Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak asteartean, ekainak 15, euskal hiriburuetan eta udalerrietan deitutako mobilizazioetan parte hartzeko deia egin du, pandemiaren garaian zahartzaroari egindako tratu txarrak salatzeko eta pentsio publikoak defendatzeko.
Hala jakinarazi diete elkarretaratzeetan bildutakoei, 2018ko urtarriletik astelehenero egiten ari diren mobilizazioetan. Protesta horien arrazoia ekainaren 15ean Zahartzaroan Abusua eta Tratu txarrak Kontzientziaz Hartzeko Munduko Eguna ospatzea da. Egun hori Nazio Batuen Erakundeak 2006an ezarri zuen, herritarrak sentsibilizatzeko eta munduko herrialde guztietan adin nagusiko askok pairatzen dituzten bidegabekeriak eta sufrimenduak salatzeko.
Egun horretarako aurreikusitako mobilizazioekin bat egiteko deia egin du pentsiodunen plataformak, bereziki Bizkaiko ezkerraldean aurreikusitakoekin, eta adierazi du “keinu horrekin batu” nahi dituztela “herri-tradizioak, gure lan-bizitzan egindako lanaren balioa, pentsiodunen kolektiboaren eskaerak eta pertsona gisa merezi dugun errespetua”.
Zentzu horretan, 2018ko urtarrilean mobilizazioak hasi zituztenean ezin zutela imajinatu aldarrikapen-ekintza hori “adinekoei eragiten dieten hainbeste nahigaberen eta laidoren aurkako mugimendu globala” izango zela gaineratu dute.
Bere ustez, mobilizazioek “eskubideak eta askatasunak berreskuratzen” lagundu dute, “Osasuna, hezkuntza eta pentsioak bezalako oinarrizko zerbitzuak indartzen”.
Hala ere, “Gehiago eta hobeto bizitzea, laguntza pertsonalizatua edo zainketen ekonomia, besteak beste, gainerako belaunaldiekin partekatu beharreko lorpenak dira”. Horretarako, “Edozein pertsonaren aurkako indarkeria eta diskriminazio mota oro baztertu behar da, bai haurtzaroan, bai gaztaroan, bai helduaroan edo zahartzaroan”.
Testuinguru horretan, “Pentsio minimoak edo batez ere alargunei eragiten dien genero arrakala abusu eta tratu txarren beste modu bat dira zahartzaroan”, plataformaren arabera.
Bere iritziz, beste mehatxu bat pentsio pribatuak (BGAE) ezartzen “laguntzea” da, pentsio publikoen kaltetan. “Bidegabekeria” horiek saihesteko eta desberdintasun sozialak murrizteko, “Gutxieneko pentsioa gutxieneko soldatarekin parekatzetik hasi behar da”.
Adinekoei emandako tratuaren salaketaren barruan, mugimenduko ordezkariek ekainaren 15aren harira argitara eman duten komunikatuaren zati bat irakurri dute. Bertan, “Edadismoa” delakoak gero eta pisu handiagoa duela salatu dute. Haien ustez, gizartean dagoen edadismoak “adinekoak mespretxatzea esan nahi du, baztertu, diskriminatu, isolatu, baztertu eta baztertu egiten ditu bizitzaren azken fasean dauden pertsonak”.
Gainera, “Adierazpide ugari” ditu, eta pandemia deklaratu zutenetik, delitu gisa aplikatu dute egoitza geriatrikoetan, tanatorio bihurtuta, ospitaleetan adinekoak ZIUn sartzea baztertzen zuten bitartean.
Bere ustez, edadismoa “administrazioarekin eta banketxeekin egiten diren gestioetan eten digitala zabaltzea eta duintasuna eta errespetua galtzea da, adinekoak infantilizatuz”. “Edadismoa gizartearen sektorerik ahulena zigortzea da, ongizate kolektiboari hainbeste lagundu diolako, bizitzako azken urteei aurre egin ahal izateko bizirauteko baliabide nahikorik gabe”, gaineratu dute.
Bestalde, Bizkaiko Egoitzetan bizi diren Adinekoen Senideen Elkarteak bat egin du astearte honetan aurreikusitako mobilizazioekin, ohar baten bidez, eta EAEko hiriburuetan eta udalerrietan iragarritako deialdiekin bat egiteko deia egin diote.
Komunikatu horretan, babestuk salatu du pandemiak iraun bitartean adinekoek “tratu txar instituzionalak” jasan dituztela “egoitzetan”. Bere ustez, egoitza-zentro horiek barneratze-zentroak eta kutsatze-gune iraunkorrak izan dira egoiliarrentzat eta langileentzat, “Utzikeriagatik, murrizketengatik eta inprobisazioagatik”.
Horren harira, ohartarazi dute “tratu txarrak” ere badirela, “Lan bizitza baten ostean milaka pertsonak pairatzen dituzten miseria pentsioak”, “Aitortu gabeko edo prekarioko bizitza baten ostean, batez ere emakumeak”.
Tratu txarrak dira, halaber, “Zerbitzu publikoetan aplikatzen jarraitzen diren murrizketak, batez ere osasun zerbitzuetan eta arreta eta zaintza zerbitzuetan, zerbitzuen kalitatea, arreta pertsonal egokia izateko aukerak eta lan-baldintzak murriztu baitituzte”.
Zentzu horretan, Bizkaiko egoiliarren senideen elkartearentzat, “Adineko pertsona eta pentsiodun askok ezin dute beren etxea bizigarritasun-baldintzetan mantendu”, eta tratu txarrak ere badira, gaineratu dutenez, “Argiaren ordainagiria akziodun batzuen onurarako handitu da, pobrezia energetikoaren hazkunde esponentzialaren kontura”.