Etxe bakoitzeko batez besteko gastua, termino arruntetan, 31.498 eurokoa izan zen 2020an, hau da, aurreko urtean baino % 8,5 gutxiago, Eustat Euskal Estatistika Erakundeak egindako datuen arabera.

Eustatetik adierazi dutenez, emaitza horiek 19 kopak eragindako pandemiaren ondoriozko testuinguru sozial eta ekonomikoaren barruan aztertu behar dira, azken bosturtekoan Euskadiko familien gastuaren bilakaera goranzkoa izan baitzen.

Termino absolutuetan, kontsumoko gastu osoa 28.765 milioi eurora iritsi zen 2020an, hau da, 2019an baino % 8,3 gutxiago, eta bilakaera desberdinak izan ziren gastu-taldeetan.

Etxebizitzari, urari, elektrizitateari, gasari eta beste erregai batzuei egotz dakiekeen guztizko gastua % 3,4 igo zen, eta elikagaien eta alkoholik gabeko edarien gastua % 9,2 hazi zen.

Etxeetako alkoholdun edarien eta tabakoaren kontsumo-gastuak % 24,6 egin zuen gora 2019ko datuekin alderatuta, ziurrenik Ostalaritzako lokaletan egondako murrizketen ondorioz.

Gainerako gastu-taldeen guztizko gastuek behera egin zuten aurreko urtearekin alderatuta; horien artean, jatetxeetan eta hoteletan egindako gastua nabarmendu behar da, % 40,2ko jaitsierarekin; horrek esan nahi du gastu maila 1.377 milioi euro jaitsi zela 2020ko prezio arruntetan. Ondoren, aisialdiko eta kulturako gastuak daude, % 29,4ko beherakadarekin; Jantziak eta oinetakoak (-% 23,7) eta Garraioa (-% 22,1).

2019ko datuekin alderatuta, honako gastu hauek soilik igo ziren: edari alkoholdunak eta tabakoa ( % 24,4), elikagaiak eta alkoholik gabeko edariak ( % 9,0) eta etxebizitza, ura, elektrizitatea, gasa eta beste erregai batzuk ( % 3,2).

Jatetxeak, hotelak eta aisia, gehien murriztu ziren gastuak

Aldiz, aurreko urtearekin alderatuta, etxe bakoitzeko batez besteko gastu hauek murriztu ziren gehien: jatetxeak eta hotelak (-% 40,4), aisia eta kultura (-% 29,5), janzkera eta oinetakoak (-% 23,9), garraioa (-% 22,2) eta osasun-arloko gastua (-% 15,3).

Gastu-egiturari erreparatuta, EAEko familiek eutsi egin zioten 2020an etxebizitzan, uretan, elektrizitatean, gasean eta bestelako erregaietan egindako gastuari, horien artean pisu handiena zuena, gastu osoaren % 38,4, eta 4,4 puntu igo zen aurreko urtearekin alderatuta.

Bigarrenak, berriz, elikaduran eta alkoholik gabeko edarietan egindako gastua ( % 16,3) ere ehuneko 2,6 puntu igo zen aurreko aldiarekin alderatuta.

Bi taldeentzako gastuak familien aurrekontu osoaren erdia baino gehiago izan ziren 2020an, % 54,7ra iritsi ziren, eta 2019an, berriz, % 47,7.

Nabarmentzekoa da jatetxeetan eta hoteletan egindako gastuak familien guztizko aurrekontuan izan duen beherakada, aurrekontu osoaren % 7,1 izan baitzen, 2019ko % 10,9aren aldean, eta portzentajezko 3,8 puntuko galera izan zuen.

Aurreko urtearekin alderatuta, pisu-galera handiena izan zuen hurrengo taldea garraio-gastuena izan zen: 2019an, % 10,7 zen, eta 2020an, aurrekontu osoaren % 9,1.

Lurralde historikoen arabera, Arabako familiek Euskadiko kontsumo-gastu osoaren % 13,9 egin zuten 2020an, Bizkaiak gastuaren % 51,8 eta Gipuzkoak % 34,3.

Gipuzkoako familiek izan zuten etxeko batez besteko gasturik handiena (33.508 euro urtean, batez beste, etxe bakoitzeko), EAEko batez bestekoa baino % 6,4 handiagoa (31.498 euro), baina % 6,1 jaitsi zen lurraldeko etxeko batez besteko gastua 2019ko datuekin alderatuta.

Jaitsiera horren arrazoi nagusia izan zen jatetxeetan eta hoteletan (-% 40,2), aisialdian eta kulturan (-% 28,8), janzkeran eta oinetakoetan (-% 19,0) eta garraioetan (-% 13,5) egindako gastua jaitsi izana.

Aitzitik, etxeko batez besteko gastua handitu egin zen edari alkoholdunen eta tabakoaren kasuan ( % 54,9), elikagaien eta alkoholik gabeko edarien kasuan ( % 9,3) eta etxebizitzaren, uraren, elektrizitatearen, gasaren eta beste erregai batzuen kasuan ( % 4,8). Azken horrek du garrantzi handiena gastu-bolumenari dagokionez.

Bizkaian, etxeko batez besteko gastua 31.113 eurokoa izan zen, Euskadiko batez bestekoa baino % 1,2 txikiagoa. Aurreko urtearekin alderatuta, lurraldeko etxe bakoitzeko batez besteko gastua % 10,1 jaitsi zen.

Gipuzkoan bezala, jaitsiera horren arrazoi nagusiak honako hauek izan dira: jatetxeak eta hotelak (-% 41,9), jakiak eta oinetakoak (-% 29,9), Aisia eta kultura (-% 28,8) eta Garraioak (-% 26,2).

Alkola eta tabakoa gora egin dute

Halaber, honako talde hauek igo ziren: edari alkoholdunak eta tabakoa ( % 10,8), elikagaiak eta alkoholik gabeko edariak ( % 7,1), etxebizitza, ura, elektrizitatea, gasa eta beste erregai batzuk ( % 2,3) eta komunikazioak ( % 1,2).

Arabak, berriz, etxeko batez besteko gasturik txikiena izan zuen (28.580 euro), erkidegoko batez bestekoa baino % 9,3 txikiagoa, eta 2019ko datuarekin alderatuta, % 8,1 jaitsi zen.

Beste lurraldeetan bezala, gastuaren beherakada eragin zuten taldeak errepikatu ziren, hau da, jatetxeak eta hotelak (-% 34,7), Aisia eta kultura (-% 33,3), Garraioak (-% 30,4) eta Jantziak eta oinetakoak (-% 15,0).

2020an gora egin zuten gastu-taldeak honako hauek izan ziren, gastu-mailaren arabera: etxebizitza, ura, elektrizitatea, gasa eta beste erregai batzuk ( % 2,5), elikagaiak eta alkoholik gabeko edariak ( % 15,1), altzariak, etxeko gaiak eta etxeko ohiko mantentze-lanetarako gaiak ( % 3,8) eta alkoholdun edariak eta tabakoa ( % 16,2).

Etxeetako kontsumo-gastuaren zati gero eta esanguratsuago bat Internet bidez egiten da; 2020an, Euskadiko etxeetako gastu osoaren % 4,7 izan zen, eta 1.346 milioi eurora iritsi zen.

Internet bidez erositako ondasun eta zerbitzuen gastu-egituraren arabera, aisialdiko eta kulturako gastu-taldea % 21,7 izan zen, eta talde horren barruan ikus-entzunezkoen, argazkien eta informazioa prozesatzeko ekipoen gastua nabarmendu behar da. Ondoren, janariak eta alkoholik gabeko edariak ( % 17,8), Jantziak eta oinetakoak ( % 16,8) eta jatetxeak eta hotelak ( % 16,6).

Internet bidez erosketak egin dituzten familien ehunekoak gora egiten jarraitzen du 2016tik, eta 2020an Euskadiko etxe guztien % 38,8 ziren.

2020an Internet bidez erosi zuten euskal etxeek beren gastu osoaren % 10,1 egin zuten bitarteko horren bidez, eta batez beste 3.798 euro gastatu zituzten etxe bakoitzeko.

Familiaren tamainari dagokionez, kide bat duten familiek 20.459 euroko batez besteko gastua izan zuten 2020an, Euskadiko batez bestekoa baino % 54,0 handiagoa. Bi kide dituzten familien batez besteko gastua 15.623 eurokoa da pertsonako, eta batez bestekoa baino % 17,6 handiagoa da.

Aldiz, hiru kide (11.785 euro) eta lau kide eta gehiago (10.237 euro) dituzten familiak batez bestekoaren azpitik geratu ziren ( % 11,3 eta % 23,0, hurrenez hurren).

Etxeko diru-sarreren iturri nagusiari dagokionez, beren konturako lana eta jabetza- eta kapital-errentak diru-sarreren iturri nagusi dituzten etxeak izan ziren 2020an batez besteko gastu handiena izan zutenak, 38.895 eurorekin, Euskadiko etxeko batez besteko gastua baino % 23,3 handiagoa.

Ondoren, diru-sarreren iturri nagusia besteren konturako lana izan zuten etxeak zeuden, 33.810 eurorekin. Azkenik, etxe bakoitzeko batez besteko gastua 27.490 eurokoa izan zen, eta Euskadiko batez bestekoa baino % 12,8 txikiagoa, eta pentsioak, subsidioak eta bestelako prestazio eta diru-sarrera erregularrak diru-sarreren iturri nagusitzat izan zituzten familiak izan ziren.

Sostengatzaile nagusia 2020an aktibo zegoen familietan, etxeko batez besteko gastua 33.464 eurokoa izan zen, Euskadiko batez bestekoa baino % 6,2 handiagoa; sostengatzaile nagusia aktibo ez zegoen familietan, berriz, 28.227 eurokoa izan zen batez besteko gastua, batez bestekoa baino % 10,4 txikiagoa.

Egilea Andoni Beitia