Espainiako Gobernuak eta, zehazki, Jose Luis Escriva Gizarte Segurantzako ministroak pentsioen eta autonomoen kotizazioen inguruan dituzten planek erantzun handia ematen ari dira. Asteazkenean, beren konturako langileek hilero ordaintzen dituzten kuoten tarte berriak zirkulazioan jarri ziren – Aurkezpen ofizialik gabe –. Atzo, Exekutiboak pentsioak erreformatzeko dituen planen zirriborro baten berri eman zuen Efek. Estatuko Gobernuak bere jarrera baieztatu eta zehaztu ezean, musikak ez du ondo jotzen kaltetutako kolektiboentzat. Autonomoen kasuan, kritika hori indartu egin da, gainera, kobidaren ondorioz jarduera ohiz kanpo eteteko mekanismoa berritzeari buruzko ziurgabetasunagatik; izan ere, maiatzaren 31n iraungiko da, baina gaur egun ez da luzapenik berretsi.

Autonomoen elkarteak Escrivaren proposamenaren aurka agertu ziren atzo. Oro har, uste dute hileko kuotak oso handiak direla eta, batez ere, “Zentzugabekeriatzat” jotzen dute horiek aplikatzeko aldi iragankor bat ezartzea. Beren konturako langileen ustez, ezin da hainbeste itxaron beren borroka-zaldi nagusietako bat konpontzeko: diru-sarreren arabera kotizatzea. Une honetan, hileko gutxieneko kuota 286 eurokoa da, eta gehienekoa, 1.233 eurokoa.

Ministerioak proposatu du bi alderdiak 90 eta 1.220 eurokoak izatea 2030ean, baina mekanismo berria ez litzateke 2023ra arte hasiko, eta epe iragankorraren lehen fasean kuota 200 eurokoa izango litzateke. Silvia Martinez Langile Autonomoen Batasuneko (UPTA) idazkari nagusia “haserre” agertu da autonomoek “prentsaren bidez” ezagutu duten proposamen bat dela eta. Bere ustez, erregularizazio prozesua bederatzi urtez luzatzea “erokeria” da eta kotizazio tarteek “ez dute zerikusirik mahai gainean zeuden eskaerekin”.

“Orain oso gutxi fakturatzen ari den jendea dagoenez, edo ez du ezer fakturatzen, iazko martxotik itxita dagoelako, hau astakeria santua da. Ezohiko jarduera eteten ez bada, negozio asko egongo dira kaltetuta, eta pertsiana behin betiko jaitsiko da. Gainera, erregularizazioa gerorako uzten badute, gutxi iruditzen zait hecatombe deitzea “, azpimarratu du Silvia Martinezek. Euskadiko Autonomoen Elkarteak (ABAT), Odei Gonzalez idazkari nagusiak, ez du begi txarrez ikusten hilean 90 euroko gutxieneko kuota, baina “premiaz” jokatu behar dela azpimarratu du.

“Autonomoak administrazioaren laguntza behar du, ez da jasotzen ari eta horrelako egoera batean ipso de facto jokatu beharko litzateke. Hiltzen ari den guztia noiz hilko zain al daude? “, kritikatu zuen. Gaineratu duenez, kolektiboa “ilarako azkena” bezala sentitzen da, “Balio sozial gutxiko erakundea” bezala, eta politikariak hauteskundeetan baino ez dira adosten.

Hori horrela, Gonzalezek “diru sarrerarik ez duten autonomoei orain laguntzea” eskatu zion Espainiako Gobernuari, bi egunetik behin ez dietelako lanik egiten uzten edo oztopo gehiago jartzen dizkietelako “, eta, gainera, ziurgabetasuna, langabezia eta erosteko ahalmenaren galera etxeetako kontsumoa geldiarazten ari dira. Espainiako Gobernuak ezohiko jarduera etetea luzatuko duen argitu ez izana ere gaitzetsi zuen ABATeko idazkari nagusiak.

Bestalde, Lorenzo Amor Langile Autonomoen Elkarteen Federazioko (ata) presidenteak uko egin zion Gobernuak autonomoen benetako diru-sarrerak kotizatzeko egindako proposamenari, “Gaizki diseinatuta” dagoela iritzita. “Atzo baino urrunago gaude gaur Jaurlaritzarekin dugun akordiotik”, deitoratu du Amorek komunikabideei igorritako mezu batean, eta proposamena solaskide sozialei bidali izana kritikatu du, ez autonomoen elkarteei.

Patronalak ez du babestuko

Araua aplikatzen den lehen urtean 3.000 euroko etekin garbia duen autonomo batek kuotetan 2.400 euro ordaintzea edo, ekitaldiaren amaieran, 37.000 euroko errendimendua duen autonomo batek 49.000 euroko etekinaren erdia kotizatzea “erokeria” dela uste du Amorrek. Proposamen horrek “ez du patronalaren babesa izango, ezta autonomoen erakunde handienaren babesa ere”, ohartarazi du, eta Espainiako Gobernuari akordio “posible” bat mahai gainean jartzeko eskatu dio, “Bidezkoak, orekatuak eta bizi ditugun garaiekin bat datozenak”. Halaber, epeak laburtzeko beharra azpimarratu zuen, eta norberaren konturako langileek hiru urte barru benetako diru-sarrerengatik kotizatzea.

Pentsioen errebalorizazio-formula berriari dagokionez, Gobernu zentralak ezartzen du urte bakoitzeko urtarrilaren 1ean igoko direla, “Aurreko ekitaldian erregistratutako batez besteko inflazioaren arabera”, eta izoztuta geratuko direla KPIa negatiboa bada, baina horrek ez du esan nahi erosteko ahalmena galduko denik.

Efek eskuratu duen zirriborroaren arabera, Gobernuak proposatzen duen pentsio-erreformaren arabera, bost urtean behin eta eragile sozialekin batera, errebalorizazioaren ondorioak ebaluatu behar dira, eta Toledoko Itunari jarduera-proposamen bat helarazi behar zaio, “Desbideratzeren bat zuzendu beharko balitz pentsioen erosahalmenari eusteko”.

Hala, Gizarte Segurantzako Ministerioak eragile sozialekin negoziatzen jarraitzen duen zirriborroan, Gobernuak PPren 2013ko erreformaren pentsioen errebalorizazio-indizea (IRP) indargabetzea proposatu du, bai eta haren iraunkortasun-faktorea ere, eta horren ordez, “Belaunaldien arteko ekitate-mekanismo berri bat, 2027tik aurrera jardungo duena”.

Proposamenaren arabera, zigorrak gogortu egiten dira legezko adinera iritsi baino 24 edo 23 hilabete lehenago erretiratzen direnentzat, baita bete baino 1, 2 edo 3 hilabete lehenago erretiratzen direnentzat ere; gainerako bitarteko kasuetarako, berriz, arindu egiten dira. Nahitaezko erretiro aurreratuari dagokionez – Arrazoi objektiboengatik edo borondatez lan-kontratua azkendu denean ere eskuratu ahal izango da –, zirriborroak planteatzen du koefiziente murriztaileak aurrerapen-hilabete bakoitzeko aplikatuko direla, eta ez hiruhileko bakoitzeko.

Egilea Andoni Beitia