Enplegua berreskuratzea errealitate bat da. Baina pandemiaren ondorioek Nafarroako Gobernuak berak kezka handienarekin ikusten duen lan-merkatu bati eusten diote. Izan ere, desberdintasunak areagotu egin dira eta emakumeek gizonek baino arazo gehiago dituzte gaur egun; gazteek sufritzen dute prekarietatearen gurpiletik ateratzeko, 21.000 pertsona gehiago daude duela urtebete lanik egiten ez dutenak, eta, hala egiten dutenen artean, gero eta gehiago dira “soldatapeko pobreak”.

“Lan-egonkortasunak ere ez ditu objektiboki duinak diren baldintzak bermatzen”, azaldu du Errealitate Sozialaren Behatokiak maiatzeko datuak aztertzen dituen Nafarroako lan-merkatuari buruzko azken txostenean. Hilabete honetan, 9.827 pertsonak, % 24 inguruk, bi urte baino gehiago zeramatzaten lanik egin gabe. Eta 11.301 langilek 12 eta 24 hilabete bitartean daramatzate egoera berean. “Oso kopuru altua da”, onartu du Nafarroako Gobernuak. Azken urtean, iraupen luzeko langabeziak % 70 inguru egin du gora; neurri batean, ERTEek arindu dute gorakada hori, baina gero eta biztanle gehiagok zailtasunak dituzte lan-merkatu aldakor batean lekua aurkitzeko.
“Automatizazio prozesuek aurrera egiten jarrai dezaten, lan munduaren barruko arrakalak zabaldu egiten dira. Eta hazten jarraituko dute “, azaldu du Errealitate Sozialaren Behatokiak. Izan ere, azken hilabeteetako susperraldia gizonezkoen eta espainiar jatorriko enpleguan oinarritu da, langabeziaren datuek erakusten dutenez: % 11 jaitsi da gizonen artean, eta % 2 baino ez emakumeen artean. % 8,9 jaitsi da Espainiako nazionalitatea dutenen artean, eta % 4,5 igo da atzerritarren artean.

Bilakaera hain desberdin horiei enpleguak gazteen artean duen portaera gehitu dakieke, eta horrek “kolektibo jakin batzuen ahultasun-egoera” berresten du; horrela, “Langabeziak gero eta aurpegi ezagunagoa du: emakume etorkina, nahiko gaztea eta prestakuntza gutxikoa”. Izan ere, langabe guztien % 71k oinarrizko ikasketak baino ez ditu.

Erretratu orokor hori 38.000 kasu baino gehiagotan gauzatzen da, 2013ko langabeen errekorretik oso urrun (56.000 pertsona baino gehiago zeuden langabezian urte haren hasieran). Eta milaka pertsona ere hartzen ditu, “Ziurgabetasun iraunkorreko baldintzetan aldi baterako kontratua egin ostean, aldi baterako kontratua kateatzen dutenak”.
Errealitate Sozialaren Behatokiak azaldu duenez, ” % 40tik gorako ehunekoa zazpi egun baino gutxiagoko kontratuak dira”, eta kopuru horrek “oso polarizatuta dagoen lan-merkatuaren ideia” ematen du.

Beste arlo batzuetan bezala, pandemiak urteetako joerak bizkortu ditu eta intentsitate bereziz kondentsatu ditu. “Laugarren iraultza industriala, telelanaren gorakada, langabeziaren gorakada, plataformen ekonomiaren dualtasuna eta sindikatuen boterea dira kontuan hartu beharreko gaietako batzuk”.

Egilea Andoni Beitia