Atzean geratu da Lanbide Heziketa ikastea, unibertsitatearekin alderatuta, bigarren mailakotzat hartzen zen garaia. Orain, aukera horrek lan-etorkizun oparoagoa bermatzen du. Estatuko enpresen hamar lan-eskaintzatik bat bete gabe geratzen da. Izan ere, lan-merkatuaren premien eta erdi-mailako eta goi-mailakoen prestakuntza-sistema profesionalen artean desfase gaindiezina dago, langabezia-tasa oso handia den arren. Erdi-mailako eta lanbide-heziketako langile kualifikatuen gabezia larria nabaria da, eta urritasun handiagoko profilak IT eremuko profesionalak, osasun-langileak eta profil teknikoak dira. Goi-mailako graduatu eta lizentziadun askok haien kualifikazioa baino beheragoko lanpostuetan lan egiten dutela ere nabarmentzekoa da
Enplegu-eskaintzaren eta -eskaeraren arteko desfaseari prestakuntza-defizit deitzen zaio. Estatuko enpresen hamar lan-eskaintzatik bat bete gabe geratzen da, lan hori egiteko langilerik ez dagoelako. Profil informatikoak, sanitarioak, soldatzaileak, elektromekanikariak, fresatzaileak, tornulariak eta hizkuntza-maila ertaineko administrari sinpleak falta dira. Lan-merkatuaren premien eta erdi-mailako eta goi-mailako prestakuntza-sistema profesionalen artean dagoen desfase gaindiezinaren ebidentzia besterik ez da, eta bereziki nekeza da % 20 inguruko langabezia-tasak dituen eta lau milioi inguruko langabeen masa absolutua duen ekonomia aurreratu batean. Lan-merkatuak baditu berezitasun batzuk, hala nola goi-mailako graduatuen edo lizentziadunen kopuru handi bat izatea, beren kualifikazioaren azpiko lanpostuetan lan egiten dutenak, eta, aldi berean, erdi-mailako eta lanbide-heziketako langile kualifikatuen gabezia larria dutenak, hori baita industria- eta zerbitzu-enpresek eskatzen duten tarterik ugariena.
Lanpostu eskatuenak
10 giza baliabideetako zuzendaritatik 8k onartzen dute arazoak dituztela beren konpainiarentzat talentua biltzeko orduan. Portzentaje hori 30 portzentaje-puntu igo da azken 5 urteetan, eta hasi dira antzematen batez beste lan-merkatuan dauden lanpostu hutsen % 9 bete gabe geratzen dela –profil oso espezifiko batzuetan eta eremu geografiko batzuetan % 60 inguru bete gabe–.
Autonomia-erkidego bakoitzak bere berezitasunak baditu ere, profil batzuetan urritasun horrek eragin handiagoa du, oro har. Hori da IT eremuko profesionalen kasua (urteak daramatzate lanpostu zailenak betetzen); osasun-langileak (profesional horien eskaria beti izan da oso handia, baina osasun-krisiarekin batera inoiz baino gehiago eskatzen dira edozein mailatan: laguntzaileak, DUES, medikuak, laborategiko teknikariak); profil teknikoak eta/edo LHko titulazioa dutenak, industriako langileak, eta abar. Izan ere, profil horietako askok teknikoki enplegu betea deritzona dute.
Nafarroa
Nafarroako Foru Komunitateak egoera paradoxikoa du bere lan-merkatuan; alde batetik, Estatuko batez besteko hirugarren soldata handiena duen erkidegoa da, eta Estatuko laugarren langabezia-tasarik txikiena du. Bertan lan egiteko erakargune asko ditu, baina, hala ere, zaila da zenbait lanpostu huts betetzea, batez ere lau sektore handitan: IT, arte grafikoak, osasuna eta industria-sektorea (elikadura eta automobilgintza, bereziki). Adibidez, IT sektorearen barruan zaila da langileak lortzea programatzaile edo software-garatzaile gisa. Mota horretako gero eta profesional gehiago eskatzen ari dira prozesuen automatizazioari esker, baina merkatura ateratzen diren profilak ez dira nahikoak. Behin horretara iritsita, Nafarroan kokatutako enpresa askok beste autonomia-erkidego batzuetako langileak mugiarazten dituzte, baita beste herrialde batzuetakoak ere, baina, pandemia agertzeaz geroztik, profil asko ez dira proiektu profesionala aldatzera ausartzen, ziurgabetasunaren eta mugikortasun-murrizketen beldur direlako.
Arte grafikoetan nekez betetzen dira inprimaketako, trokelaketako eta abarretako profesionalentzako lanpostu hutsak, eta industrian, berriz, aspaldidanik, hainbat profil behar dira, hala nola mantentze-teknikariak, tornulariak, fresatzaileak, arotzak, gidariak, robotikako ingeniariak, PLCdun teknikariak, beste behin ere SAP duten profilak.
Azkenik, osasungintzako profilaren barruan maila guztietako medikuak eta laborategiko langileak falta dira. Defizit hori bereziki areagotu da azken urtean, COVID-19aren ondoriozko krisiarekin.
Profil horiek dituzten soldata-bandak asko aldatzen dira sektorearen, prestakuntzaren eta esperientziaren arabera. Baina guztiek jasotzen dituzte ordainsari altuak, baita kualifikazio gutxien duten profilek ere, urteko 24.000 euro gordinetik gora. Profesional horietako gehienak enplegu osoko egoeran daude erkidegoan.
EAE
Euskal Autonomia Erkidegoak Estatuko batez besteko bigarren soldatarik altuena du, eta aldi berean langabezia-tasarik txikiena. Baina adierazle on horiek ez dira nahikoa sektore batzuetan talentu egokia urritzea saihesteko.
Hala, sektore-profil batzuk defizitarioak dira lurraldean, esaterako, industria-sektorea, zenbait adarretan (ia hiru probintziei eragiten die): metalurgia, automobilgintza, logistika, osasun-sektoreko elikadura (Gipuzkoan bereziki) eta sektore teknologikoa, Bizkaian eta Gipuzkoan batez ere.
Industria-kategorietarako profil tekniko esperientziadunak behar dira, eta horiek dira betetzen zailenak: mantentze-lanetako teknikariak eta eskorga-gidariak, tornulariak, fresatzaileak, delineatzaile mekanikoak, instalatzaileak eta galdarak mantentzeko teknikariak, iturginak, igeltseroak, elektrikariak, soldatzaileak, doitzaileak, autoen mekanikariak eta autoen sektoreko garbitzaileak.
Espezialista horietako asko lanean ari dira dagoeneko, eta lanpostuz aldatzeko zailtasunak dituzte, ez baitute eskatutako prestakuntza, ezagutzak lanean eskuratu baitituzte, baina ez dute behar bezalako prestakuntzarik. Beste kasu batzuetan, arazoa da ikastetxeetatik ateratzen direnak baino askoz profesional gehiago eskatzen direla. Eta, bestalde, soldatak izoztearen ondorioz, profesionalak ez dira enpresaz mugitzen ordainsariak hobetzen ez badira.
Osasun-sektorearen barruan, hainbat espezialitatetako medikuntzako lizentziadunak eta erizainak behar dira. Profesional horiek, tradizionalki, pandemiaren hasieratik falta ziren, baina defizita kronikoa da orain.
Lan-aukera onenak
Azkenik, IT sektorean programatzaileak, datu-analistak eta zibersegurtasuneko adituak falta dira. Hemen, eskasia errepikakorra da, horrelako profilak bilatzen dituzten autonomia gehienetan gertatzen den bezala, enpresen digitalizazioa profil berrien prestakuntza baino azkarrago doalako. Horren ondorioz, profesional horietako asko enplegu betean daude Euskal Autonomia Erkidegoan. Soldata-mailei dagokienez, erkidegoa da baldintza onenak eskaintzen dituen eskualdeetako bat. Industria-profila dutenek 25.000 eta 30.000 euro gordin artean irabaz dezakete urtean, prestakuntza eta esperientzia badute. Atzean geratu da Lanbide Heziketa ikastea, unibertsitatearekin alderatuta, bigarren mailakotzat hartzen zen garaia. Orain, aukera horrek lan-etorkizun hobea bermatzen du.
Aurreko ikasturtean, eskaintzen % 41,3k LHko tituludunak bilatu zituzten, % 33,7k unibertsitateko tituludunak eta % 1,9k masterreko ikasketadunak.
Eskura dauden tituluen kopurua eta enpresarekiko lotura handituko dituen Lanbide Heziketari buruzko lege berri batekin, Estatuak mota horretako profilak behar ditu oraindik ere, lan-merkatuaren eskaria dela eta.
Azken hilabeteetan hainbat txostenek argi utzi dute LHko titulu batzuk enpresek gehien eskatzen dituztenetakoak direla, eta aukera gehien horiek ematen dituztela.
Enplegu Zerbitzu Publikoak urtero argitaratzen duen Lan Merkatuaren Txostenaren arabera, LHko titulazioa duten langileak bereziki baloratzen dira enpresen esparruan, eta lan-merkatuan sartzeko aukera onenak dituztenen artean daude.
Proiektu dualak
Ez dugu ahaztu behar lantokiko prestakuntza-aldiaren barruan enpresetan egiten diren praktikek eta LH dualeko proiektuek LH tituludunek prestakuntza osatu ondoren edo lan kualifikatua aurkitu ondoren enpresa berean laneratzeko dituzten aukerak areagotzen dituztela.
Lanbide Heziketak 150 heziketa-ziklo baino gehiago eskaintzen ditu 26 lanbide-arlotan, hainbat lanbide-eremutara egokitutako eduki teoriko eta praktikoekin.
Familia horietako bakoitza prestakuntza ematera bideratuta dago, ekonomian gorabidean eta berritzaileagoak diren eta, beraz, lan-merkatuan sartzeko aukera gehien dituzten lanbide-eremuetan.
Egungo Lanbide Heziketari buruz
Hona hemen Lanbide Heziketari buruzko datu interesgarri batzuk:
Eskaintza handienak jasotzen dituzten LHko profilen artean, zenbait talde aurki ditzakegu. Alde batetik, kudeaketa administratiboarekin lotura dutenak, prestakuntza horretako klasikoak jada. Bestetik, osasunarekin lotutakoak, hala nola zainketa osagarriena (erizaintzako laguntzailea) edo laborategi klinikoko teknikariarena. Irakaskuntzak ere badira multzo horretakoak, Haur Hezkuntzako Goi Mailako titulua kasu. Baina azken urteotako berrikuntza nagusia informatikarekin eta teknologia berriekin lotutako irakaskuntzak dira, sistemetan edo aplikazioen garapenean.
Zehazki, 2020an, hauek izan ziren kontratu gehien sinatu zituzten LHko tituluak: Administrazio Kudeaketako Erdi-mailako Gradua, Administrazio eta Finantzetako Goi-mailako Gradua, Erizaintzako Zainketa Osagarrietako Erdi-mailako Gradua, Haur Hezkuntzako Goi-mailako Gradua, Instalazio Elektriko eta Automatikoetako Erdi-mailako Gradua, Gizarteratzeko Goi-mailako Gradua, Gizarte eta Kirol-animazioko eta Irakaskuntzako Goi-mailako titulua, Sareko Sistema Informatikoen Administrazioko Goi-mailako Gradua, Sistema Elektroteknikoetako eta Automatizatuetako Goi-mailako teknikaria, Plataforma Anitzeko Aplikazioen Garapeneko Goi-mailako Gradua eta Laborategi Kliniko eta Biomedikoko Goi-mailako Teknikariaren Gradua.
Gainera, Ministerioaren beste datu batzuek erakusten dute azken hilabeteetan zer titulazio ari diren eskatzen gehien. Eta ondorioa da, 2021aren hasieran behintzat, osasunaren, eraikuntzaren eta enplegu digitalen espezializazio batzuk direla kontratazio gehien mugitzen ari diren sektoreak. Lehenengoen artean daude Audiologiako Goi-mailako Teknikariaren titulua, Dokumentazio eta Administrazio Sanitarioarena edo Irudi eta Medikuntza Nuklearrarena. Horien guztien kontratazioak % 80 baino gehiago igo dira azken hilabeteetan. Erreformen sektorean boom berezia bizitzen ari den eraikuntzaren aldetik, eraikuntza-teknikaria edo obra-proiektuen goi-mailako teknikaria ditugu, Espainia osoan ere % 30 baino gehiago hazi direnak.
Osasun-arloarekin lotutako ikasketenganako interesak gora egin du azken urtean, baita osasun-arloko profesionalen eskariak ere. Okupazioen Behatokiaren 2020rako Estatuko Lan Merkatuaren azken txostenaren arabera, hauek dira osasunaren esparruan lan-aukera onenak dituztenak: odontologoak, farmazialariak, erizaintzako laguntzaileak, osasun-larrialdietako teknikariak, aho-hortzetako higieneko goi-mailako teknikariak edo farmaziako teknikari laguntzaileak, besteak beste.
Sektore guztietako enpresen eskaera ugari jasotzen ari diren profesionaletako batzuek lotura dute informazioaren teknologiekin, programazio informatikoarekin eta datuen analisiarekin. Profil horietarako, goi-mailako prestakuntza edo goi-mailako lanbide-heziketa behar da. Honako hauek behar dira, besteak beste: web- eta multimedia-programatzaileak eta -diseinatzaileak, sistemen analistak eta softwarearen eta multimediaren diseinatzaileak, sistemen eta sareen administratzaileak, sistema informatikoen eragiketetako teknikariak, erabiltzaileari laguntzeko teknikariak eta sareen eta webgunearen teknikariak.