Eraikuntzaren krisi gogorraren ondorioz, Corrugados Azpeitiako merkatua asko jaitsi zen Espainian, eta galera garrantzitsuak eragin zituen. Hori dela eta, Gallardo Taldeak Corrugados Azpeitiako langileak kaleratzea eta soldatak murriztea proposatu zuen.

Eusko Jaurlaritza eta Gipuzkoako Foru Aldundia enpresak iragarritako itxieraren aurka agertu dira. Gallardok nahiago du Getafeko lantegiaren alde egin Gipuzkoakoaren alde baino, nahiz eta Getafekoa itsasotik urrun egon, kanpo-merkatuari begira. Gatazka oso luzea izan da, eta Azpeitiko Udalaren eskumenak Corrugados berriro irekitzea eragotzi du.

Arantxa Tapiaren arabera, Azpeitiko alkatearena da erantzukizuna. Aldundiak deitoratu du galdutako aukera historikoa dela, 700 lanpostu baitzeuden jokoan

Uzkurtutako barrak fabrikatzean espezializatuta dago Corrugados Azpeitia S.L. (Gipuzkoa); labe elektrikoan altzairua galdatu eta beroan ijezten ditu piezak. Bere helburu nagusia produktuak ahalik eta zerbitzu-bermerik handienarekin hornitzea da, bezeroen eskakizunak betetzeko. Alfonso Gallardo Taldearen egoitza soziala Jerez de los Caballerosen (Badajoz) dago.

Alfonso Gallardo Taldea da enpresa-porrotaren eragile nagusia. Extremadurako enpresaburuak holding zabala du, eta lantegia Brasilgo Siderurgia Konpainia Nazionalari saltzeko zorian egon zen 2011ko udan.

Operazio hark porrot egin ondoren, ez da gai izan beste erosle bat aurkitzeko, ezta bideragarritasun-plan serio bat aurkezteko ere, itxiera saihesteko batzordearekin negoziazio bat lortzeko. Gallardok bideragarritasun plan txiki bat aurkeztu zuen, kaleratzeko langileak 400 izan beharrean 260 izan zitezen.

Enplegu Ministerioak 100era murriztu zituen kaleratzeak, aurreikusitako 140 kaleratzeen ordez, batez ere boluntarioak, eta Eusko Jaurlaritzak berak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak 5 milioi euroko mailegua eskaini zuten taldeak Azpeitiko lantegia ez ixteko hartutako konpromisoaren truke. Enpresak akordioa onartu zuen, baina batzordeak ez.

Adierazi behar da Gallardo Taldeko (Getafe eta Azpeitia) bi uzkurdura plantek izugarrizko eragina izan dutela sektore osoari eragiten dion eraikuntza geldialdiaren ondorioz.

Eraikuntzaren krisia

Eraikuntzaren krisi gogorra (hormigoizko elementuak indartzeko erabiltzen diren altzairuzko barrak), kanpoko merkatuetan lehiatu ahal izateko baldintzei buruzko eztabaida eta lan-erreformaren eragin negatiboa direla-eta, merkatu hori urteko 6 milioi tonatik milioi bat tonara jaitsi da Espainian, eta horrek galera handiak eragin ditu bi lantegietan. Gainera, Taldearen zorpetzea 1.000 milioi euro ingurukoa da, eta finantza-egoera oso delikatuan dago.

Lehenengo eskaintza egin eta hilabete gutxira, Gallardok proposatu zuen bideragarritasun plana ez zela nahikoa, eta beharrezkoa zela beste 60 langile kaleratzea eta soldatak % 35 jaistea, eta, lan-erreforma abian zela, kaleratzeak eta soldatak murriztea alde bakarretik aplikatu nahi izan zuen.

Horren aurrean, batzordeak borroka ulergarria baina eraginkortasun txikikoa egin zuen: laster ikusi zuen lan-kargarik gabeko enpresa batean greba mugagabean hasteak ez zuela inolako eraginik enpresaren Zuzendaritzan, baina bai kostu oso gogorra grebalarien familientzat.

Enpresak bere planteamendua koma bat aldatu gabe, grebalariek zazpi hilabeteko grebari eutsi zioten, eta, azkenean, Magistraturan lortu zuten kaleratzeak alde bakarretik aplikatzea eta soldatak jaistea saihestea, eta greba luzea bertan behera utzi zuen.

Langileei arrazoia ematen zien Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiaren epaia garaipen morala baino ez zen izan. Printzipioen adierazpen bat izan zen, eta ez zuen gaiaren funtsari buruzko iritzirik ematen.

Eusko Jaurlaritza eta Gipuzkoako Foru Aldundia enpresak iragarritako itxieraren aurka agertu dira dagoeneko. Batzordean dauden sindikatuek zenbait proposamen partzial egin dituzte dagoeneko: kaleratzeak borondatezkoak badira, soldatak jaistea baina ordainsariei bakarrik eragingo dietenak edo gehienez % 20ra jaistea.

Gallardok aditzera eman zuenez, nahiago du Getafeko lantegiaren alde egin Gipuzkoakoaren alde baino. Hala eta guztiz ere, barne-merkatu hondoratu batekin enpresaren salbazio-aukera bakarra kanpo-merkatura irtetea izanik, Getafe itsasotik oso urrun geratzen da, eta Azpeitikoa bezalako planta baten baldintzak, Pasaiako Portuaren bidez berehala kanpoaldera sartzen dena, ezin ordaindu daitekeen abantaila estrategikoa da. Hori da gaur egun oraindik negoziazioa posible egiten duena.

Hain gatazka luzearen ondoren, non alderdien arteko konfiantza-mailarik ez dagoen, agian arazoa konpontzeko eta itxiera saihesteko bide bakarra bitartekaritzaren aukera jokatzea izango da, administrazioek proposatuta: kanpoko talde batek premiazko salbazio-plan bat egin dezan proposatzea, alderdien artean beharrezko neurri guztiak adosteko epe bat ematea, eta enpresa eta batzorde ituna lortzen ez bada, bitartekariak ebatzita konpontzea gaia.

Corrugados Azpeitia 2013an itxi zuten, berriro martxan jartzeko. Eusko Jaurlaritzari eragiten zioten funtsezko bi baldintza zeuden. Lehenengoa Ingurumen Baimen Bateratua lortzea zen, aurrekoa berritzeko, iraungita baitzegoen. Ziurtagiri hori Lakuak ematen du, eta Arantxa Tapia Ekonomiaren Garapenerako sailburuak adierazi duenez, “sustatzaileak prest daude” beharrezkoak diren pausoak emateko, ingurumen arauak “zorroztasun osoz eta berme guztiekin betetzeko”.

Bigarren izapidea Azpeitiko Udalaren eskumena zen, eta, azken finean, Corrugados berriro irekitzea eragotzi du. Fabrikak altzairu uzkurtuzko barrak ekoizten ditu eraikuntzaren sektorerako, eta ijezketa-eremu bat eta labe-eremu bat ditu. 2013an itxi aurretik, biak hiri-ingurunean zeuden, baina urte horretan bertan Hiri Antolamenduko Plan Orokorra onetsi zen Azpeitian, Corrugados Azpeitiak okupatutako lursailen zati bat bizitegi-erabilerakotzat jotzen zuena.

Labeak kanpora eraman

Nagore Alkorta Gipuzkoako udalerriko alkateak jakinarazi duenez, jarduera Corrugadosera itzultzeko, CL (Cristian Lay) taldeak labeak udalerriaren kanpoaldean dagoen Trukutxora eraman behar zituen, bertan siderurgia-enpresak 2009an eraikitako pabiloi bat baitu. EAJk HAPOa aldatzeko botoak eskaini zizkion arren eta PSEk alkateari aldaketa hori egiteko eskatu zion arren, udal gobernuak uko egin dio baldintza hori aldatzeari.

Cristian Layko iturriek azaldu dutenez, jarduera lekuz aldatzeari ezin dio aurre egin, eta, gainera, lau eta sei urte bitartean atzeratuko du irekiera; aitzitik, labeak gaur egun dauden lekuan utzita, fabrika sei hilabete barru hasiko litzateke lanean.

Tapiaren arabera, EH Bilduko alkatearena da erantzukizuna, eta eremu horretan kutsagarriak izan daitezkeen industria jarduerei betoa jartzeko 2013ko hirigintza erreformari eustea leporatu dio. Erabaki hori EAJk ere babestu zuen bere garaian. Tapiaren arabera, Azpeitian “aberats berriak” dira, euren egoera ekonomikoa ona dela irizten baitute, “inguruan” eta “Gipuzkoako 7.000 langabeengan” pentsatu gabe.

Egungo egoera

Corrugados Azpeitia ez da berriro irekiko, udalak ez duelako laguntzarik ematen. Cristian Lay CL Extremadurako taldeak, Corrugados Azpeitiaren jabeak, iragarri zuenez, bertan behera utzi zuen Gipuzkoako lantegiaren jarduera berreskuratzeko asmoa; 700 lanpostu sortzea ekarriko zuen proiektu bat zuen, horietatik 200 zuzenak. Bere argudio nagusia da ezinezkoa dela labeen jarduera herrigunetik urrun dagoen leku batera eramatea, Azpeitiko Udalak eskatzen zuen bezala, inbertsio handia eskatuko lukeelako, eta, gainera, ekoizpenaren hasiera atzeratuko lukeelako.

Horrela, bi hilabete eta erdiko aldia amaitu da Azpeitiko EAJko udal-taldeak Corrugados berriro irekitzeko proiektu baten berri eman zuenetik. Extremadurako taldeak proiektu hori berretsi zuen, eta horrek Eusko Jaurlaritzaren eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren artean aurkako jarrerak eragin zituen. Izan ere, Eusko Jaurlaritzak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak lantegiaren jarduerara itzultzearen alde egin zuten, eta Azpeitiko Udalak, eragiketa horrekin ados egon arren, kokapen-aldaketa planteatu du.

Aldundiak deitoratu du galdutako aukera historikoa dela, 700 lanpostu baitzeuden jokoan, gainera, “industria-tradizio handiko” lurraldean. Etorkizunerako proiektua zen eskualdearentzat, eta Azpeitiko Udalaren esku zegoen hura martxan jartzea. Besteak beste, Gipuzkoan akordioak lortzeko aukerak horrelako gertakariekin islatu nahi direnak baino askoz handiagoak dira. Agian, hori da benetako arazoa.

Eragile ugari, jarrera kontrajarriak

Arantxa Tapia Ekonomiaren Garapenerako sailburuak uste du Corrugados Azpeitia berriro irekitzeko “proiektu bat” dagoela oraindik, eta Gipuzkoako udalari eskatu dio enpresarekin “argi eta garbi” hitz egin dezala, eta, planta martxan jartzea ezinezkoa dela uste badu, “behar bezala” azal dezala, baina “aukera bat galduko dugula” uste du. Gezurretan aritzea eta “gaiari ihes egitea” leporatu zion Nagore Alkorta EH Bilduko alkateari, “adierazpen gogorrak” erabili zituelako, erakundeen artean gertatutakoaren inguruan “akusazio faltsuak” ezin direla egin argudiatuta. Sailburuaren ustez, “garrantzitsuena” da “proiektu bat zegoela; oraindik ere proiektu bat dagoela”, eta, xehetasun gehiago behar izanez gero, Eusko Jaurlaritzak “iturrira jotzen du, enpresara”, “beti egon baita eskuragarri”. Azaldu duenez, bi erabaki “garrantzitsuren” menpe dago guztia, hala nola “enpresa horrek zer inbertsio egin behar dituen Ingurumen Sailburuordetzak eskatuko dizkion ingurumen baldintza guztiak bete ditzan”, eta, bestalde, “bete beharreko hirigintza baldintzak”. Haren ustez, “benetan borondatea egon izan balitz, irtenbidea aurkituko genukeen”, baina Azpeitiko Udalaren iritziz, “hirigintza azterketa” zuen dokumentuak “jarduera hori martxan jartzea eragozten zuen”. “Udalen autonomia” aitortu ostean, “hartzen ditugun erabakietan arduratsuak izatea” eskatu zuen.

EH Bilduk “gezurra” esatea egotzi dio sailburuari. “Corrugadoserako aurkeztu zen proiektua publiko egitera gonbidatzen zaituztegu. Gainerako guztia jendearen itxaropenekin jolastea da. Eta jateko gauzekin ez da jolasten”, esan du Unai Urruzuno koalizioko buruzagiak. “Tapia sailburuari entzun diogu nahita gezurra esaten. Gezurretan ari da. Eta oso jakitun da gezurretan ari dela, Corrugadosek ez baitu Azpeitiko lantegia berriro irekitzeko proposamen zehatzik aurkeztu”, gaineratu du. Haren ustez, dena ezker abertzaleari ospea kentzeko kanpaina baten parte da. Aste batzuk lehenago, EH Bildu jeltzaleen aurka oldartu zen Ertzaintzaren gehiegikerien salaketekin; Andoni Ortuzarren alderdiak, berriz, Batzokien aurkako erasoak geldiarazteko eskatu die haren ingurukoei, dagoeneko hogei bat baitira.

Azpeitiko ehunka herritarrek elkarretaratzea egin zuten Nagore Alkorta alkateak (EH Bildu) hartutako jarrera babesteko, CL Enpresa Taldeak Corrugados berriro irekitzeko iragarpenaren ostean ireki duen polemika instituzionalaren harira. Parte-hartzaileak, tartean alkatea bera, herriko plazan bildu ziren. Mobilizazioaren helburua “gezurrari, presio mediatikoari eta erasoei harresi bat jartzea” zen, Alkortaren ustez, eta “Corrugados auzian” defendatzen duen “jarrera” babestea.

Gipuzkoako PSE-EEren esanetan, Cristian Lay Taldeak Corrugados enpresaren Azpeitiko lantegia irekitzeari uko egin izana “galdutako aukera” bat da lurraldearentzat, eta Udalak “alternatibak negoziatzen saiatu” behar zuela uste du. Eneko Andueza Gipuzkoako PSE-EEko idazkari nagusiak ohar baten bidez deitoratu du lantegia ez dela jarduerara itzuliko, eta ez dituela “700 lanpostu” sortuko. Corrugadosek jarduera ekonomiko eta fiskal “handia” bultzatu behar zuen Urola Erdiko udalerrirako eta Gipuzkoako lurralde osorako. Anduezak azaldu duenez, PSE-EEk beti azpimarratu du Azpeitia bezalako udalerri batean enpleguak duen garrantzia, “% 8tik gorako langabezia eta 600 langabe baino gehiago baititu”. Sozialistek “ingurumenaren araudia betetzeko bermea bateratzearen alde” egin dute, eta erakundeek “batera lan egiteko” eskatu dute.

Egilea Admin