“Etorkizuna iragartzeko modurik onena sortzea da”. Peter Druckerren esaldi hori, management modernoaren aitatzat eta enpresa-erakundeen eta negozioen arloko pentsalari garrantzitsuenetakotzat jotzen dena, baliagarri izan zaio Zenón Vázquez Elkargiko zuzendari nagusiari erakundea finantza-zerbitzu berriak emateko orduan jada dituen erronka interesgarriak modu argian laburbiltzeko, abal-jarduera alde batera utzi gabe, 2019an hasitako eraldaketa-prozesuaren barruan, zeina krisi ekonomikoak geldiarazi baitzuen.
Vazquezek Elkargik ostegun honetan Donostian egin zuen XXXI. Enpresa topaketan parte hartu zuen, enpresek ekonomia lurrunkor eta izugarri aldakorrean dituzten beharrizanei erantzuten dieten finantza zerbitzu berrien zerrenda bat egiteko. Ekitaldi horretan, erakundeak deialdi egiteko duen ahalmen handia erakutsi zuen, segurtasun arrazoiengatik pandemia eragiten ari den murrizketak gorabehera.
Elkargiren XXXI. Enpresa Topaketa normaltasunaren nolabaiteko susperraldiaren sinboloa izan zen, Gerra Zibilaz geroztik inoiz ezagutu den atzeraldi ekonomiko handienaren ondorio negatiboen eta baikortasun-haizete handiaren ondoren, eta mila pertsona inguruk jarraitu zuten, bai aurrez aurre, bai digitalki, Estatuko iparralde osoan egiten den enpresa-ekitaldi garrantzitsuenetako bat dela baieztatuz. Ekitaldian izan dira Nadia Calviño Espainiako Gobernuko lehen presidenteordea eta Ekonomia eta Eraldaketa Digitaleko ministroa, Ignacio Sanchez Galan Iberdrolako presidentea – Biak, telematikoki –, Jose Ignacio Goirigolzarri Caixabankeko presidentea, Angel Gurria ELGAko idazkari nagusi ohia eta Pedro Azpiazu Ekonomia eta Ogasun sailburua.
Izan ere, Elkargiko bazkide diren 21.800 enpresek oso argi erakusten dute duela 41 urte Gipuzkoako enpresaburu, erakunde eta profesional talde batek sortu zuen finantza-erakundea oso barneratuta dagoela enpresa-munduan eta negozioetan, ETEek kreditua lortzeko zituzten zailtasun handiak konpontzeko tresna gisa, finantzaketa eskasa, eskasa eta garestia baitzuten.
Hain zuzen ere, pandemiak eta iaz Enpresa Topaketa bertan behera uzteak – Bitxia bada ere, eratu zenetik 40 urte bete zirenean – Zenón Vazquezen esku-hartzea zuzendari nagusi gisa lehena izatea eragin zuen, 2019ko apirilean kargua hartu zuen arren. Inguruabar hori baliatu zuen nabarmentzeko Euskadiko elkarren bermerako sozietateak paper garrantzitsua jokatu duela krisian, enpresa txiki eta ertainei eta autonomoei 948 milioi euroko abalak eman baitizkie, hau da, Estatuan dauden 18 EGLek mobilizatutako finantza-baliabide guztien % 35. Horrek guztiak 9.000 enpresa eta 150.000 lanpostu zuzen mantentzen lagundu zuen. Ekitaldi honetan, 5.000 nobazio-eragiketa egin dira, 520 milioi eurokoak, eta gaur egun 1.650 milioi euroko arrisku bizia dago.
“Abaleko neska-mutilak bakarrik ez” izateko asmoz, Elkargik finantza-zerbitzuen eskaintza zabala garatzeari ekin dio. Zerbitzu horien artean, nabarmentzekoa da inbertsioa eta ETEen kapitalean parte hartzea, gure ingurunean proiektu bideragarriak ainguratzeko eta, horrela, ekosistema inbertitzaile eta finantzario bat indartzeko. Guuk telekomunikazio operadorean % 5ek parte hartzeari, beste operazio bat gehituko zaio datozen asteetan, ekoizpen jarduera duen euskal enpresa batean.
Era berean, ELKARRIren esperientzia eta ezagutza, Europako Inbertsio Bankuarekin (EIB) eta Europako Inbertsio Funtsarekin (EIF) lankidetzan, ETEak ez diren enpresen zerbitzura ere jarriko da, haien hazkunde-planei erantzuteko finantzaketa-arazoak konpontzeko orduan.
Lehengaien hornikuntzarik ezagatik eta horien prezioen garestitzeagatik zenbait enpresa bizitzen ari diren krisia – Altzairuaren kasuan, esaterako, % 273 igo da, edo burdinarenean, % 88 – Eragin negatiboa du haien jardueran eta emaitzen kontuan, eta Elkargiren fokuan ere badago. Euskadiko EGSk Metix zerbitzua sortu du dibisen eta lehengaien arriskuak kudeatzeko, eta oso garrantzitsua izan daiteke kaltetuta dauden eta hainbat industria-sektoretakoak diren enpresa horientzat.
Elkargi sartuta dagoen eraldaketa horren helburua da, halaber, Madrilen duen jarduera handitzea, erkidego horretako enpresen aldetik jasotzen ari den harrera onaren ondoren; izan ere, dagoeneko zortzi milioi euroko abalak formalizatu ditu. Avalmadriden kudeaketa txarraren ondorioz, Espainiako Bankuak hainbat kontseilariri zigor larriak ezarri dizkie, barne-kontrolaren arloko ikuskatzailearen eskakizunak ez betetzeagatik, zehazki, kontzentrazioari eta arriskuaren jarraipenari dagokienez. Hori dela eta, Elkargiren presentzia garrantzitsua izan daiteke Madrilgo enpresa-sare garrantzitsuan.
Elkargik sare ekonomikoan duen pisu garrantzitsua agerian geratzen da, Ignacio Sánchez Galán Iberdrolako presidentearen mailako enpresa-zuzendariek entitateak antolatutako foroa baliatzen dutenean konpainiaren euskal izaera aldarrikatzeko eta herrialdearekiko konpromisoa eta bere ekonomiaren enpresa eragile nagusietako bat izateko eginkizuna berresteko; izan ere, guztira 600 euskal enpresa hornitzaile daude, eta 17.000 erosketa egiten dituzten enpresa guztien % 10 hornitzen dituzte, eta EAEk egiten duen ekarpen fiskala 7.000 milioikoa da.
Kaptalizazio handiena duen munduko hirugarren konpainia elektrikoa 75.000 milioi euroko inbertsio-plan handi batean murgilduta dago 2025ean, eta 130.000 milioi eurora iritsiko da 2030ean, berriztagarrietan, sare adimendunetan eta biltegiratzean. Izan ere, herrialdeko konpainia batek egindako industria-proiekturik handiena da, eta instalatutako edukiera hirukoiztea du helburu.
Mezu oso bat beste enpresa-aukera batzuen aldeko apustua egiten ari direnentzat eta duela gutxira arte planetaren deskarbonizazioarekin lotutako energia iraunkorragoetarako trantsizioan parte hartzen ez zutenentzat. Era berean, galde daiteke, era askotako gogoetak alde batera utzita, Villarejo auzian epaile batek inputatu duen Sánchez Galánek aurkeztutako agertoki hori bera izango zatekeen ACS eta Real Madrileko presidente Florentino Perezek euskal elektrikan esku hartzeko eta kontrolatzeko nahia asebete izan balu. Hor utziko dut.