerga-bilketa osoaren % 0,5 baino ez dira.

ELGAk ohartarazten du ezen, desparekotasun-maila handia izan den edo azken hamarkadetan gora egin duen bezala, jaraunspenak ere modu desberdinean banatzen direla familien artean, bereziki aberatsenei mesede eginez, eta baby boomaren sorrera zahartu ahala, aberastasun-kontzentrazioa handitzen dela kohorte zaharrenen artean.

Ondorengotza-zergek, aukera onena diru-bilketa hobetzeko

Txostenean, erakundeak ondorioztatu du ondo diseinatutako ondorengotza-zergek diru-sarrerak handitzen eta ekitatea hobetzen lagun dezaketela, beste aukera batzuek baino administrazio-kostu eta efizientzia-kostu txikiagoekin.

“ELGAko herrialde gehienek oinordetzen gaineko zergak biltzen dituzten arren, oinordetza horiek izan lezaketen baino eginkizun mugatuagoa dute diru-sarrerak lortzeko eta desberdintasunei aurre egiteko orduan, diseinatutako moduagatik”, esan du Pascal Saint-Amans Zerga Politika eta Administrazioko ELGEko Zentroko zuzendariak.

Gainera, ELGAk adierazi du zerga horiek eragin negatiboa izan dezaketela familia-enpresetako ondorengotzetan, baina, aldi berean, murriztu egin daitezkeela kualifikazio gutxiagoko oinordekoei kapitala oker esleitzeko arriskuak.

Bestalde, mota horretako zergek ondarearen gaineko beste zerga mota batzuekin alderatuta administrazio-abantaila batzuk ere badituztela adierazi du, bereziki urtero biltzen direnekin alderatuta.

Egilea Andoni Beitia