Alokairuak administratiboki mugatzeak, hasiera batean, mesede egin diezaieke maizterrei, baina epe luzera kalte egiten die, etxebizitza asko merkatura ateratzea eragozten duelako eta eskasia horrek prezioak garestitzen dituelako, ELGAren arabera.

Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundearen (ELGA) ohartarazpenetako bat da hori, etxebizitza eskuragarriaren alde egiteko moduari buruz astelehen honetan aurkeztutako ikerketa batean, eta alokairuaren merkatuaren estutasuna eta horrek dakartzan arazo ekonomikoak aipatzen ditu.

Espainiako Estatuko egoerari buruz, Luiz de Mello ELGAko Ekonomia Saileko ikerketa zuzendariak Eferi azpimarratu dio alokairuei mugak jartzea “bere kostuak dituen aukera” dela, “Epe luzera ez dituelako maizterrak babesten”.

“Badira kostu berak sortzen ez dituzten beste aukera batzuk”, hala nola etxebizitza sozialen garapena, oso urriak baitira, baina horrek sektoreko inbertsio publikoa handitzea dakar, De Mellok azaldu duenez.

Horien analisia antzekoa da maizterrek etxegabetzeen aurrean dituzten babes-dispositiboekin, horiek ere distortsioak sor baititzakete jabeei eta inbertitzaileei beren ondasunak alokairuan jartzeko asmoa kentzen badiete, Justiziaren eta Administrazioaren aurrean babesgabetzat jotzen baitira, ez ordaintzearen arriskuari begira.

De Mellok azaldu duenez, “Krisi neurriak bereizi behar dira”, talde ahulenak babestea “oso garrantzitsua” denean, eta “eskaintza handitu dezaketen epe luzeko neurriak”, prezioak igotzea eragozteko.

Izan ere, azken urteotan arazoa da etxebizitzen prezioak gora egin duela nabarmen, eta horrek baliabide gutxien dituzten pertsonak eskuratzea zailtzen du.

Zenbaki errealetan, 90eko hamarkadatik aurrera prezioak % 100era igo dira zenbait herrialdetan. Estatuan oso azkar igo ziren 2000. urteko lehen urteetan, baina, ondoren, beherakada handia izan zuten finantza-krisiarekin.

2021. urteaz geroztik, etxebizitzako inbertsioa berriz ere aurrera egiten ari da, ELGAren osotasunean baino erritmo biziagoan.

Eta prezioen haustura larriagotzen ari da eskualdeka, presio hori bereziki nabarmena baita Madrilen eta Bartzelonan.

Etxebizitza eskuratzea bereziki zaila da Estatuan baliabide gutxiko pertsonentzat. Diru-sarrera gutxien dituen % 20ko taldean, % 46k gutxienez soldataren % 40 bideratu behar du etxebizitzara; ELGAn, berriz, % 35,2 da, batez beste.

Estatuan dago jabeen proportzio handiena ( % 75etik gora), ELGAko batez bestekoa baino nabarmen handiagoa ( % 70 inguru). Danimarkan, Austrian, Alemanian, Suitzan eta Kolonbian ehuneko hori ez da % 50era iristen.

Horrek esan nahi du alokairuaren merkatuaren pisua askoz ere murritzagoa dela eta askotan oztopo bat dela pertsonen lan-mugikortasunerako, eta ELGAk kezkaz ikusten du hori.

Batez ere -esan du Mellok- orain, krisiarekin, langileen zati batek bere jarduera utzi beharko du, turismoan adibidez, eta birmoldatu egin beharko du, beste eskualde batean maiz lan bat bilatzeko.

Izan ere, Estatuko bizitegi-mugikortasunaren tasa ( % 11,4) ELGAko herrialdeetako txikienetakoa da, batez beste % 17,5ekoa. Beste eskualde batera bizitzera joatea oso ohikoa den herrialdeen oso azpitik dago, Ameriketako Estatu Batuetan ( % 42,5) eta Australian ( % 48,9) gertatzen den bezala.

ELGAren ustez, Espainian etxebizitza sozialen eskasia, batez ere alokairukoa, esku hartu beharreko gabezietako bat da, eta horrek inbertsio publiko gehiago eskatzen du.

Egilea Andoni Beitia