Eusko Jaurlaritzak ez du pasatzen utziko datozen urteetako “aurrekaririk gabeko aukera”, pandemiaren krisia gainditzeko eta ekonomia eraldatzeko baliabide publikoak bideratzeko. Eusko Jaurlaritzaren Kontseiluak atzo onartu zituen 2022ko Aurrekontuaren gidalerroak; izan ere, urte horretan BPGk, ekitaldi honetako aurrerapena batu ostean, galdutako eremu guztia berreskuratuko du.
Kontuen ardatz nagusia “asmo handiko inbertsio-plana” izango da, eta, susperraldi ekonomikotik harago, herrialdeak aurre egin beharreko hiru trantsizio handiak bultzatuko ditu: teknologikoa eta digitala, energetikoa eta soziosanitarioa. Hala azaldu zuen atzo Pedro Azpiazu Ekonomia eta Ogasun sailburuak Gobernu Kontseiluaren osteko prentsaurrekoan.
Next Generation EU funtsen eta gastu arauen erlaxazioak “aurrekaririk gabeko aukera leiho” bat ireki du, “Inbertsio publikoa 2023ra arte maximizatzea eskatzen duena”. Kanpoko bi gai horiei Eusko Jaurlaritzaren egoera ekonomiko ona gehitu behar zaie; izan ere, Eusko Jaurlaritzak bere baliabideen destinoa doitu ahal izango du, eta baliabide horiek produkzio-ehunaren aurrerapena erraztera bideratu ahal izango ditu, jokaleku lehiakorrago baina jasangarriago berri baterantz.
Azpiazuren esanetan, Euskadik aurrekontuetan duen “egonkortasuna” Jaurlaritzak azken urteotan garatu duen “finantza estrategiaren emaitza da”. Gastuaren eta zorpetze-politikaren zuhurtziak tentsioak ezabatzen ditu 2023rako, Europar Batasunak zorraren eta defizitaren kortsea berriro estutuko baitu.
“BPGren hazkunde handia”, 2022ko aurrekontuek izango dituzten baliabideak ezagutu gabe, Kontseiluak koadro makroekonomikoa onartu zuen, oinarri izango dena. Datu ezagunak dira. Gaurko aurreikuspenen arabera, EAEko Barne Produktu Gordina % 6,7 haziko da aurten, eta % 5,7 datorren urtean. Beraz, 2020ko beherakada osoa berreskuratuko da, kodeak sortu zuen -% 9,5eko zulo historikoa.
Hala ere, Azpiazuk duela aste batzuk ohartarazi zuen aurreikuspenak gorantz berrikus daitezkeela datuek egungo dinamismoa erakusten jarraitzen badute. Ekonomia sailburuak atzo azpimarratu zuenez, martxoko estatistikek “hazkunde handia” aurreikusten dute bigarren hiruhilekorako, “Batez ere industrian”.
Datorren urteko aurrekontuaren azken zenbatekoa ekonomiaren bilakaeraren araberakoa izango da, eta urriko Finantzen Euskal Kontseiluaren ondoren ezarriko da; orduan, datu fidagarriak egongo dira foru-ogasunen bilketaren portaerari eta BPGd-ari buruz. Ekonomiak une honetan aurreikusitakoa baino gehiago hobetzen badu, Jaurlaritzak, aldundiek eta udalek baliabide gehiago izango dituzte datorren urtean herrialdearen eraldaketaren erronkari aurre egiteko, baina potentziala garrantzitsua da gaur egungo aurreikuspenekin.
Inbertsio-potentziala handia izango da, eta zenbatekoa kalkulatzeko, bigarren hiruhileko honetako ekonomiaren bilakaerari erreparatzen zaio. Datu hori izango da udaren ostean makinan sartuko den aldagaietako bat, oraingoz bi ziurtasun dituen aurrekontu proiektua definitzeko. Ekonomiaren susperraldian eta eraldaketan jarriko dute arreta, eta Eusko Jaurlaritzak beharrezko botoak ditu martxan jartzeko.
Baliabide gehiago egongo direla ere badakigu, baina, zenbat handituko da inbertsioa? Datu hori dagoeneko ezagutzea “gustatuko” litzaiokeela onartu du sailburuak, baina oraindik gai horiek doitu arte itxaron beharko da, puzzlearekin bat etor daitezen.
Aurrekontuen zeharkako beste ardatz bat genero-ikuspegia izango da, kontu publikoen gidaliburuetako bat izatetik politika guztietan presente egotera pasako baita.
Kalkuluen arabera, aurrekontu proiektua urriaren 26an onartuko dute Gobernu Kontseiluan, eta, ondoren, Legebiltzarrean tramitatzen hasiko dira; izan ere, abenduan onartuko dute, EAJ-PSEren gehiengo osoari esker.