Automobilaren sektorea Europako industriaren harrotasuna da, eta automobilgintzari lotutako industria da, alde handiz, Euskadiko sektore garrantzitsuena eta Euskadiko ekonomian pisu handiena duena. Horregatik, kezkaz ikusten da osagai elektronikoen eskasia eragina izaten ari dela autoen fabrikazioan, bai Euskadin, bai Estatuan eta bai Europako kontinentean. Arazoa da txip elektronikorik ez egoteak mahai gainean jarri duela Europak Estatu Batuen eta Asiaren aurrean duen mendekotasuna, ia suizida, etorkizuneko automobilaren funtsezko bi elementutan: softwarea eta elektronika, batetik, eta bateria elektrikoak, bestetik.

Eta ibilgailuak ekoizteko beharrezkoak diren erdieroaleen edo mikrotxipen krisiari – Munduko % 81 Taiwanen eta Korean fabrikatzen da – Europako merkatu nagusien ahultasun handia gehitzen bazaio, egoera oso konplexua da euskal ekonomiaren lehen bi motorretako batentzat. Hasteko, Estatuan autoen fabrikazioa % 37,8 jaitsi da maiatzean, 2019ko hilabete berarekin alderatuta. Eta urteko kopuru metatuan, jaitsiera % 20 ingurukoa da.

Espainiako Estatua munduko zortzigarren auto ekoizlerik handiena da, baina duela urte erdi baino gehiagotik hona, mikrotxipik ez dagoenez, Espainiako lurraldean dauden lantegi gehienek, Mercedes eta Volkswagen euskal plantak barne, ekoizpena gelditu behar izan dute, eta arrazoi horrengatik LTE-ren bat aplikatu behar izan dute.

Nazioarteko eskaria handia denez, erdieroaleak fabrikatzeko gaitasunik eza Espainiako automobilen fabriketan ez ezik, Europa osokoetan ere ari da eragiten. Erritmoa osagaien erabilgarritasunera egokitzeko, geldialdiak eta atzerapenak egin dira lantegietako ekoizpen-lineen kadentzian.

Automobilgintzaren euskal industriak, Gasteizko Mercedesen (5.500 milioi euro) eta Nafarroako Volkswagenen (3.400 milioi euro fakturatu ditzake) salmentak kontuan hartu gabe – 2020an, bere urterik txarrena, 16.600 milioi euro, ikusten ari da espero zen errekuperazioa ( % 10, gutxienez) zatitu egin dela, neurri handi batean, ustekabeko arazo baten ondorioz: automobilgintzaren azken osagaietako txip elektroniko ugarienen eskasia.

Eta gaia ez da txikiagoa, Mercedesen (Gasteiz) eta Volkswagenen (Iruña) lantegiek ekoizpena gelditu behar izan dutelako, eta gertaera horrek ia berehala eragiten die Acicae klusterrean bildutako euskal hornitzaile nagusiei, lantegiek just-in Time egiten baitute lan.

Kobida murriztearen ondorioz, iaz jarduera eten egin zen automobilaren sektorean. Horren ondorioz, autoen fabrikatzaileek txipen erosketak murriztu zituzten, eta produktu horien beste eskatzaile batzuek, sakelako telefonoen, tableten, telebisten eta abarren ekoizleek, pandemiarekin, eskariari eutsi zioten. Orain, ekonomiaren susperraldiarekin, merkatuan ez dago txipik guztientzat, eta sektorean 2022ko ekainera arte eskasiak jarraituko duen beldur dira.

Sernautoko iturriek, Automobilgintzako Hornitzaileen Espainiako Elkarteak, aitortzen dutenez, “Txipen eta erdieroaleen urritasunak jarraitzen badu, eta horrek zuzenean eragiten badio automobilen fabrikazioari eta salmentari, horrek, logikoa denez, automobilgintzaren gainerako balio-kateari eragingo dio, osagaiak barne”.

Estatuko osagaien industria ahaltsuarentzat, arazo hori are ziurgabetasun handiagoa da automobilaren sektorean, baina ezin dituzte ondorioak kuantifikatu: “Ezin dugu zehaztu zein neurritan eragingo dien osagaien fabrikatzaileei, enpresek ez baitute merkataritza-informazioa partekatzen, lehia-arrazoiengatik, baina Sernautik uste dugu egoera horretan jarraituz gero, zalantzarik gabe eragina izango duela hornidura-katean”.

Bestalde, Acicae automobilgintzako euskal klusterrak adierazi duenez, “Orain merkatuan ziurgabetasun handia dago, baina erdieroaleen eskasiak ez die berdin eragiten fabrikatzaile guztiei, ezta merkatu guztiei ere, eta gure enpresak oso dibertsifikatuta daude, baina egoera konplexu bati gehitu beharreko arazoa da, automobilarena, alegia, baina are gehiago kezkatzen gaitu lehengaien prezioen gorakada handiak”.

Txipei dagokienez, sektoreko iturriek gogorarazi dute Espainiak gama ertain eta baxuko autoak egiten dituela, “Horiek baitira txipak gutxien txertatzen dituztenak eta, beraz, txipekiko mendekotasun txikiena dutenak, baina egia da gidatzeko ADAS laguntzak eta auto elektrikoa pixkanaka sartzeak txipen eskaria areagotzen ari dela, Europak fabrikatzen ez duen elementua”.

Hau, sektoreko iturrien arabera, automobilarekin lotutako Europako politika zalantzagarriaren adibide bat da, auto elektriko baten aldeko apustu itsu batekin, gero eta konektatuago dagoena, Amerika eta Asiarekiko mendekotasun kritikoa duena, softwarea iparramerikarra baita, Taiwango txipak eta Txinako bateriak.

Egilea Andoni Beitia