XABIER IRAOLA, Enba sindikatuaren koordinatzailea

Ekoizleekin egin ohi ditudan bileretan, beldarrezko makineriaren figurara jotzen dut, administrazio guztiek berezkoa duten makineria burokratikoaren funtzionamendua irudikatzeko. Izan ere, administrazio horiek, beren tamaina eta pisuagatik, mantso eta trakets egiten dute aurrera, eta ia hautemanezina da geldirik edo mugimenduan dagoen, nahiz eta errealitate gordinak erakusten digun, behin eta berriz, makineriak aurrera egiten duela, atsedenik gabe, lurrari hobeto egokituta eta lurrari hobeto egokituta.

Makineria burokratikoak, normalean, urrun hasten du bere ibilbidea, Europa erdialdean, Europako erakundeen egoitza duten Belgikako lurretan, eta motorra berotzen hasten da herritarren partaidetzarako galdera, inkesta eta ekimen batzuekin, non, asmo oneko lau partikular baino gehiago, gizarte zibil antolatua osatzen duten entitateen jarraitzaileak (elkarteak, lobbyak, klusterrak, enpresak, GKEak, ekologistak, etab.) beren ikuspuntuak gutxiago inposatzeko iraultzen diren. Une honetan, nire lagun Xabier ekoizleak berarekin ez doazen gaietan ez sartzea erabaki du.

Jarraian, europar instantziek, inkesta horren ondorioetan oinarrituz, gutxienez beren jatorrizko ideien aldeko iritzietan oinarrituz (ideia horiek ez ziren ausartzen argitara ateratzen herri-legitimazioaren berniza eman gabe), orokortasun handien eta bost gogorren hitz sorta bat idazten dute, Liburu Zuria deitzen diotenak, eta ez dakit orokortzeko edo zer ematen duen, baina oso urrun geratzen da gogoetetatik, oso urrun geratzen da, eta oso urrun geratzen da. Une honetan, nire lagun Xabier, ekoizlea, zuri geratzen da, zer pentsatu ez dakiela, bere jakintza leialaren arabera, eragiten ez dion hainbesteko orokortasunaren aurrean.

Europar Batasuneko funtzionarioen makromunduaren barruan dagokion unitateko buruak bere mendekoei dei egiten die, eta haien artean erabakitzen dute zuzentarau bat izan litekeenaren ildo orokorrak finkatzen dituzten lanei ekitea. Zuzentarau hori, Europar Batasuneko estatu kideetan nahitaez eta zuzenean aplikatu behar ez denez, arloko teknikariek, legegileek, politikariek eta Erkidegoko ekosistemako gainerako faunek jorratzen dute, nolabaiteko distantziarekin, eta pentsatzen dute azken erantzukizuna beren estatu autonomikoetako gobernuen esku geratuko dela. Une honetan, nire lagun Xabierrek, ekoizleak, hizkuntza komunitarioarekin abailduta, gaiaz libratzen du, urruneko Europa baino txorrotxio bat gehiago dela pentsatuz, Jainkoari esker, honaino inoiz iritsiko ez dena.

Arlo horretako ministerioko idazkariordeak, agintaldiaren hasieran, ministroaren kabineteko burua aurkezten duenean, onartu gabe dauden gaien eta legegintza-proiektuen zerrenda aurkezten du, eta horien artean dago, nola ez, hutsei buruzko Erkidegoko Zuzentarauaren transposizioa Estatuko legeriara. Ministerioaren makineria arauaren enegarren zirriborroarekin abiatzen da, kontseiluek, aholku-batzordeek eta administrazio-sareak dituen gainerako foroek amaigabeko bueltak eman ondoren, eta hilabete asko igaro ondoren, izapidetzeari buruzko nozioa ere galarazten digutelarik, ministroen kontseiluak legegintza-proiektua onartzen du, Gorteetara bidaltzen du, eta izapide korapilatsu baten ondoren, azkenean, onartu egiten da. Handik egun gutxira, lege ospetsua, errege-dekretua edo haren arau-maila BOEn argitaratzen da. Une honetan, nire lagun Xabierrek, ekoizleak, bekozko iluna jarri dio, otsoari belarriak ikusten eta bere ustiategian izan ditzakeen kalteez kezkatzen hasi delako.

Xabierrek telefonoa hartu du, bere agendako kontaktu guztiei aurpegiratu die beste batzuek onartu duten legedi horren ondorioengatik, ez ahaztu errua beti beste batzuena dela, baina askoz lasaiago geratzen da erantzuten diotenean arau hori ez dela hemen aplikatuko eta, hala badagokio, autonomia-erkidegoan ukitua izango dela (eskuila, Alfonso Guerra ezkutuak esango lukeena), hurbilen dagoen errealitatera egokitzeko. Esaten nuen, ezagutzen nau, gure agintariek ezin gintuztela zintzilik utzi. Koitadu gaixoa.

Handik hilabete batzuetara, ez da uste asko sukaldean eserita daudenik, etxeko atea ixten dutenean, eta ondo jantzitako pertsona batekin topo egiten duenik. Pertsona horrek dio administrazioko teknikari bat dela, eta bisitatzera joaten zaiola dagokion araudia behar bezala betetzen dela egiaztatzera, eta zehapen-espediente bat irekitzeko, araudi horretan ez-betetzeren bat egonez gero. Araudi hori Bruselan hasi zen, oso urrun, duela urte asko, eta, hain zuzen ere, Komunitate arteko urrats amaigabeen bidez, Liburu Zuriaren bidez jarraitu zuen.

Urrun eta bere errealitatetik at ikusten zena, berandu baino lehen, bere etxeko atean aurkitzen da, hutsarteen aldizkari ofizialak ematen duen indar guztiarekin, indarrean eta ahaltsuarekin gainera, arrazoiz kargatutako administrazioko funtzionarien taldea, beren ustez mahuka sorbaldan hartzen duten anarkikoak bidean sartzeko irrikaz.

Xabier agertzen den lekuan, jar ezazu zure izena, baldin eta zu nekazaritza-ekoizlea bazara, edo, bestela, beste edozein ekoizleren izena, baina jarrera hori igaroa eta inozoa da, ezintasun organikoaz eta sektore-erantzunik ezaz hornitua, lehen sektore ekoizleak bizi duen errealitate triste baina sarria da, nekazaria, abeltzaintza edo basogintza izan, maila anitzeko administrazioaren makineria ahalguztidunaren aurrean, non, tamalez, arau, arau eta gainerako arau guztiak bakarrik ematen baitzaizkie.

Alderdi eta gai sektorial askotan gertatzen zaigu, hala nola animalien ongizatean, landare- eta/edo animalia-osasunean, klima-aldaketari buruzko helburuetan, uren kutsadura lausoan, fauna basatiaren erregulazioan, elikagaien etiketatze-politikan, berotegi-efektuko gasetan, ekoizpenari aplika dakizkiokeen teknologiei buruzko erabakietan, bioerregaietan, energia berriztagarriei buruzko helburuetan, ongarritzeetan, fitosanitarioetan, eta abarretan. Halaber, aztertzen badugu zer dosi ematen dizkiok ez duten benetan sektore jakin bat.

Berandu eta gaizki iristen garenean, pataleta eta pankarta erabil ditzakegu, trebetasunez erabiltzen ere jakin behar baita, baina lehen esan dudan bezala, lehen sektoreak aurre egin behar dien erronkak hain dira handiak, ezen ez baitzaigu nahikoa duela 20 urteko lanabesekin eta lan egiteko moduekin, eta inoiz baino beharrezkoagoa da egungo, etorkizuneko eta etorkizuneko egoerak eskatzen dizkigun tresnak, trebetasunak eta moduak eskura izatea.

Aste honetan bertan, mahai gainean dugu hitz egiten ari naizenaren adibide nabarmen bat, Sánchez presidenteak España 2050 Plana aurkezten duenean. Plan horretan, gai eta planteamendu askoren artean, klima-aldaketari buruz hitz egiten da, eta aldaketa hori elikadura-dietarekin lotzen da finki, eta nork nahi ez duen bezala, haragiaren ahorakina murrizteko beharra planteatzen da.

Zer egingo dugu, egingo dugu, lehen sektoretik, protesta puntualaz harago, honelako artikuluren bat eta beste jarduketa txikiago batzuk? Beldur naiz, berriro ere, ezer ez ote den. Hori bai, gure abeltzaintza-ustiategiei, gure bizimoduari eta lan-moduari eragiten dieten erabakiak hartzen direnean, eskuak burura botako ditugu, baina, tamalez, beranduegi izango da.

Amaitzeko, deskribatutako egoeraren batean zaudenean, gogora ezazu beldar-makina.

Egilea Andoni Beitia